Waarom muziekalbums steeds langer worden
Cowboy
“Verrassing om 2 uur ’s nachts”: op Instagram kondigde Taylor Swift vrijdagnacht nog eens 15 nieuwe nummers aan. Twee uur eerder was het nieuwe album van de zangeres verschenen op de streamingdiensten. The tortured poets department was met 16 nummers al best lijvig. Maar met de uitbreiding (‘The anthology’) hadden de fans van Swift plots 31 nummers te doorploegen. Dat is goed voor 2 uur en 2 minuten luisterplezier. Drie weken eerder had Beyoncé met Cowboy Carter ook al 27 nieuwe nummers op de wereld losgelaten. Haar album klokte af op 1 uur en 18 minuten, één minuut langer dan Lana Del Reys laatste worp.
Voor u denkt dat er een wedloop gaande is tussen popsterren: de uitgebreide songcollecties zijn meer het gevolg van wijzigingen in de samenstelling van de hitlijsten. “Sinds streamingaantallen worden meegerekend bij de samenstelling van de albumlijsten, zijn de spelregels veranderd”, zegt Sam Jaspers. Hij werkte jarenlang bij Ultratop, de Belgische samensteller van de hitlijsten. “Er worden ook minder platen verkocht in de winkel of via de verkoop van downloads, waardoor streamingaantallen steeds sterker doorwegen.”
Met dank aan Drake
Dat hadden ’s werelds populairste rappers al langer in de gaten. In 2018 hadden de meest succesvolle rapalbums van het jaar elk meer dan 19 nummers. Zo wordt Drake geregeld aangehaald als het schoolvoorbeeld van een rapper voor wie kwantiteit boven kwaliteit gaat. Sinds Views uit 2016 tellen zijn releases vaak meer dan 20 nummers. Daar zit vaak een hit tussen, maar u moet die weten te vinden tussen de fillers, het vulsel. Ook de winnaar van een Pulitzer voor literatuur ontsnapt niet aan de trend: Kendrick Lamars recentste album was goed voor 19 nummers, 1 uur en 18 minuten muziek.
Dat het gaat om een brede evolutie, bewijzen de cijfers van Billboard. De Amerikaanse samensteller van de hitlijsten berekende dat een studioalbum in 2014 gemiddeld 13 nummers telde. Dat jaar werden streamingcijfers toegevoegd aan de berekeningen, waarna het opbod begon. In 2022 was een muziekalbum al goed voor gemiddeld 19 nummers. De gemiddelde speelduur was 18 minuten langer. De aanleiding voor het artikel was One thing at a time van de countryster Morgan Wallen dat toen de albumlijst domineerde. Het album bedroeg 36 nummers.
Amerikaans fenomeen
In ons land loopt het zo’n vaart niet. “Het is in de eerste plaats een Amerikaans fenomeen”, zegt Jaspers. Streams tellen bij de samenstelling van de Ultratop pas mee sinds 2017. “Wij hebben ons toen gebaseerd op het Engelse model”, zegt Jaspers, die destijds directeur was. Dat houdt in dat er alleen gekeken wordt naar de 12 meest beluisterde nummers. Bovendien wordt het gewicht van de twee meest beluisterde nummers teruggebracht naar het gemiddelde van de tien voorgaande om het piekeffect van megahits af te zwakken. Een Belgische artiest heeft er dus minder baat bij om fans te overladen met nieuwe muziek. “Daar komt nog bij dat muziek opnemen en uitbrengen een dure aangelegenheid is. Een Amerikaanse superster moet daar minder bij stilstaan, maar voor Belgische artiesten is dat meestal anders”, zegt hij.
Op technologisch vlak zijn alle beperkingen ondertussen van de baan. Waar een vinylplaat ongeveer 23 minuten per kant aankan en een cd aanvankelijk begon te sputteren na 74 minuten, staat er op Spotify en co. geen maat. “Dat leidde in Amerika wel tot onnozelheden. Sommige rapalbums telden nummers van 35 seconden om nog te kunnen meetellen in de berekening van de albumlijsten”, vertelt Jaspers. “Langs de andere kant kan ik me voorstellen dat artiesten als Taylor Swift en Beyoncé nog altijd een mooi geheel proberen af te leveren. Cowboy Carter is bijvoorbeeld duidelijk opgebouwd met een bepaalde afspeelvolgorde in het achterhoofd.”
“Sinds streamingaantallen worden meegerekend bij de samenstelling van de albumlijsten, zijn de spelregels veranderd”
Sam Jaspers
Chartwatcher
Of er dan toch sprake is van enige megalomanie? De culturele industrie heeft de laatste tijd wat weg van een wedstrijdje verplassen: size matters, meer dan ooit. Regisseur Christopher Nolan won een Oscar met Oppenheimer, een film van drie uur. De Boon Literatuurprijs ging naar Alkibiades van schrijver Ilja Leonard Pfeijffer, een turf van 900 pagina’s. Beyoncé en Taylor Swift maken er op hun beurt geen geheim van dat ze azen op de Grammy voor ‘album van het jaar’. Al zou het ook nog kunnen dat Billie Eilish of Dua Lipa met de eer gaan lopen. Hun aangekondigde albums tellen respectievelijk tien en elf nummers. Voor muziekfans die het moe zijn om telkens de krenten uit de pap te vissen, zou het een opsteker van formaat zijn.