Nee, u ziet er niet jong uit voor uw leeftijd
De meeste mensen denken dat ze er een frisser kopje hebben opstaan dan het in werkelijkheid is. Best maar afrekenen dan met dat geïnternaliseerde ageism en de tand des tijds omarmen?
Ga zitten met die oude knoken, want ik breng slecht nieuws: waarschijnlijk ziet u er ouder uit dan u denkt. Schiet niet op de pianist, wijs de wetenschap met de vinger. Uit recent onderzoek gepubliceerd in het magazine Psychology and Aging bleek dat 59 procent van Amerikaanse volwassenen tussen de 50 en 80 jaar denkt dat ze er jonger uitzien dan andere mensen van hun leeftijd. Vrouwen en mensen met hogere inkomens zeiden iets vaker dat ze dachten dat ze er frisser uitzagen dan leeftijdsgenoten, en slechts 6 procent van de volwassenen in die groep dacht (of besefte) dat ze er ouder uitzagen dan anderen van hun leeftijd. Kortom, de meesten onder ons lopen rond met waanvoorstellingen.
Hoewel het onderzoek zich alleen focuste op mensen boven de 50, denk ik dat ze dezelfde resultaten zouden hebben verkregen als ze iedereen boven de 30 hadden bevraagd. Onze hersenen beschikken over ingebouwde ontkenningsmechanismen die ons de ogen doen sluiten voor onze eigen sterfelijkheid. Van heel wat mensen verschilt de biologische leeftijd van hun ‘subjectieve leeftijd’ (of hoe oud ze zich voelen). Dat gaat zeker op voor mezelf: volgens mijn paspoort ben ik 40, in mijn hoofd ben ik nog altijd een kwieke 29-jarige.
Niet dat ik volledig van het padje af ben. Ik heb geregeld momenten waarop ik word herinnerd aan mijn verstreken jaren. Uit eten gaan is zo’n moment. Zijn restaurants de afgelopen tijd luider geworden? Of ben ik gewoon intoleranter geworden voor lawaai? Hoe dan ook, ik weet vrij zeker dat ik in mijn twintiger jaren niet mopperde over het decibelniveau.
Mijn skinny jeans (die je van mijn geriatrische millennialbenen zal moeten afstropen voordat ik een broek met wijde pijpen draag) schreeuwen voortdurend uit hoe overjaars ik wel niet ben in de ogen van gen Z. En dan zijn er natuurlijk de nieuwbakken pijntjes en kwaaltjes – en het feit dat ik drie dagen kramp in mijn nek kan hebben als ik simpelweg mijn hoofd te snel draai.
Afgezien van pijnen, kwalen en modeblunders doet echter niets me ouder voelen dan andere mensen van mijn leeftijd. Ik heb het niet over de mensen die ik regelmatig zie – van hen merk je niet echt dat ze ouder zijn geworden. Ik heb het over een kennis van school of de universiteit die plots opduikt op sociale media en je er met je neus op drukt dat de tiener met het gladde gezicht die je je herinnert, nu een verschrompelde volwassene is. “Zo oud zie ik er toch niet uit?”, mompel ik dan tegen mezelf. “De tand des tijds heeft me toch niet zo wreed aangepakt?” Waarop ik mezelf bestudeer in de spiegel en het begint te dagen: oh jee, toch wel.
Niet dat daar iets mis mee is. Ik zeg niet dat ouder worden – of er ouder uitzien – verschrikkelijk is. Verre van: ouder worden heeft veel voordelen. Vroeger was ik vreselijk zelfbewust en als twintiger ging ik zelden zonder make-up de deur uit. Vandaag kan het me niet meer schelen en doe ik boodschappen als een vogelverschrikker. Ik draag zo zelden make-up dat, als ik het doe, mijn hond meteen denkt dat er iets vreemds aan de hand is. Het is bevrijdend om me niets meer aan te trekken van wat mensen denken.
Maar laten we ook niet overdrijven! Het is niet dat ik iedere nieuwe rimpel met open armen verwelkom. Ik heb verschillende middeltjes en retinolcrèmes in mijn badkamer. In paniek heb ik weleens een grijs haar of twee uitgetrokken. En heel wat van die ageism- prikjes die de maatschappij uitdeelt, heb ik intussen geïnternaliseerd.
U wellicht ook. Volgens een onderzoek uit 2022 onderschrijft meer dan 80 procent van de mensen tussen de 50 en 80 jaar stereotypen over ouderdom. Al op jonge leeftijd krijgen we te maken met leeftijdsdiscriminerende berichten, en sociale media, die volstaan met influencers die pronken met hun huidverzorgingsroutines, hebben die boodschap alleen maar versterkt.
In het Verenigd Koninkrijk spreken dermatologen over kinderen van tien jaar die hun ouders vragen om antiverouderingsproducten voor hun huid te kopen. Een schoonheidsketen vertelde op een Zweedse zender dat 20 tot 40 procent van haar klanten nu jonger is dan dertien, en een van de grootste ketens van apotheken in het land moest onlangs leeftijdsbeperkingen instellen voor antiverouderingsproducten omdat zoveel kinderen dingen kochten die hun huid konden beschadigen.
Geïnternaliseerd ageism schaadt niet alleen je portemonnee en je zelfvertrouwen, het kan ook een enorme impact hebben op je gezondheid. Een onderzoek uit 2002 wees uit dat mensen met een positiever zelfbeeld van ouderdom 7,5 jaar langer leefden dan anderen. Met andere woorden: omarm je subjectieve leeftijd. Je bent maar zo oud als je je voelt, er schuilt heel wat waarheid in het cliché.
Een onderzoek uit 2002 wees uit dat mensen met een positiever zelfbeeld van ouderdom 7,5 jaar langer leefden dan anderen