Hoe breng je James Bond weer bij de tijd?
In 2021 zwaaide Daniel Craig af als James Bond. Nog altijd lijkt er geen opvolger klaar te staan. Waarom is het zo lang wachten? Wie maakt van een vent die zo graag ouderwets de held uithangt, een man van deze tijd?
Een maand geleden leek er plots schot te komen in de Bond-franchise. Aaron Taylor-Johnson zou Daniel Craig opvolgen als James Bond. Zijn contract lag klaar, hij moest er alleen nog een krabbel onder zetten. Dat het niet producente Barbara Broccoli was die dat nieuws de wereld instuurde, maar een anonieme bron in de Britse tabloid The Sun, leek er even niet toe te doen – zo gretig werd het bericht door internationale media opgepikt.
Officieel werd het nieuws nooit bevestigd (of ontkend). Of Johnson, bekend van films als Kick-ass en vanaf deze week te zien in The fall guy, de smoking van de geheim agent zal aantrekken, is vandaag nog altijd niet duidelijk. Is de 33-jarige Brit wel een topfavoriet? Lopen er überhaupt gesprekken met de acteur? Broccoli mag het weten.
Maar de bekende producente, die samen met haar halfbroer Michael G. Wilson aan het roer van de filmreeks staat, lijkt op dit moment niet veel te weten. Hoe het verder moet met de langstlopende franchise van Hollywood, bijvoorbeeld. Een halfjaar geleden zei ze in The Guardian dat dat nog niet duidelijk was. Bond zal wel radicaal herdacht worden, zoveel is zeker. “De films zijn een weerspiegeling van de tijdgeest”, zei Broccoli toen. “Er wacht ons een lange, lange weg om de franchise heruit te vinden voor een volgend hoofdstuk.”
Dat heruitvinden gebeurde ook toen Daniel Craig in oktober 2005 zijn double O-status kreeg. “Toen hebben we ons afgevraagd hoe een 21ste-eeuwse held er zou uitzien.” Plots leerde het publiek de geheim agent kennen als een man met een gevoelige kant. Ook Bond bleek zomaar een boontje voor iemand te kunnen krijgen. “De wereld was daar klaar voor.”
Identiteitscrisis
“De volgende film moet weerspiegelen hoe de wereld in de afgelopen twintig jaar is veranderd”, zei Broccoli ook in dat interview. Qua ambitie kan dat tellen. De vraag is hoeveel durf de producenten aan de dag zullen leggen. Maken we straks kennis met een geheim agent die pakweg afkickt van zijn fossiele verslaving? Scheurt Bond voortaan elektrisch door de straten? Of noemt hij die hele verschuiving net onomwonden larie?
De identiteitscrisis waarmee de franchise nu lijkt te worstelen, sluimerde al ten tijde van No time to die. De laatste film met Craig, die in het najaar van 2021 in de zalen kwam, kende immers een moeizame ontstaansgeschiedenis. Voordat Cary Joji Fukunaga aan boord kwam, was de regie in handen van Danny Boyle. Samen met John Hodge, de scenarist met wie hij onder meer Trainspotting had gemaakt, mocht hij het verhaal uitwerken. De producenten waren zo enthousiast over dat idee, dat het scenario dat al klaarlag, in de prullenbak belandde.
Boyle liet verstaan dat hij Bond met twee voeten in het heden wilde zetten. Het was de periode waarin Harvey Weinstein voor het eerst in opspraak kwam en de MeToo-bom barstte. De Brit was nooit bang geweest voor maatschappijkritiek en ook een teug stoute humor was hem niet vreemd. Maar de wereld kreeg zijn Bond nooit te zien. In 2018 maakte Broccoli bekend dat Boyle de productie had verlaten wegens “creatieve meningsverschillen”.
Was zijn versie al te bont? Of niet Bond genoeg? Vast staat dat het weggegooide scenario weer werd opgevist, en Fukunaga nam de regie over. Craig liet ook Phoebe Waller-Bridge erbij roepen. De actrice en bedenkster van Fleabag en Killing Eve moest het verhaal niet alleen haar komische toets geven (waarvan uiteindelijk weinig te merken was), als scriptdoctor moest ze er naar eigen zeggen ook over waken dat de film vrouwen niet onheus behandelde. “Bond hoeft dat niet te doen”, verzekerde ze. “Dat ligt niet in zijn aard.”
