Hoezo, naar de film gaan is geen evenement?
Een spirituele saliecirkel in de bioscoop? Meezingen bij een livedragshow tijdens de film? Het kan allemaal: cinema’s organiseren steeds vaker speciale evenementen.
Geurige rook kringelt me tegemoet als ik de yogazaal van De Studio in Antwerpen binnenkom. Twee vrouwen verwelkomen me door te zwaaien met gebrande
salie en de vleugel van een vogel. De lichten zijn gedempt en esoterische muziek galmt door de zaal. Op de mozaïekvloer liggen kussens in een grote cirkel. Mensen druppelen binnen en plaatsen zich in de kring.
Wanneer de cirkel compleet is, doen we enkele oefeningen. Daarna – mijn ogen tranen inmiddels door de rook – moeten we in de ogen kijken van de persoon naast ons. Mijn buurvrouw heeft ook al waterige salie-ogen, zie ik. De kijkoefening doet me denken aan The artist is present, de performance van Marina Abramovic waarbij ze mensen uitnodigde om tegenover haar te gaan zitten en met totale focus in elkaars ogen te kijken. Ik breek. Nooit keek ik met zo’n stille en volledige aandacht naar een wildvreemde. Nooit eerder ontving ik van een onbekende zo’n toegewijde blik.
Je zou denken dat die scène zich afspeelt in een wellnesscentrum, maar niets daarvan. Ik zit in de Antwerpse stadsbioscoop De Cinema, deel van De Studio. De ‘openingscirkel’ leidt de documentaire Smoke sauna sisterhood in. Het is een variatie op mannenen vrouwencirkels, waarbij mensen samenkomen om hun verhaal te delen en om naar elkaar te luisteren, vaak in een spirituele setting. De gelijkenis met de film is treffend: Smoke sauna sisterhood gaat over een Estse saunatraditie waarbij vrouwen over hun ervaringen en trauma’s spreken. Na de film volgt nog een nagesprek onder begeleiding van het feministische filmcollectief Girls on Film. De bioscoopbezoekers reflecteerden over de sauna-gesprekken en vertelden ook over hun eigen onzekerheden.
Dragshows
“De bioscoopervaring draait niet meer louter om de film. Mensen willen een groepservaring” Chiara Candaele
Girls on Film
Bioscopen organiseren steeds vaker speciale evenementen. Van een documentaire over Nick Cave gevolgd door een rockconcert in The Roxy Theatre in Limburg tot een themafeest rond de kerstklassieker Die hard in De Cinema, inclusief eightiesmuziek en kersttruien. “De bioscoopervaring draait niet meer louter om de film”, zegt Chiara Candaele van Girls on Film. “Mensen willen een groepservaring.”
Ook Koen Monserez, coördinator van Cinema Zed in Leuven, merkt dat evenementen rond films steeds belangrijker worden. Dat zag hij in het bijzonder bij Barbie, toen toeschouwers in de aanloop naar de release vorige zomer volop roze outfits kochten en er een ware community ontstond. “Het evenement was bijna belangrijker dan de film, en het gebeurde al voor Barbie werd geboren in de zalen. Dat is bijzonder.”
Je samen uitdossen in het roze:
het creëert een groepsgevoel. “Onze maatschappij wordt steeds individualistischer”, zegt Joyce Palmers, coördinator en programmator van De Cinema in Antwerpen. “Iedereen kijkt voortdurend op het scherm van zijn eigen smartphone. De cinema wordt dan een uitnodiging om samen naar één scherm te kijken en verbinding te maken.”
En wat is er meer verbindend dan samen te zingen en te dansen? De Cinema organiseert dragshows tíjdens de vertoning van de cultmusicals The rocky horror picture show en Chicago, waarbij het publiek mag meezingen en -springen. Palmers: “Dat geeft mensen het gevoel dat ze aanwezig zijn bij iets wat slechts eenmalig gebeurt. Dat exclusieve gevoel versterkt de collectieve ervaring.”
Ladies at the movies
De groeiende populariteit van filmevenementen heeft veel te danken aan het coronavirus. Tijdens de pandemie kregen de streamingservices vrij spel. Bovendien was er een extra stimulans nodig om de mensen na de gezondheidscrisis naar buiten te krijgen. Dat leidde tot meer speciale evenementen in de filmzalen, vertelt Palmers: “Je kunt alle films streamen of illegaal downloaden. Maar cinema gaat over sámen kijken.”
De audio- en videokwaliteit van thuisschermen zijn de jongste jaren enorm verbeterd. “Daardoor liggen de verwachtingen van wie naar de bioscoop gaat steeds hoger”, weet Anneleen Van Troos, communicatiemanager van Kinepolis. “Die ervaring moet écht anders zijn dan thuis.” Kinepolis zet daarom niet alleen extra in op technologische snufjes zoals Imax, schermen op de zijwanden en bewegende stoelen, maar ook op evenementen. Zo organiseert de bioscoopketen filmmarathons van onder meer Lord of the rings, waarbij de fans naar huis gaan met themasnacks en elfenoortjes. Op Ladies at the Movies-avonden krijgen vriendinnen naast een speciaal uitgekozen film vaak ook schuimwijn en verzorgingsproducten aangeboden – dat alles uiteraard met een speciaal prijskaartje. Kinepolis zal volgens Van Troos blijven inzetten op dergelijke filmevenementen: “Het belevingsaspect is belangrijker dan ooit en dat zien we in de toekomst alleen maar toenemen.”
Wat bij multiplexen een relatief nieuwe trend is, is bij arthousebioscopen zoals De Cinema en Cinema Zed al langer ingeburgerd: zij zetten al jaren in op inleidende causerieën of interviews. De films die ze vertonen vragen vaak ook om meer omkadering. Doordat grotere spelers zoals Kinepolis steeds vaker filmactiviteiten organiseren, komen ze meer op het terrein van de kleine bioscopen. De concurrentie voor stadsbioscopen zoals Cinema Zed groeit, zegt coördinator Monserez: “De grote spelers beginnen evenementen te kapen en daar kunnen wij niet tegenop.” Zo kan een multiplex bijvoorbeeld livestreamrechten verkrijgen op internationale operaproducties, waar een kleine cinema de budgetten niet voor heeft.
Maatschappelijke rol
Voor arthousebioscopen ligt ook een maatschappelijke rol weggelegd, gelooft Palmers (De Cinema). Zo is een musical met een dragshow niet alleen een viering van cinema, zo’n evenement normaliseert ook drag en zelfexpressie. Op Vrouwendag werkte Palmers samen met het OCMW en Fedasil om vrouwen die normaal nooit in de bioscoop komen, te laten kijken naar de documentairereeks Draw for change over vrouwelijke cartoonisten. Ze sloten de vertoning af met een tekenworkshop. “Er kwamen veel vrouwen met een migratieachtergrond die normaal niet over de vloer komen in De Cinema. Dit is een heel witte plek”, vertelt Palmers. “Maar ze hadden veel aan hun cinemabezoek. En achteraf tijdens het tekenen hun ervaringen te kunnen delen, deed hen veel deugd.”
“De verwachtingen van wie naar de bioscoop gaat, liggen steeds hoger. Die ervaring moet écht anders zijn dan thuis”
Anneleen Van Troos Communicatiemanager Kinepolis
Evenementen kunnen dus ook een steun zijn voor bezoekers. Zoals ook bij Smoke sauna sisterhood: “Die film gaat over rituelen, het belang van sisterhood en samenzijn”, aldus Palmers. “Het is een film die trauma’s naar boven brengt, en dan is het evident dat we voor ons publiek zorgen.”