Vooral op Krim kunnen Amerikaanse Atacms Rusland pijn doen
De Amerikaanse ballistische raketten waarover Oekraïne nu beschikt, kunnen een verschil maken aan het front. “De Krim is voor Rusland niet langer een strategisch voordeel, het schiereiland wordt een defensief probleem.”
Hoe groot is de impact van de Amerikaanse wapens die naar Oekraïne worden gestuurd? Het is een vraag waarover militaire analisten al dagen de degens kruisen. Dat ze de oorlogskansen snel doen keren in het voordeel van Oekraïne, daar geloven weinigen in. De hoop is vooral dat de Oekraïners opnieuw de middelen krijgen om het Russische offensief in de Donbas tegen te houden, en dat het Oekraïense luchtruim weer beter beschermd wordt tegen de massale Russische raket- en droneaanvallen.
Veel zal afhangen van de snelheid waarmee de wapens aan het front raken. Op dat vlak kwam er deze week goed nieuws. De VS hebben al ballistische raketten gestuurd, de zogenaamde Atacms met een reikwijdte van 300 kilometer. Dat gebeurde, op vraag van Oekraïne, in het geheim. Woensdag bevestigde Washington de levering. Meer zelfs, het Oekraïense leger heeft de raketten al twee keer ingezet. Op de Krim werd vorige week een militaire luchthaven nabij Dzjankoj aangevallen. Daar staan onder andere gevechtshelikopters waarmee het Russische leger Oekraïense pantsereenheden beschiet. Bij de aanval zouden de luchtverdedigingssystemen van de luchtmachtbasis vernield zijn, waardoor ze heel kwetsbaar wordt. De andere aanval was gericht op Russische troepen nabij de havenstad Berdjansk, in het zuidoosten van Oekraïne.
VS draaien bij
Dat de VS deze raketten waar de Oekraïense president Zelenski al maanden om smeekte, begin april op transport heeft gezet, geeft aan dat de Amerikaanse president lessen getrokken heeft uit de oorlog. Biden was altijd terughoudend, omdat hij vreesde dat Oekraïne ze zou gebruiken om doelwitten op Russische bodem te treffen. Dat zou kunnen leiden tot een verdere escalatie. Moskou dreigt daar altijd mee, maar vervolgens gebeurt er weinig. Eerder hadden de Britten en de Fransen wel al ballistische raketten geleverd. Dus waarom zouden de VS heiliger willen zijn dan de paus? Bovendien zag Biden ook dat de toestand aan het front snel verslechterde en dat de bondgenoten opnieuw te lang treuzelden met het sturen van de nodige middelen. In Washington drong het besef door dat de oorlog pas echt kon escaleren als de Oekraïense verdedigingslinies zou
den breken.
Betekent de levering van de Atacms met een bereik van 300 kilometer dat dit gevaar geweken is? Zeker niet. Maar de raketten maken dat het oprukkende Russische leger weer kwetsbaarder wordt.
Oekraïne had al Atacms met een bereik van 150 kilometer. Die bewezen hun nut, maar de raketten die nu geleverd worden, zijn veel krachtiger waardoor ze grote, goed beschermde doelwitten op grote afstand kunnen vernietigen. Het gaat dan niet alleen om wapendepots, maar om volledige commandocentra of vliegvelden. Eigenlijk werken deze raketten als clustermunitie. Als ze neerkomen, worden honderden kleine bommetjes verspreid.
Omdat ze een groot bereik hebben, kunnen de Russische aanvoerlijnen over een langere afstand aangevallen worden. “Het Oekraiense leger krijgt weer meer mogelijkheden”, is de analyse van hoogleraar strategische studies Phillips O’Brien. Waarschijnlijk zal Kiev ze vooral inzetten om de Krim aan te vallen. Of de raketten daar echt een verschil kunnen maken, hangt natuurlijk af van de aantallen die Washington wil sturen. “Maar als Oekraïne er genoeg krijgt, verandert het schiereiland van een strategisch voordeel in een defensief probleem”, aldus O’Brien.
Eigenlijk werken de Atacms als clustermunitie. Als ze neerkomen, worden honderden kleine bommetjes verspreid
Oekraïne heeft de Krim al vele malen aangevallen. De Russische Zwarte Zeevloot heeft zich moeten terugtrekken uit de haven van Sebastopol. Maar het schiereiland is een belangrijke aanvoerroute voor de Russische troepen in Oekraïne gebleven en dat kan de komende maanden misschien veranderen. Iedereen vraagt zich af of de beroemde Krim-brug – de enige directe verbinding tussen het Russische vasteland en het geannexeerde schiereiland – binnenkort opnieuw aangevallen wordt. Dat Biden overstag is gegaan, verhoogt ook de druk op de Duitse bondskanselier Olaf Scholz. Kiev vraagt hem al maanden om Taurus-raketten te leveren. Die hebben een nog groter bereik.
Javelins en stingers
Intussen raken meer details bekend over de wapens die in het pas goedgekeurde Amerikaanse hulppakket zitten. De VS leveren opnieuw javelins en stingers, de luchtdoelraketten die zeker in de eerste maanden van de oorlog erg nuttig bleken. Er gaan ook extra pantservoertuigen en Himars richting Oekraïne. Met die laatste systemen kunnen raketten met een bereik tot 80 kilometer afgevuurd worden. Ze bewezen vorig jaar hun meerwaarde omdat de lanceerplatformen wendbaar zijn.
Wat de VS voorlopig niet leveren, zijn Patriot-luchtafweersystemen. Daarvoor kijken de VS toch in de eerste plaats naar Europa, al beweegt daar voorlopig weinig. De Oekraïners wachten ook nog altijd op de F-16’s. Ook dat is een zaak van de Europeanen. De opleidingen van Oekraïense piloten zijn volop aan de gang en volgens de laatste berichten kunnen de eerste twaalf piloten vanaf juli ingezet worden. Tegen dan zouden zes gevechtsvliegtuigen boven Oekraïne kunnen vliegen. Dat is lang niet genoeg om een echt verschil te maken.