Ex-premier Liz Truss wil een Britse Donald Trump zijn
Liz Truss heeft een boek geschreven waarin ze zich opwerpt als de ware verdediger van het conservatisme. Plaats voor zelfinzicht is er niet.
Sommige mensen kennen geen schaamte. Neem Liz Truss. Nauwelijks 49 dagen was ze premier van het Verenigd Koninkrijk. Haar begrotingsplannen waren zo radicaal dat de financiële markten haar tot ontslag dwongen. Toen ze op 25 oktober 2022 ontslag nam, ging er een zucht van opluchting door het land én door haar partij. Om een nieuw ongeluk te voorkomen kozen de Tories met Rishi Sunak voor a safe pair of hands.
Iedereen ging ervan uit dat ze na haar lange brokkenparcours – ook als minister bakte ze er tien jaar lang weinig van – definitief van het politieke toneel zou verdwijnen. Maar dat was buiten Truss gerekend. Nu het land zich klaarmaakt voor verkiezingen en Sunak de Britten ook niet kan overtuigen dat het land met hem een betere toekomst tegemoetgaat, staat Truss plots weer in de schijnwerpers.
Ze heeft een boek geschreven dat ze schaamteloos promoot. Daarbij mikt ze niet alleen op de Britse, maar ook op de Amerikaanse markt. Zo heeft ze zich geout als grote fan van Donald Trump. Ze hoopt dat hij opnieuw president wordt, want onder zijn leiderschap was de wereld een veel veiligere plek. Truss schurkt al langer tegen extreemrechts aan. In februari was ze een van de hoofdsprekers op het CPAC-conferentie, de jaarlijkse hoogmis van radicale Republikeinen in de VS.
In Ten Years to Save the West probeert Truss zich op te werpen als de ware verdediger van het conservatieve gedachtegoed. Wat dat volgens haar inhoudt, maakt de ondertitel van de Amerikaanse editie duidelijk. Truss wil de leider zijn van “de revolutie tegen globalisme, socialisme en het liberale establishment”.
Wie gedacht had dat ze het boek gebruikt om mea culpa te slaan over haar premierschap, komt bedrogen uit. Dat haar begrotingsplannen de rentevoeten voor hypotheekleningen steil deden stijgen, was absoluut niet haar schuld. Neen, ze werd tegengewerkt door deBankofEnglandendeambtenaren van het Rekenhof, die een lastercampagne begonnen tegen haar beleid. Ze vindt nog altijd dat Andrew Bailey, de gouverneur van de centrale bank, ontslag had moeten nemen
Het boek geeft een goede inkijk in de manier waarop rechts-populistische politici naar de wereld kijken. Overal zien ze complotten van de globalistische elite die geen oog heeft voor de echte problemen van de gewone mensen. Dat ze zelf al jaren deel uitmaken van het establishment, komt niet bij hen op. Dat het met Engeland helemaal de verkeerde kant is uitgaan, is volgens Truss de schuld van een rigide ambtenarenapparaat dat de politieke hervormingen die zij wilde doorvoeren, voortdurend saboteerde.
Vlooienplaag
Dat ondervond ze al toen ze minister van Justitie was en de rechters niet hard genoeg applaudisseerden bij de toespraken die ze gaf. Ook als minister van Milieu werd ze tegengewerkt door groene, extreemlinkse ambtenaren. “Het ministerie is gekaapt door ngo’s”, schrijft ze. “Het is tijd dat de conservatieven terugvechten en hen ter verantwoording roepen.”
Maar het boek geeft ook een gênante inkijk in het reilen en zeilen in Downing Street 10. Truss maakt er geen geheim van ze er niet graag woonde. In de eerste weken moest ze afreken met een vlooienplaag. De schuldige was volgens haar Dilyn, de hond van Boris Johnson. Ze klaagt ook dat de ambtswoning kaal en zielloos is en dat ze alles zelf moet regelen, zelfs haar kapper.
Truss was ook de laatste premier met wie koningin Elisabeth sprak. Nauwelijks drie dagen was ze eerste minister toen Elisabeth plots stierf. Volgens Truss had de koningin haar bij hun eerste ontmoeting op het hart gedrukt “niet te hard van stapel te lopen”.
Wat alle Engelsen zich afvragen, is wat Truss’ echte bedoelingen zijn met het boek. Beschouwt ze het als het begin van een terugkeer naar de politieke frontlinie en spiegelt zich aan Donald Trump? Daarvoor lijkt ze te beschadigd. Britten zijn ook geen Amerikanen. Weinigen nemen Truss nog serieus. Maar ook Sunak kan de verwachtingen niet inlossen. Alle peilingen zeggen dat de Tories onder zijn leiding een zware verkiezingsnederlaag tegemoet gaan.
Vooral de harde rechtervleugel van de partij, onder leiding van voormalig minister van Binnenlandse Zaken Suella Braverman, maakt zich klaar voor een machtsovername. Ook Truss werkt zich in dat groepje opnieuw naar voren. Dinsdag stemde ze, net als Bravermann, tegen de strengste antirookwet ter wereld. Met de steun van Labour kreeg Sunak die toch door het Lagerhuis.
Labour hoopt dat Liz Truss’ onkunde afstraalt op haar partijgenoot, premier Rishi Sunak
Onkunde
Dat iedereen in Engeland opnieuw over Truss spreekt, vindt vooral Labour fantastisch. De partij hoopt dat haar onkunde zal afstralen op de premier. Woensdag had Keir Starmer zelfs een exemplaar van haar boek meegebracht naar het Lagerhuis toen hij tijdens het wekelijkse vragenuurtje de degens kruiste met de premier. Hij wilde van Sunak weten of hij onlangs nog iemand met een hypotheeklening was tegengekomen die heimwee had naar Truss en haar “schitterende” begroting. En hij vroeg of de premier geen lessen zou trekken uit dat debacle, want waar zal Sunak het geld halen om het gat in de begroting te dichten dat zijn beloofde belastingverlaging zal slaan?
Tegen dat soort aanvallen is Sunak wel gewapend. Hij profileerde zich van bij het begin als tegenstander van Truss. Dat maakte hij Starmer ook meteen duidelijk. Maar het is duidelijk dat Truss ervan overtuigd is dat ze nog altijd een rol te spelen heeft in de Britse politiek.