Anoushka Shankar schittert virtuoos in Bozar
Ragfijne solo’s, een orgiastische dynamiek, begeestering alom: Anoushka Shankar speelde een volle Bozar plat. De Indiase sitariste staat op het toppunt van haar kunnen.
Hoeveel muzikanten brengen vandaag zulke uiteenlopende tradities en werelden samen als Anoushka Shankar? De dochter van de muzikanten Sukanya Rajan en Ravi Shankar haalt haar rijkdom uit de traditionele Indiase muziek die haar vader haar leerde spelen, maar evengoed uit de Amerikaanse jazz en eigentijdse elektronica. Ze is, zoals haar vader, een brugfiguur tussen tijden en ruimtes.
In een afgeladen Bozar kreeg ze een warme verwelkoming, en toen ze bijna twee uur later van het podium stapte, stond het publiek recht om haar toe te juichen na een briljant concert. Ze had ons meegenomen in het invallen van de duisternis en naar het opkomen van het licht. Ze had ons laten huiveren, in ‘Boat to nowhere’, met het gevoel dat migranten hebben wanneer ze op een bootje de zee proberen over te steken.
Wie de ogen sloot, kon meereizen met de muziek die geen einde of begin leek te hebben. Wie keek, zag vijf muzikanten die zichzelf met hun samenspel ver overstegen: de percussionist Pirashanna Thevarajah speelde nog met vader Shankar, Yusuf Ahmed (drums) en Thomas Farmer (contrabas) vormden een jonge, avontuurlijke ritmesectie. Arun Ghosh is een Brits-Indiase klarinettist die erg goed bij de sitar paste en de ziel in vuur en vlam zette.
Het openingsstuk ‘Offering’ liet zulke lange noten horen dat duidelijk was dat Anoushka Shankar een manier heeft gevonden om haar sitar elektronisch te vervormen. Het instrument, dat snaren voor zowel ritme als melodie heeft en door meerdere resonantiesnaren een rijke wereld van boventonen oproept, werd op die manier een orkest op zich.
Daarna speelde de band stukken uit twee recente ep’s die Shankar uitbrengt als deel van wat een cyclus moet worden. Forever, for now (met Arooj Aftab en Nils Frahm) gaat over een middag in de zon met de kinderen. How dark it is before dawn heeft nachtelijke rust als thema. Het derde deel zal over een stralende ochtend gaan. Muziek maken voor momenten van de dag is in de Indiase muziek een bekende aanpak.
Hoe Shankar en haar band het aanpakten, ging echter verder. Elke compositie was de aanzet voor een vervoerende improvisatie. In ‘Secret heart’ ging Arun Ghosh zo hevig tekeer – als Wayne Shorter bij Joni Mitchell – dat hij bijna van zijn stoel opsteeg. ‘New dawn’ kreeg een bluesy drive mee waarin een repetitief motief alsmaar intenser hernomen werd. En in ‘Fire night’ bespeelde Shankar haar sitar zo strak en snel dat hij wel een banjo leek.
Op de beste momenten deed dit ‘fusion’-concert sterk denken aan het meesterschap dat wijlen Paco De Lucia, Al Di Meola en John McLaughlin ooit samen bereikten. ‘Reunion’, de laatste vuurhaard voor Shankar teder afsloot met het eenvoudige ‘Sleeping flowers’, liet het publiek naar adem happen en daarna euforisch opveren.
Indiase muzikanten geloven dat ze altijd beter worden, en hun meesterschap dus op het einde bereiken. Maar Anoushka Shankar staat er al dicht bij. Ze bracht een concert om jaren mee verder te kunnen.
ANOUSHKA SHANKAR
Gezien in Bozar op 15 april. Nog te zien op 30 september in Eindhoven. ★★★★★