Vlaanderen bespaart op het hebben van kinderen

Het Vlinderakkoord hevelde in 2012 de kinderbijslag over naar de gewesten. Dat spoorde met de symboliek. De onderhandelaars lieten zich aanjagen door hun rekenmachientjes. Elk miljard dat de gewesten bij de federale overheid weghaalden, deed de Vlaams-nationalisten opspringen. Pas later groeide de ambitie om zelf met het stelsel aan de slag te gaan.

De Vlaamse regering besloot het overgehevelde geld slechts gedeeltelijk te gebruiken. Elk jaar stort de federale overheid een geïndexeerd bedrag door. Dit jaar ontvangt Vlaanderen net geen 5,1 miljard euro, daarvan besteedt het slechts 4,8 miljard euro aan het “groeipakket”. Dat werd een trade-off met de dure jobbonus.

Zo bespaart de Vlaamse regering de facto op het hebben van kinderen. Ook over het systeem zelf werd gesoebat. Met een gesloten enveloppe zocht de regering een compromis tussen universaliteit en selectiviteit. Voortaan kreeg ieder kind evenveel, kinderen uit armere gezinnen ontvingen een toeslag.

Specialisten oordeelden dat de Vlaamse overheid zo een kans miste om de kinderarmoede sterker aan te pakken. Het nieuwe systeem was in de meeste gevallen een verslechtering noch een verbetering, maar ondersteunt de echt kwetsbare gezinnen onvoldoende. De Sociaaleconomische raad van Vlaanderen (Serv) wijst zelfs op een bijkomend probleem. De inkomensgrenzen zijn te strikt. Wie plots wat meer verdient, kan uiteindelijk slechter af zijn.

Na vijf jaar wordt het daarom tijd om het groeipakket tegen het licht te houden, een uitgelezen onderwerp voor de volgende Vlaamse formatiegesprekken. Door de kinderbijslag de facto uit de sociale zekerheid te halen, werd hij een politieke speelbal. De centrumrechtse regering koos voluit voor de middengroepen en beperkte de indexering om de begroting te flatteren.

Het groeipakket spreidt voor een stuk de financiële last van de opvoeding over de volledige bevolking. Daarom klinken de voorstellen om van de kinderbijslag een strafpakket te maken (als ouders uit de pas lopen) zeer betwistbaar. Ook het idee om een deel van het kindergeld aan scholen te geven die daarmee bijvoorbeeld warme maaltijden kunnen bekostigen, zet de uitgangspunten ter discussie.

Het zou evenmin een goed idee zijn om rijkere gezinnen selectiever te behandelen. Als onderdeel van de sociale zekerheid was dat kindergeld een collectief goed waarvoor iedereen meebetaalde. Zo’n systeem staat met wederkerigheid. Wie om de een of andere reden wordt uitgesloten, ziet dat op termijn eerder als een last.

Na vijf jaar wordt het tijd om het groeipakket tegen het licht te houden