Hoe de website Voice of Europe een bindmiddel werd voor uiterst rechtse politici
Eind maart kwam Vlaams Belang-kopstuk Filip Dewinter in opspraak door een interview met de ‘nieuwswebsite’ Voice of Europe, die onder controle staat van een vriend van Poetin. Achter die site zit een Russisch netwerk dat de verkiezingen wil beïnvloeden. De link tussen de politici die er een forum krijgen, gaat dieper dan interviews die het Kremlin in de kaart spelen.
Filip Dewinter was zaterdag 16 september 2023 aanwezig op een betoging tegen de Tsjechische regering. Zo’n tienduizend Tsjechen kwamen samen op het Wenceslas-plein, midden in de stad. De demonstratie was georganiseerd door de partij ‘Wet, respect en expertise’, onder leiding van Jindřich Rajchl. Die gewezen voetbalbestuurder ontpopte zich tijdens de coronapandemie als een verspreider van desinformatie over covid-19. Nadien richtte hij zijn rechts-populistische partij op.
In een video van die dag op zijn X-account zegt Filip Dewinter, kijkend in de camera: “Ik breng hier een boodschap van hoop en verzet.” Op de achtergrond zijn betogende Tsjechen met de nationale vlag te zien. “Verzet tegen de Europese Unie, maar voor het Europa der volkeren”, gaat Dewinter verder. “Verzet tegen immigratie en de dictatoriale politiek van de EU. Verzet tegen de multiculturele maatschappij en het globalisme die Europa bedreigen.” Dewinter sprak de menigte ook toe vanop het podium.
De ‘nieuwswebsite’ Voice of Europe bracht uitgebreid verslag van de betoging, inclusief een interview met aanvoerder Rajchl. Volgens de website waren er die dag in Praag ‘ongeveer honderdvijftigduizend’ demonstranten. Bij zijn bezoek aan de betoging was Dewinter al goed vertrouwd met Voice of Europe. Enkele dagen voordien, op 11 september, had de site een lang interview met hem gepubliceerd.
Het is geen toeval dat Voice of Europe een forum gaf aan politici zoals Dewinter. Eind maart maakte de Tsjechische inlichtingendienst BIS bekend dat de website een vehikel is voor Russische beïnvloeding, waarbij interviews met uiterst rechtse politici een belangrijk onderdeel vormen (DS 27 maart). “De inhoud werd rechtstreeks gecontroleerd en gefinancierd door de Russische Federatie”, stelt BIS. “Geld uit Moskou werd ook gebruikt om enkele politici te betalen om Russische propaganda te verspreiden. (Er zijn geen aanwijzingen dat Belgen geld hebben gekregen, red.). Een van de belangrijkste verhalen die door de website werden verspreid, is de bewering dat verdere steun voor Oekraïne de oorlog alleen maar verlengt en vrede in de weg staat.”
Het patroon was duidelijk, meent de Tsjechische inlichtingendienst: “De mediaruimte werd voornamelijk gegeven aan mensen met uitgesproken pro-Russische opvattingen, onder wie Europese politici. Een van de doelen van de verspreide propaganda was om de verkiezingen voor het Europees Parlement te beïnvloeden.” Het Belgische federaal parket heeft intussen een onderzoek gestart naar Voice of Europe wegens inmenging en beïnvloeding in het Europees Parlement.
Voice of Europe zelf zegt het doelwit te zijn van een heksenjacht “die doet denken aan de donkerste dagen van het mccarthyisme”. “Ons nieuwskanaal biedt trots een platform aan waarop elke Europese politicus of denker vrijuit zijn of haar standpunten en meningen kan uiten”, klonk het in een reactie. Dewinter zegt dat hij op het moment van zijn interview met Voice of Europe niet wist dat die onder Russische controle stond.
Behalve Dewinter kregen onder anderen een Slovaakse rechtsnationalist, de Nederlandse Thierry Baudet en een Duitse AfD’er die geld uit Rusland zou hebben gekregen, er ruim baan
Het bezoek van het VB-kopstuk aan Praag, in september, bleef overigens niet beperkt tot die antiregeringsbetoging. Hij sprak er ook met de Tsjechische oud-president Vaclav Klaus, die uitgesproken eurosceptisch is. “Ik heb hem geïnterviewd voor een boek over Europese patriotten dat ik aan het schrijven ben”, reageert Filip Dewinter op vragen van De Standaard.
