“Europees spaargeld versterkt vandaag Amerikaanse bedrijven”
De EU kan haar groene transitie en de uitbouw van haar defensie-industrie alleen realiseren als ze de berg spaargeld van de Europeanen mobiliseert. Dat is de teneur van het rapport van de Italiaanse ex-premier Letta over de nieuwe interne markt.
De Europese top, deze woensdag en donderdag in Brussel, is een beetje de top van Alexander De Croo (Open VLD). Een land dat tijdelijk voorzitter is van de Raad van de Europese Unie, last traditioneel een extra top in waar het zijn prioriteiten op tafel legt van de andere leiders en de Commissie. Nu is België aan de beurt.
Voor de Belgische premier staat het als een paal boven water dat de EU in de volgende legislatuur vooral werk moet maken van een “Industrial Deal” die de bedrijven toelaat de doelstellingen van de Green Deal uit te voeren. Dat veronderstelt ook een opfrissing van de interne markt die wijlen Jacques Delors in de jaren 80 op touw zette. Volgens De Croo is die toe aan een versie 2.0. Daarom vroeg hij samen met de Europese Commissie aan de Italiaanse oud-premier Enrico Letta om een rapport te maken.
“De EU moet het afleggen tegen de Verenigde Staten inzake groei, concurrentievermogen en innovatie”, zei Letta vorige week in een gesprek met Belgische journalisten. “Dat zou niet mogen, want de VS hebben min of meer dezelfde omvang als wij.” Om dat te counteren, is er nood aan een “nieuwe interne markt”, schrijft hij in de inleiding van zijn rapport.
Bezorgde burgers
De EU raakt achterop, omdat de veelgeprezen interne markt volgens Letta de facto niet bestaat in cruciale economische sectoren zoals energie, elektronische communicatie en financiering. “Als we de volgende vijf jaar geen vooruitgang boeken met de integratie in die domeinen, kunnen we de doelstellingen van Europese economische veiligheid en een Europees industrieel beleid niet halen.”
Uit zijn 400 gesprekken in 65 steden in de 27 lidstaten onthoudt Letta dat Europese burgers zich zorgen maken over de collectieve kosten van de grote Europese ambities. Hij waarschuwt voor een “politieke terugslag” als de Europese leiders geen duidelijkheid geven over hoe ze alles zullen financieren.
Vooral het ontbreken van een Europese kapitaalmarkt breekt ons zuur op. “De EU zit op een duizelingwekkende 33 biljoen euro aan privéspaargeld. Maar die rijkdom wordt niet volledig benut”, aldus het rapport. “Door de fragmentering van onze financiële markten vertrekt er jaarlijks ongeveer 300 miljard spaargeld van Europese families naar het buitenland, vooral naar de VS.” Dat versterkt Amerikaanse bedrijven, die vervolgens azen op … Europese bedrijven, aldus Letta. Hij pleit daarom voor de uitbouw van een heuse “spaar- en investeringsunie”.
Die zal ook nodig zijn om de uitbouw van een defensie-industrie te kunnen financieren. “Bij de aankoop van wapens voor Oekraïne hebben we 80 procent van het geld uitgegeven in de VS, Turkije en Zuid-Korea. Dat is een schande”, zei Letta. Met overheidsgeld alleen raken we er bovendien niet. “We moeten innovatieve instrumenten ontwikkelen die private en publieke financiële middelen samenbrengen”, schrijft hij in zijn rapport. Zelf is hij voorstander van de uitgave van nieuwe Europese defensie-obligaties, maar landen als Nederland en Duitsland kanten zich tegen die optie.
Verwelkomen = begraven
Premier De Croo geeft toe dat de discussie over de Europese kapitaalmarkt tussen de lidstaten al aansleept sinds de bankencrisis van 2008. “Maar vandaag is de discussie totaal anders”, maakt hij zich sterk. “Het is een illusie te denken dat we onze ambities kunnen financieren met alleen publiek geld. Dit is te lang een technische discussie geweest tussen de ministers van Financiën, terwijl het gaat om de financiering van publieke projecten waarvoor we privéfinanciering moeten mobiliseren.”
Letta merkte tijdens zijn rondreis op dat er een “groot gevoel van urgentie” heerst bij de politieke leiders. Hij hoopt daarom dat ze donderdag meer doen dan zijn rapport “verwelkomen”. Met zijn jarenlange ervaring weet hij dat dit laatste woord vaak synoniem is met … begraven.
“Bij de aankoop van wapens voor Oekraïne hebben we 80 procent van het geld uitgegeven in de VS, Turkije en Zuid-Korea. Dat is een schande”
Enrico Letta
Oud-premier Italië