De efficiënte rechter die geen onzin duldt van Trump
Een maand zouden ze duren, de verweren en de juryselectie. Maar als het aan rechter Juan Merchan ligt, mag het strafproces tegen Donald Trump maandag al inhoudelijk van start gaan.
“Reken erop dat dit proces zes weken zal duren”, zei rechter Juan Merchan van de strafrechtbank van Manhattan maandagnamiddag tegen de eerste lichting van 96 kandidaten uit wie de jury in ‘The people of New York against Donald J. Trump’ zal worden geselecteerd. Enkele illustere journalisten, onder wie bestsellerauteur Michael Wolff, wisselden op de persbanken veelbetekenende blikken uit. Zes weken? Haast iedereen ging ervan uit dat louter de juryselectie en de ontmijning van alle truken van de verdediging al zeker een maand zouden duren.
Al die kandidaten (waaruit extremisten en grapjassen al vooraf geweerd waren) laten antwoorden op 42 vragen, en dan de overblijvenden nog eens specifiek bevragen over hun achtergrond en ideeën: het leek een monnikenwerk. Maar kijk, na amper anderhalve dag – woensdag is de rustdag op dit proces – zijn wonderwel al zeven van de twaalf gezworenen gevonden.
Oude bekenden
Dat is in aanzienlijke mate te danken aan het sterke optreden van rechter Juan Merchan, een met zachte stem en soms milde humor pratende man, die wel erg duidelijk maakt dat hij niet houdt van nonsens en drama.
Merchan (62) werd geboren in Colombia, maar immigreerde op zijn zesde met zijn ouders naar de Verenigde Staten. Hij heeft zeventien jaar ervaring als rechter, waarvan vijftien als strafrechter. Hij oogt allerminst onder de indruk van de omstandigheden.
Merchan en Trump kennen elkaar al enkele jaren. Het was ook hij die de Trump Organization in 2022 veroordeelde tot 1,6 miljoen dollar boete wegens fraude en die Trumps accountant Allen Weisselberg naar de gevangenis stuurde.
Merchan veegde voor dit proces begon al de meeste verzoeken tot uitstel van tafel, net als moties tot wraking van zichzelf, en gaf Trump enkele spreekverboden. De ex-president overtreedt die voortdurend, en viseert daarbij zelfs de vrouw en dochter van deze “rechter die (hem) haat”.
Die rechter laat betijen, maar trekt zeer duidelijke grenzen voor het gedrag in de rechtszaal. Zodra Trump begon te zuchten of te grommen of zijn ongenoegen toonde, riep Merchan hem streng tot de orde: “Ik zal geen énkele intimidatie van getuigen dulden.”
Hij doet dat met zachte stem – het is soms de oren spitsen als hij praat – maar zeer kordaat, en zijn aanpak werkt voorlopig. Trump lijkt zichzelf niet in de mistroostige rechtbank. Zijn uithalen vóór en na de zittingen zijn korte, routineuze varianten op het gekende heksenjacht-thema, hij oogt ouder en vermoeider dan anders en straalt vooral uit dat hij zich ergert.
Vriendelijk en grappig
Het is ook voortdurend incasseren voor Trump, en dat is ergens de schuld van zijn eigen advocaat. Terwijl het openbaar ministerie van de juryleden wil weten hoe ze over algemene rechtsprincipes denken, vist raadsman Todd Blanche vooral naar hun politieke voorkeur: Blanche wil straks kennelijk pleiten dat er geen eerlijk proces mogelijk is in het bepaald niet Trump-lievende Manhattan.
Trump moet dus op de tanden bijten, terwijl er allerlei onvriendelijks over hem gezegd wordt. Slechts heel soms licht zijn gezicht even op. Toen de procureur een erg gemene quote van Trump over kroongetuige Michael Cohen voorlas, grinnikte hij hoorbaar.
Hij keek ook aangenaam verrast toen na een hele lijst kandidaat-juryleden die de zeer Trump-kritische The New York Times als favoriet leesvoer citeerden, er ook eens iemand de New York Post noemde – een rechtspopulistische tabloid.
En dan was er eindelijk eentje die positief antwoordde op de vraag of hij weleens een boek van Trump had gelezen (allemaal door ghostwriters geschreven): “Jawel: The art of the deal, How to get rich en hoe heette die andere, was het Think like a champion?” Trump knikte en heel even verscheen er een glimlach op zijn gezicht.
Merchan is vriendelijk tegen juryleden met geldige excuses, soms grappig (“Ik trouw in september, gaat dat lukken?” “Mevrouw, alsjeblieft, ik mag het hopen.”), maar houdt de vaart erin.
Ondanks de tientallen afvallers – omdat ze zelf aangeven niet objectief te kunnen oordelen over Trump, of gewraakt worden – is de jury dus al voor meer dan de helft ingevuld.
Iedereen is verbaasd, Merchan niet. “Goed zo”, besloot hij de jongste zitting. “Als het zo blijft lopen, kunnen we maandag met de debatten beginnen.”
“Ik trouw in september, gaat dat lukken?”, vroeg een kandidaatjurylid. Waarop Merchan: “Mevrouw, alsjeblieft, ik mag het hopen!”