Opvallend: net op hetzelfde moment als Dewinter was ook een medewerker van Voice of Europe bij Klaus, voor een apart interview. Dat verscheen online op 19 september. Klaus waarschuwt daarin voor de “zelfvernietiging van het Westen” en hoe de Europese elite volgens hem mensen uit Afrika en het Midden-Oosten “uitnodigt om het goede oude Europa te destabiliseren”. Uit dat gesprek dat Klaus had met Voice of Europe, gebruikte Dewinter een citaat voor een video op zijn eigen X-account. Daar voegde hij een link aan toe naar het Youtubekanaal van Voice of Europe. Dewinter zegt dat de Voice of Europe-medewerker die Klaus interviewde ook met hem in gesprek ging.
De omstreden website Voice of Europe ontstond al in 2018, maar kende begin vorig jaar een doorstart. De sterke man achter het kanaal en het bijbehorende netwerk is Viktor Medvedtsjoek, een intimus van Vladimir Poetin. De Russische president is de peter van een dochter van Medvedtsjoek. Sinds de doorstart van Voice of Europe kregen naast Dewinter onder anderen een Slovaakse rechts-nationalist, de Nederlandse Thierry Baudet en een Duitse AfD’er die geld uit Rusland zou hebben gekregen er ruim baan. Zo groeide de Russisch gedirigeerde website uit tot een online bindmiddel tussen politici die elkaar ook in levenden lijve frequenteerden.
Vredesgesprekken
“Het is een eer om hier in het Slovaakse parlement te zijn”, zei Filip Dewinter op 30 mei vorig jaar van achter een pupiter met het rood-wit-blauwe logo van het uiterst rechtse Hnutie Republika (Beweging Republiek). ‘Republiek’ werd in 2021 opgericht door de Slovaakse politicus Milan Uhrík nadat hij was opgestapt bij een neonazistische partij. Uhrík had Dewinter en vijf andere gelijkgestemde politici in Bratislava uitgenodigd voor de ondertekening van een ‘internationale verklaring’ tegen globalisme.
“Natiestaten zijn het enige alternatief voor de globalistische Europese Unie”, betoogde Dewinter. “Want natiestaten hebben respect voor de taal, cultuur en geschiedenis van de inheemse bevolking van Europa. Onze partijen vertegenwoordigen de toekomst van het echte Europa. Het Europa van de honderd vlaggen, niet dat van de Commissie en het Parlement.” In een reactie aan De Standaard noemt Uhrík de speech van Dewinter “vol wijze woorden en politieke ervaring”.
Ook naar Uhrík vond Voice of Europe al de weg. Hij werd onder meer geciteerd in een artikel over een vermeende Russische aanval op ‘Franse huurlingen in Oekraïne’, en zijn adviseur voor buitenlands beleid gaf er in december een uitgebreid interview.
“Oekraïne willen we op humanitaire wijze helpen, niet financieel of met militaire middelen”, verklaart die adviseur daarin. “Wij hebben Oekraïense moeders en kinderen persoonlijk geholpen. Wij willen geen sancties die onze economieën in Europa schaden. Wij willen geen oorlog. Wij willen vrede. De oorlog moet eindigen aan de onderhandelingstafel.”
De steun aan Oekraïne in twijfel trekken en oproepen tot onderhandelingen, een steeds terugkerende frase bij Voice of Europe, is precies de taal die het Kremlin graag hoort omdat ze twijfel zaait over het conflict. Ook Dewinter zei in zijn gesprek op de site dat “de-escalatie en vredesgesprekken” de enige oplossing zijn. Pleiten voor een vredevolle oplossing is nobel, maar staat in de context van de oorlog tegen Oekraïne zeer ver af van de realiteit. Zulke vredesgesprekken impliceren dat het land een deel van zijn grondgebied zou overdragen aan Rusland, of dat Rusland er zich zonder voorwaarden volledig uit terugtrekt. Die opties zijn momenteel compleet uitgesloten.
Twijfel aan sancties
Bij Dewinters bezoek aan Bratislava, voor de ondertekening van de ‘internationale verklaring tegen globalisme’, was ook de Duitse politicus Steffen Kotré te gast. Dat lid van het extreemrechtse Alternative für Deutschland is gekant tegen westerse wapenleveringen aan Oekraïne.
