De bocht van Johnson en het zwijgen van Trump
Na een maandenlange Republikeinse blokkering stemden er nu toch 101 van hen vóór een enorm steunpakket aan Oekraïne. Kwam het door Gods advies aan Mike Johnson, of doordat Trump even schippert?
Speaker of the House Mike Johnson probeerde zo weinig mogelijk op te vallen zaterdag, tijdens de cruciale stemmingen over buitenlandse hulp. Alleen toen de Democraten een feestje bouwden en met Oekraïense vlaggetjes zwaaiden, haalde hij de voorzittershamer boven om hen tot de orde te roepen.
Logisch, vanuit zijn positie. De voorzitter, die altijd een rechtse hardliner en een Trump-adept is geweest, maakte een U-bocht door deze stemming mogelijk te maken nadat hij maandenlang geweigerd had ze te agenderen. “Want alleen het helpen van Oekraïne plaatst ons aan de juiste kant van de geschiedenis”, was hij gaan beseffen dankzij briefings door de inlichtingendiensten in het Oval Office, in aanwezigheid van president Joe Biden. Voor zijn strijdmakkers op radicaal-rechts – Marjorie Taylor
Greene voorop – was het voldoende om hem een verrader van de America First- zaak te noemen en te dreigen met een motie van wantrouwen als hij toeliet dat de steun voor Oekraïne werd goedgekeurd.
De perceptie dat dit één groot Democratisch feestje was, kon Johnson dus missen. Net als enkele “klassieke” Republikeinen, die zich zo’n vlaggetje in de hand hadden laten stoppen en gegeneerd in hun stoel bleven zitten toen Democraten hen in de felicitaties kwamen betrekken. “Heulen met de andere partij” kan je carrière kortwieken, anno 2024.
Maar het resultaat is er, met een riante meerderheid voor de wet die 61 miljard dollar aan militaire steun voor Oekraïne uittrekt – haast zoveel (75 miljard dollar) als de Democraten al schonken toen die nog de meerderheid in het Huis van Afgevaardigden hadden. Er hielpen 101 Republikeinen mee om die meerderheid te behalen. Dat is net niet de helft, want 112 Republikeinen stemden tegen. Maar het is toch frappant.
Drie vragen dringen zich op.
1 Waarom is toch nog meer dan 50 procent van de Republikeinen in het Huis tégen steun aan Oekraïne?
In de debatten voor de stemming stonden de neuzen van de Republikeinen absoluut niet in dezelfde
richting. De bromance tussen Donald Trump en Vladimir Poetin doet het haast vergeten, maar de traditionelere vleugel van de Grand Old Party ziet het nog steeds als een plicht om militair in te grijpen als buitenlandse machten de VS en zijn bondgenoten bedreigen. Zij ijverden dus ook voor steun aan Kiev, en kregen daardoor zelfs een applausje van enkele Democraten.
Maar sprekers van die strekking werden afgelost door isolationisten en America First- denkers. Twee onder hen hadden een grafiek bij om aan te tonen: “Laat Europa verdraaid zijn eigen boontjes doppen. Niet eens de helft van de Navo-partners betaalt zijn deel.”
Het was Marjorie Taylor Greene uit Georgia, het bekendste radicale gezicht, die in haar cassante stijl de argumenten van haar geestesgenoten uiteenzette. “Het is een schande,” zei ze, “dat wij tientallen miljarden van het geld van de belastingbetalers in een oorlog ver weg stoppen om een land te beschermen dat niet eens lid is van de Navo, in plaats van ons eigen volk te beschermen door onze grens met Mexico ondoordringbaar te maken voor miljoenen illegale migranten met de kwalijkste bedoelingen. Dit is niet America first, dit is America last.”
Wat Greene er niet bij vertelde, is dat de Democraten vorige maand bereid waren zowat alle Republikeinse eisen over dat strengere immigratiebeleid te vervullen, in ruil voor militaire steun aan bondgenoten als Oekraïne, maar dat de Republikeinen dat vorstelijke aanbod weigerden op bevel van Trump. Die wil niet dat het immigratiedossier opgelost raakt voor de verkiezingen.
Greene: “Onze regering moet zich schamen! Door haar zal de bevolking van Oekraïne uitgeroeid worden.” Greene gelooft Trump echt als die belooft dat hij als president in enkele dagen tijd een vrede zal regelen. “Maar nee, de regeringBiden zet liever in op bloedvergieten en dood zaaien, omdat dat het militair-industriële zakenmodel doet draaien.”
De Democraat Adam Smith bracht in herinnering hoe WO II zou zijn afgelopen als Churchill zo gereageerd had op Hitler. Maar toen had Greene het halfrond alweer verlaten. De debatten speelden zich urenlang af met hooguit 40 van de 435 Congresleden in de zaal: pas bij de stemming maakten ze opeens de oversteek vanuit hun kantoren op Capitol Hill. Ontluisterend, maar gebruikelijk.
Greene herhaalde gelukkig niet haar recente – door Poetin-propaganda geïnspireerde – uitlatingen dat de Oekraïners eigenlijk de schurken zijn, want dat “zij het christendom willen uitroeien en dat de Russen het beschermen”.
Waarom maakte Mike Johnson zijn drastische bocht?
Tot dusver stemde Johnson steeds tégen hulp voor Oekraïne. Zijn verrassende wending komt vooral door gesprekken met toplui van de inlichtingendiensten, zoals CIAdirecteur William J. Burns. Bovendien heeft hij geluisterd naar Republikeinse fractieleden in gematigde districten, die voor hun zetel vrezen als hun partij als vriendje van Poetin wordt gezien.
Zelf zegt hij dat hij veel gedacht heeft aan zijn zoon, die in de herfst aan een militaire opleiding begint bij de zeemacht, en dat hij in gebed
“Over onze plicht beslissen we zelf, over de resultaten beslist God”
Mike Johnson
Speaker of the House
God om wijsheid heeft gevraagd. Johnson is aanhanger van een radicaal-christelijke beweging. “Na alles wat ik gehoord heb, wil ik doen wat juist is voor de wereld”, zei hij volgens de krant The New York Times tegen een Congreslid van zijn partij. Zelfs als hem dat zijn functie zou kosten. Hij citeerde ook John Quincy Adams, president van 1825 tot 1829, die steeds opnieuw de afschaffing van de slavernij eiste en altijd het deksel op de neus kreeg. Adams zei daarover: “Over onze plicht beslissen we zelf, over de resultaten beslist God.”
Marjorie Taylor Greene diende haar “motie tot verwijdering” van Speaker Johnson niet in. Omdat ze wist dat enkele Democraten zijn meerderheid zouden redden.
Hoe valt te verklaren dat Donald Trump liet betijen?
De omwenteling van zaterdag is slecht nieuws voor Poetin, maar ook voor Donald Trump. Die ziet Oekraïne en Zelenski als de vijand, en heeft een band met Poetin. Waarom reageerde hij dan niet woedend op deze opstand tegen zijn gezag? Een deel van het antwoord ligt ongetwijfeld in de strafrechtbank van New York, waar maandag de debatten in zijn proces beginnen. Een zichtbaar aangeslagen Trump heeft andere katten te geselen.
Maar door te zwijgen heeft hij Johnson, altijd een trouwe vazal, ook minstens impliciet groen licht gegeven. Alles wijst erop dat Trump even niet meer weet wat hem in deze kwestie electoraal het beste uitkomt, en dat hij alle pistes wil openhouden om in de campagne nog te reageren.