Wat we nog niet wisten over Rodin
Een verrassende tentoonstelling over een wereldberoemde kunstenaar als Auguste Rodin? Het Museum voor Schone Kunsten in Bergen bewijst dat het kan.
Met een naam als Auguste Rodin mikt het gerenoveerde Museum voor Schone Kunsten in Bergen (vroeger BAM) op een groot publiek. Het presenteert een veelzijdige expo met 200 werken van de Franse beeldhouwer, geleend van musea zoals het Louvre en Musée d’Orsay, en uit talloze privécollecties. De expo stunt door het kwetsbare meesterwerk De burgers van Calais van zijn sokkel in Mariemont te halen. Daar stond het jaren in een uithoek van het park van het Koninklijk Museum. In Bergen staat het in het gras bij het stadhuis, oog in oog met de bezoeker, precies zoals Rodin het wilde. Het museum zelf toont een aantal grote naast veel kleinere beelden uit Rodins gigantische oeuvre. Wat maar weinig mensen weten, is dat Rodin behalve 9.000 sculpturen ook een even groot aantal tekeningen en aquarellen naliet. Ze zijn dé verrassing in Bergen.
De wording van Rodin
Bij Rodin (1840-1917) denk je automatisch aan sculpturen zoals De denker, en uiteraard is die er: niet de bekende monumentale versie, maar het 71 cm hoge exemplaar van de Brusselse KMSK. Dat beeld is misschien klein, maar wel de allereerste Denker. Rodin toonde het op zijn eerste solotentoonstelling in Brussel in 1899.
België is geen gratuit focuspunt van de expo. Tijdens de zes jaar die hij in de jaren 1870 in ons land doorbracht, werd Rodin immers Rodin. Rodin was een laatbloeier. Drie keer werd hij tot zijn frustratie geweigerd aan de Parijse Academie voor Schone Kunsten. Noodgedwongen bleef hij in ‘La petite école’, die ambachtslieden opleidde om in ateliers van anderen te werken. Pas in zijn Belgische periode begon Rodin in eigen naam te signeren. Rodin, een moderne renaissance illustreert die periode door werken in opdracht naast die flagrant verschillende vroege eigen beelden te plaatsen.
In 1880 kreeg Rodin de opdracht voor de Hellepoort, een nooit volledig afgewerkte poort voor een museum in Parijs dat er ook nooit gekomen is. Rodin inspireerde zich ervoor op Dante’s Inferno. Hij ging fanatiek aan het werk en creëerde een arsenaal van honderden beelden waar hij zijn verdere carrière uit zou putten. De denker kwam al snel tot stand, maar ook Ugolino en zijn kinderen en Eeuwige lente, een voorloper en iets spannendere
versie van De kus.
Schiele en Picasso
De wording van Rodin is een belangrijke verhaallijn in de expo, maar de verrassing ligt dus in de grote collectie tekeningen. In de loop van zijn carrière maakte Rodin er duizenden. Hij gebruikte daarvoor graag een techniek waarbij hij tijdens het tekenen zijn blik op het model richtte, nooit op het blad. De resultaten hadden onmiskenbaar grote invloed op jongere generaties schilders zoals Egon Schiele, Paul Klee, Henri Matisse en Pablo Picasso. De meeste van die tekeningen werden zelden of nooit eerder aan een publiek getoond. Ze vormen een opmerkelijke en erg waardevolle bijdrage aan het geheel.
Dialoog met De Bruyckere
Tot slot laat de expo Rodin in dialoog gaan met kunstenares Berlinde De Bruyckere. De link tussen beiden is direct noch vanzelfsprekend, maar de expo maakt haar wel relevant. Rodin, een moderne renaissance zoomt geregeld in op de manier waarop Rodin doorheen zijn carrière het lichaam benaderde in zijn werk. Daarin vind je een raakpunt met De Bruyckere.
Wat maar weinig mensen weten, is dat Rodin behalve 9.000 sculpturen een even groot aantal tekeningen en aquarellen naliet. Ze zijn dé verrassing in Bergen
In de aanloop naar de expo vond zijzelf ook almaar meer subtiele affiniteit met Rodin, die ze voorheen louter als een van zeer veel kunsthistorische bronnen beschouwde, nooit als directe inspirator. In enkele rake plaatsingen duidt de expo die. Nu eens zitten ze in het gebruik van het lichaam, dan weer in het belang van tekenen of in het kleurgebruik.
Zo wordt een van De Bruyckeres bekende aartsengelen naast het ontstaansproces van De burgers van Calais geplaatst. En Lijfje, een even zachtaardig als verstorend beeld van een menselijke figuur zonder ledematen, krijgt een plek bij latere Rodinsculpturen, waar hij soms ledematen van afzaagde, zodat je hun holle binnenkant kunt zien.
De verschillende verhaallijnen maken van Rodin, een moderne renaissance, een mooi gelaagde en toch heldere tentoonstelling, met een goed evenwicht tussen beroemde eyecatchers en minder bekende maar daarom niet minder fascinerende aspecten van zijn werk.