Het was niet de eerste keer dat Uhrík (de aanstichter van die verklaring) en Kotré samen publiek verschenen. In september 2022 waren ze op een meeting in Berlijn
waar op aansturen van het AfD een manifest over de energiecrisis werd voorgesteld. De eerste winter van de volledige invasie in Oekraïne zat eraan te komen en tegen Rusland liepen verschillende economische sancties waardoor het land geen olie(producten) meer mocht uitvoeren naar Europa. Ook al zijn er tegen Russisch gas nooit sancties uitgevaardigd, de hele situatie leidde wel tot een stijging van de energieprijzen.
De titel van het AfD-manifest was ‘De toekomst van Europa redden’. Op de voorstelling ervan was de pers uitgenodigd, en in de briefing die journalisten ontvingen ging het onder meer over een ‘uitbreiding van het energieaanbod, met name door de Russische leveringen niet langer te belemmeren’.
In Berlijn was een delegatie van Vlaams Belang aanwezig, vertegenwoordigd door de federale parlementsleden Reccino Van Lommel en Kurt Ravyts, beiden lid van de commissie Energie. Via de Poolse afdeling van omroep Deutsche Welle kon De Standaard een audio-opname van de persconferentie beluisteren. Daarin nam Van Lommel het woord. Hij hekelde uitgebreid de Europese energiepolitiek, waaronder de Green Deal en de handel in emissierechten, en pleitte voor ‘energiesoevereiniteit’. Van Lommel stelde ook vragen bij de sancties tegen Rusland. “Die lijken de 450 miljoen Europeanen meer te straffen dan de Russen zelf”, zei hij. “De Verenigde Staten winnen de oorlog. Zij willen gas leveren aan Europa en winst maken door de sancties.”
“Ik heb daarbij de nuance van onze partij gevolgd, namelijk dat we voorzichtig
De steun aan Oekraïne in twijfel trekken en oproepen tot onderhandelingen, een steeds terugkerende frase bij Voice of Europe, is precies de taal die het Kremlin graag hoort, omdat ze twijfel zaait over het conflict
moeten zijn met sancties omdat die doeltreffend moeten zijn”, zegt Van Lommel over de bijeenkomst, in een reactie aan De Standaard. “Ik heb altijd de Russische inval veroordeeld en gepleit voor voorzichtigheid, maar nooit tegen sancties an sich.” Van Lommel zegt ook dat de bijeenkomst was bedoeld om “met elkaar in discussie te gaan en ervaringen uit te wisselen over energie, inflatie en globalisering”.
Op die uitwisseling in Berlijn was volgens onze informatie een AfD’er aanwezig die een centrale rol blijkt te spelen in het Voice of Europe-netwerk. Hij wordt er zelfs van beschuldigd in de voorbije maanden geld van Moskou te hebben gekregen. De Beierse Petr Bystron staat al jaren op de radar van de Duitse inlichtingendiensten, maar het was de Tsjechische BIS die hem in Praag filmde toen hij van een Russische agent ‘pakketjes’ ontving. De Tsjechische krant Deník schreef op basis van parlementaire bronnen dat er ook een audio-opname is waarop Bystron bij zo’n ontmoeting hoorbaar geld aan het tellen is. Zelf ontkent hij geld aan te hebben genomen.
De eerste interviewee na de doorstart van Voice of Europe was net die Petr Bystron. Het gesprek met hem verscheen in augustus, enkele weken later volgde er een met zijn collega Maximilian Krah, Europees Parlementslid voor AfD. Een van de parlementaire medewerkers van Krah was ook aan de slag bij een Kroatisch Europarlementslid dat Voice of Europe interviewde én bij het Nederlandse Forum voor Democratie-lid Marcel de Graaff – eveneens een graag geziene gast bij Voice of Europe. De Graaff noemt Oekraïne er “het meest corrupte land ter wereld” en vindt dat de Oekraïners zich over moeten geven. Opnieuw is het een boodschap die aansluit bij wat bijvoorbeeld de Tsjech Jindřich Rajchl er verkondigde in september vorig jaar: “Trek een grens op de kaart op basis van de huidige controle over de gebieden door Rusland en Oekraïne, sluit een staakt-het-vuren en probeer dan te onderhandelen.”
Toeval of niet: dat interview met Rajchl verscheen enkele dagen na de manifestatie die hij organiseerde in Praag. Diezelfde manifestatie waar Dewinter een toespraak gaf.