Coup de Ville toont wat kunstenaars en sportlui delen
Kunst over de heroïek van sport: ze kwam al vaker aan bod. Het kunstparcours Coup de Ville pakt het anders aan. Het vraagt zich af waar artiesten en atleten eigenlijk naar moeten streven.
Zen of de kunst van het boogschieten: het is het uitgangspunt van Saint Sebastian van Fiona Tan. Voor haar filminstallatie volgde de Nederlandse kunstenares in 2001 het jaarlijkse ritueel in Kyoto van vrouwen die de kaap van twintig ronden. In hun traditionele kimono’s hanteren ze een pijl-en-boog in een vier eeuwen oude ceremonie. Het doelwit krijgen we niet te zien. In oogstrelende beelden zoomt Tan in op de voorbereiding en op het mikken zelf.
Kracht, mentale sterkte, opperste concentratie: de vaardigheden die we hier te zien krijgen, zijn cruciaal voor sportlui. Maar zijn ze alleenzaligmakend? Stef Van Bellingen, directeur van het kunstplatform Warp in Sint-Niklaas, vroeg het zich af voor de vijfde editie van Coup de Ville. Die neemt het olympisch jaar als aanleiding voor de kunstroute Artists & athletes, the hill we climb.
Van Bellingen: “Ik was in Peking toen Usain Bolt naar een nieuw record op de 200 meter sprintte en juichte mee. Maar de toptrainer naast mij had ook bedenkingen. Was Bolt niet aan het verkrampen in de laatste meters? Je kunt de vraag stellen of hij perfect gelopen had. En was zijn sprint ook esthetisch, een criterium dat in sporten als turnen en schansspringen wel van tel is?”
Yoga voor Menuhin
Vanuit dat abstract standpunt volgt Coup de Ville het ultieme streefdoel van sportlui en hoe kunstenaars daarnaar kijken. Vaak delen ze trouwens dezelfde aspiraties om de beste te zijn, en offeren ze daar evenveel voor op.
Het parcours volgt plusminus de as van de centrale winkelstraat, in negen haltes. Van Bellingen bracht veel documentair beeldmateriaal bijeen, in boeken, filmpjes, affiches en teksten. Een overdaad aan aspecten en anekdotes komt daarbij aan bod. Er passeren veel invalshoeken. Als atleten hun grenzen moeten verleggen, rijst ook de vraag: wat als die grens al op voorhand gedicteerd is, zoals voor atleten met een beperking? Een zijpad is het onderzoek naar yoga voor het prestatieniveau: bij sporters, maar evengoed bij de violist Yehudi Menuhin.
Met zijn lowbudgetaanpak strijkt Coup de Ville neer in het voormalige stedelijk museum en in leegstaande panden. Start- en eindpunt zijn de Warp-residentie en een voormalige opleidingswerkplaats. Daar kun je het werkproces volgen voor een van de bekendste beelden van Luk Van Soom. Het stelt een gewichtheffer voor die er geen is: eerder een man die naar de wolken reikt. Evengoed vind je er een filmfragment van Jean-Luc Godard, waarin een jong trio het record ‘Louvre doorkruisen’ probeert te breken in minder dan 9 minuten en 43 seconden.
Judoka Lumumba
Lokale kunstenaars krijgen een platform. Stefan Peters volgde bij Warp een coachingtraject. De overleden fotografe Nadia Tasseel keert bij elke Coup de Ville terug. En Edith Ronse inspireerde zich voor haar sculptuur rond evenwicht en het spel van krachten op de bekende fotoreeks van Eadweard Muybridge van worstelende mannen.
Een te herontdekken figuur is Cécile Douard. Ze schilderde het barre werkklimaat in de Borinage, werd blind en overwon haar beperking door te beeldhouwen en de Brailleliga te promoten.
De Portugese kunstenaar Marco Carvalho maakt speelse tekeningen waarin hij atleten over koloniale standbeelden laat tuimelen en duiken. We zien hoe Lumumba, in zijn rol als judoka, Leopold II in een houdgreep neemt en van zijn troon stoot. Ook knap zijn de foto’s van de Senegalese basketbalspeelster Ina Makosi. Ze legde zich toe op fotoreportages die tonen hoe topsport ook zelfbewustzijn en empowerment kan aanwakkeren.
Coup de Ville, tot 19/5 in Sint-Niklaas, van donderdag tot zondag. ★★★☆☆
“Was die sprint van Usain Bolt wel perfect? En was hij ook esthetisch?” Stef Van Bellingen Directeur Warp