“De Russen worden efficiënter, Oekraïne heeft luchtafweer nodig”
Na zware Russische luchtaanvallen zijn veel krachtcentrales in Oekraïne zwaar of onherstelbaar beschadigd. 80 procent van de thermische energieproductie is verdwenen. Het wordt een quasi onmogelijke krachttoer om alles tegen de winter te herstellen.
Het was lente en niet putje winter toen de Russen keihard beukten op de Oekraïense energie-infrastructuur. De eerste grote aanval was op 22 maart, een week later kwamen de vernietigende raketten opnieuw. Volgens president Zelenski hebben de Russen in maart drieduizend geleide bommen, ruim zeshonderd kamikaze-drones en vierhonderd raketten op Oekraïne afgeschoten.
Specialisten vermoeden dat de Russen eerst de technologie voor deze gerichte aanvallen op punt wilden stellen en dat ze wilden wachten tot Kiev de luchtafweersystemen die de krachtcentrales de afgelopen winter hebben beschermd, had verplaatst. Aangezien er te weinig luchtafweer is, moet Kiev kiezen waar de systemen het meest rendabel zijn.
“Je kunt in ons land de krachtcentrales die niet zwaar beschadigd of vernield zijn op één hand tellen”, zei Kiev na de aanvallen. Volgens Dmitry Sacharoek, operationeel directeur van DTEK, het grootste privé-energiebedrijf in Oekraïne, is tachtig procent van de Oekraïense productiecapaciteit van thermische energie uit kolen- en gascentrales zwaar beschadigd.
“De helft van onze minimale nationale energiebehoeften kunnen we dekken door kernenergie. Normaal komt de rest uit thermische energie, waterkracht en hernieuwbare energie. Na de zware aanvallen importeren we uit Roemenië, Polen, Slovakije en Hongarije. We kunnen bijna iedereen van elektriciteit voorzien, ook de bedrijven. In de regio’s Charkov en Dnipropetrovsk is er wel te weinig energie voor de bedrijven, maar dat komt omdat de Russen het net zwaar beschadigd hebben.”
Ook uw bedrijf heeft 80 procent van zijn productiecapaciteit verloren. Meerdere centrales liggen stil, sommige zijn twee tot drie keer aangevallen. Kunnen jullie de schade herstellen?
“De schade is kolossaal. We moeten alles op alles zetten om de vernielde centrales tegen de komende winter weer op het net te krijgen. Nu werken we 24 uur op 24, zeven dagen op zeven om bin
nen enkele maanden, wanneer de inwoners hun airco’s willen gebruiken, meer capaciteit te hebben. Maar als dat niet lukt en we kunnen onvoldoende elektriciteit importeren, moeten we het verbruik aan banden leggen.”
“Alles hangt af van hoe snel we nieuwe onderdelen, zoals turbines, generatoren, controlekamers, oliepompen … kunnen krijgen. Vooral de vervanging van grote onderdelen is problematisch, want die zijn op maat gemaakt. Onze krachtcentrales zijn oud. Mocht Europa onderdelen willen leveren, dan passen die niet in onze centrales. We zouden de oude centrales in de Baltische staten, Roemenië of de Balkan moeten ontmantelen en de onderdelen ervan naar Oekraïne brengen. Die centrales zijn tijdens de Sovjettijd gebouwd en mogen nu niet meer worden gebruikt omdat ze niet meer aan de Europese milieunormen voldoen.”
“We werken aan die oplossing: teams van Oekraïense specialisten zijn ter plekke en onderzoeken of we onderdelen kunnen overnemen. Maar we zullen nooit alle vervangstukken vinden, we zullen nieuwe onderdelen moeten laten maken. Mogelijk kan de Europese Unie ons daarbij financieel helpen.”
“Een ruwe schatting leert ons dat het herstel meer dan 300 miljoen dollar zal kosten. Vorig jaar hebben we 110 miljoen dollar uitgegeven om de schade aan al onze units te herstellen. Een unit was in maart net helemaal hersteld met nieuwe apparatuur, toen ze opnieuw werd aangevallen. Die is nu onherstelbaar vernietigd.”
Vorig jaar had je de indruk dat de Russen in de winter vooral het distributienetwerk viseerden. De Oekraïners hadden toen alleen relatief korte stroompannes. Nu proberen de Russen de totale energie-infrastructuur te vernietigen. Dat is volgens sommige specialisten nieuw. Ziet u dat ook zo?
“In de winter van 2022-2023 probeerden de Russen, naast de distributie, ook krachtcentrales te raken. Maar nu zijn hun aanvallen veel efficiënter dan vorig jaar. Toen misten hun raketten de centrales vaak met honderden meters, soms een kilometer. Nu kunnen ze hun drones en raketten beter geleiden en elk doel raken. Daardoor is de schade nu veel groter.”
“Oekraïne kan zich niet beschermen. President Zelenski zei dat onze luchtafweersystemen zeven raketten kon onderscheppen van de elf die op de krachtcentrale van Tripolskaya in de buurt van Kiev zijn afgevuurd. Daarna waren onze middelen uitgeput en konden de vier overige raketten hun doel raken.”
De infrastructuur voor hernieuwbare energie, zoals zonne- en windenergie, is minder kwetsbaar dan grote krachtcentrales. Is het een optie om daar zo snel mogelijk op in te zetten?
“Dat kan alleen op lange termijn. Als we tegen de komende winter weer voldoende elektriciteit moeten leveren, is het herstellen en wederopbouwen van de bestaande centrales de snelste optie. We waren begonnen met de uitbouw van een windenergiepark, en we werkten daar tijdens de oorlog aan verder, op honderd kilometer van het front. Nu staat een tweede project in de steigers. We hebben een overeenkomst met een Deens bedrijf dat het materiaal wil leveren. Maar we krijgen de financiering van 450 miljoen euro niet rond: de verzekering is het probleem. Zonder oorlogsverzekering wil niemand zo’n project financieren. Daarom moeten we alles zo veel mogelijk zelf financieren.”
Hoe kunnen jullie tegen de komende winter alle centrales weer herstellen en op het net hebben?
“Alleen voldoende luchtafweer kan ons helpen. Zelfs als we erin slagen de krachtcentrales te herstellen, worden ze vernield bij een volgende aanval. Dat heeft ons bedrijf onlangs meegemaakt. We moeten in staat zijn om onze kritische infrastructuur tegen de Russische aanvallen te beschermen. Meer luchtafweer, dus.”
“Als we onze krachtcentrales herstellen, worden ze vernield bij een volgende aanval”