Geen toxische vlerk
De vraag is hoe de producenten daar vandaag tegenaan kijken. Barbara Broccoli is de dochter van de inmiddels overleden Albert ‘Cubby’ Broccoli, die in 1961 samen met Harry Saltzman de rechten op de romans van Ian Fleming kocht. Sinds 1995 staat zij aan het hoofd van wat de meest iconische filmreeks van Hollywood moet zijn. Het maakt haar tot een van de machtigste vrouwen in een industrie die nog altijd door mannen wordt gedomineerd. De held die zij straks groot op de affiche zet, kan geen toxische vlerk zijn (en dat was hij ook niet toen Craig hem speelde). Het zou haar binnen de sector zuur opbreken. Maar hoe maak je van een vent die zo graag ouderwets de held uithangt toch een man
van deze tijd?
Bond zal ergens voor moeten staan, en tegelijk kan hij dat niet al te uitgesproken doen. Nog voor hij “shaken, not stirred” heeft kunnen zeggen, kan hij een label opgeplakt krijgen. Plots noemt de ene hem een rechtse wapenfanaat, of is hij voor een ander dodelijk woke. Online communities hebben een macht die filmreleases al vaker mochten voelen en die franchises flink wat schade kan berokkenen.
Een film kan vandaag ook (onterecht) gekaapt worden door een gemeenschap waarmee je als maker geen banden hebt, of waarmee je niet geassocieerd wilt worden. Vraag dat maar aan Alejandro Monteverde, de cineast die met lede ogen moest aanzien hoe zijn film Sound of freedom een schare rechtse complotdenkers achter zich kreeg. In tijden waar (extreem)rechtse ideologieën geen randverschijnselen zijn, is zo’n scenario voor een franchise van ouderwetse actie en (wapen)geweld niet ondenkbaar.
En dan speelt ook nog de geopolitieke instabiliteit. Toen Golden eye in 1995 uitkwam, leek Bond overbodig. De Muur was gevallen, de Koude oorlog voorbij. Bond was in de voorgaande decennia mede om die reden enorm populair geweest. Maar welke vijand neemt hij straks in het vizier? En hoe liggen de kaarten als Trump voor een tweede keer verkozen wordt?
Levenslang
Tekenen voor de rol van Bond had altijd al levenslange gevolgen. Als acteur word je immers voor de rest van je dagen in één adem genoemd met de geheim agent. Aan Bond ontkom je nooit meer. Maar
“De volgende film moet weerspiegelen hoe de wereld in de afgelopen twintig jaar is veranderd” Barbara Broccoli Producente
wat als zo’n franchise die worstelt met haar identiteit in ongenade valt in de sterk verdeelde wereld van vandaag? Een ongewilde controverse kan iemands carrière kraken.
Staan daarom weinig jonge acteurs te popelen voor de rol? Het gaat ook om een engagement voor tien tot vijftien jaar, geeft Broccoli aan. Wie worstelt met bindingsangst, kan er maar beter niet aan beginnen, zeker niet wanneer ze met een dichtgetimmerd contract staan te zwaaien.
Ook voor de producenten zijn er risico’s om in zee te gaan met een opkomend talent in een megaproductie. Denk maar aan de kater die Warner overhield aan de strapatsen van Ezra Miller, de 31jarige hoofdacteur uit The Flash die herhaaldelijk in opspraak kwam. De studio zag uiteindelijk af van een promotoer nadat het eerst 200 miljoen dollar had geïnvesteerd in de film. Liever een flop dan nog meer commotie.
Blijft de vraag wie straks Bond zal spelen. Tom Hardy is te bekend, Idris Elba – amper vier jaar jonger dan Daniel Craig – werd vaak genoemd, maar is te oud. Voor het eerst een zwarte Bond? Het is niet ondenkbaar. Moet het een Brit zijn? George Lazenby, de opvolger van Sean Connery, was een Australiër. John David Washington mag dan als Amerikaan niet genoemd worden, met Tenet bewees hij alvast de humor en klasse te hebben van een Bond pur sang.
Een vrouw? In No time to die deed met Lashana Lynch alvast een geheim agente haar intrede. Maar dat gebeurde zo bloedeloos dat het meteen duidelijk was dat een vrouwelijke Bond voor de franchise geen optie is. Ook Broccoli gaf dat al aan. Een vrouwelijk regisseur lijkt wel waarschijnlijk.
“Is zo’n uitslover van een held nog wel van deze tijd?”, kun je verzuchten. Laten we niet vergeten dat zo’n machtige franchise ook het potentieel heeft om een nieuw soort man te lanceren. Eentje in wie – stel je voor – links én rechts zich kunnen vinden. Een Bond die verzoent, die zou very welcome zijn.