Oekraïne staat met de rug tegen de muur en het Westen kijkt toe

De oorlog in Oekraïne staat op een kantelpunt. Terwijl de steden tot puin worden gebombardeerd, is de militaire hulp zo goed als stilgevallen. “Als die niet snel hervat, rukt Rusland op tot aan de grenzen van de Navo.”

Twee jaar oorlog in Oekraïne hebben twee zaken geleerd. Een: de militaire steun van het Westen kwam meestal te traag op gang en was niet voldoende om het Oekraïense leger in staat te stellen de Russen te verslaan. Het Westen gaf Oekraïne slechts genoeg om de oorlog niet te verliezen. Twee: dat de Oekraïners hebben standgehouden – en zelfs grondgebied konden terugwinnen – kwam doordat ze veel gemotiveerder waren om te vechten.

Maar de oorlog is op een kantelpunt gekomen. Rusland plukt de vruchten van zijn militaire overtal en van het feit dat het zijn economie op oorlogsleest heeft geschoeid. “Rusland heeft zijn verliezen ook veel sneller aangevuld dan verwacht”, zei generaal Christopher Cavoli, de Amerikaanse opperbevelhebber van de Navo-strijdkrachten, vorige week in het Amerikaanse Congres.

Het Russische leger is aan de winnende hand. Vooral aan het oostelijke front heeft Rusland het initiatief. De vraag is niet of, maar wanneer het volgende stadje valt. Het luistert naar de naam Tsjasiv Jar, ligt op een heuvel en is daarom van strategisch belang. Als de Russen het veroveren, komen de laat

De vraag is niet of, maar wanneer het volgende stadje valt

ste steden van de provincie Donetsk die Oekraïne nog in handen heeft in het vizier. Volgens de opperbevelhebber van het Oekraïense leger, generaal Syrsky, hopen de Russen de stad tegen 9 mei in te nemen. Dan viert Rusland de overwinning op nazi-Duitsland.

Rusland blijft ook de steden en de energie-infrastructuur bombarderen. Terwijl Oekraïne vorig jaar nog bijna alle Russische drones en raketten kon neerhalen, kan het luchtafweergeschut nu minder dan de helft van de aanvallen onschadelijk maken. De aanvallen hebben een grote impact op het moreel van de Oekraïners. Het gevoel dat ze deze oorlog kunnen winnen, verdwijnt. In zijn dagelijkse boodschap aan het Oekraïense volk, waarschuwde president Zelenski opnieuw voor een groot Russisch offensief in mei of juni.

Intussen doen de bondgenoten weinig tot niets. Van militaire steun is nauwelijks nog sprake. Het is alsof de tijd niet dringt, alsof men ervan uitgaat dat de Oekraïners zonder bijkomende steun kunnen standhouden. “Dat is een foute veronderstelling”, waarschuwt Frederick Kagan, analist bij het Institute for the Study of War. Dat de Russen kunnen oprukken, komt doordat het Oekraïense leger te weinig steun krijgt, meent Kagan. Redenen voor het getreuzel ziet defensiespecialist Sven Biscop (Egmont) niet: “Ik heb er echt geen verklaring voor.”

Geldkraan dicht

In de VS is het wachten op het Huis van Afgevaardigden dat deze week eindelijk zal stemmen over het hulppakket van 60 miljard dollar. Maar het is lang niet zeker dat de Republikeinen het licht op groen zetten. Als het pakket niet goedgekeurd raakt, ziet er echt slecht uit voor Oekraïne. Dat maakte VS-minister van Financiën Janet Yellen dinsdag opnieuw duidelijk. Het debat in de VS over de steun moedigt Rusland alleen maar aan de oorlog vol te houden, zegt Yellen.

De Amerikanen hebben in het eerste jaar van de oorlog de meeste militaire steun gegeven, maar de geldkraan is al een tijd dicht. Meer zelfs: Washington heeft de Oekraïners op de vingers getikt omdat ze de Russische olie-installaties aanvielen. Volgens de VS geen goed idee omdat het de olieprijs op de wereldmarkten te veel doet stijgen.

Speelt het Amerikaanse getreuzel de Europeanen parten? “Het zou niet mogen, want voor ons zijn de gevolgen groter dan voor de VS”, zegt Biscop. En toch lijkt er nog altijd te weinig politieke wil om investeren. Volgens Biscop hebben de Europese overheden nog altijd te weinig militaire bestellingen geplaatst, en dat terwijl iedereen roept dat er geen tijd verloren mag gaan. “Opnieuw: ik heb geen verklaring waarom het gevoel van urgentie niet groter is.”

De belangrijkste militaire toezegging kwam afgelopen weekeinde van Duitsland, dat een Patriotluchtafweersysteem naar Oekraïne stuurt. Maar dat is opnieuw een voorbeeld van too little, too late.

Betekent dit dat Rusland de komende maanden kan doorstoten richting Kiev? Zover is het volgens Biscop nog niet, maar Rusland kan wel een substantieel stuk grondgebied veroveren. Kagan ziet maar twee mogelijkheden: of de steun wordt snel hervat waardoor de Oekraïners de verdedigingslinies kunnen herstellen, of we staan toe dat Rusland Oekraïne verslaat en het leger oprukt tot de grenzen van de Navo. “Een derde optie is er niet.”

Blz. 16: berichtgeving.