Drugsbazen in de cel kunnen straks strikt regime opgelegd krijgen
Door een wetshervorming zullen drugscriminelen die achter de gevangenismuren hun handel voortzetten, onder permanente observatie gezet kunnen worden. Ook hun bezoek zou beperkt kunnen worden.
Een gevangenisstraf tot 2039 hield drugscrimineel Tom W. niet tegen om in 2020 63 kilo cannabis uit Spanje binnen te smokkelen tussen de ladingen beenham en olijfolie. Tussen oktober 2021 en mei 2022 slaagde ene R.T. uit Hasselt er zelfs in om de hele gevangenis van Hasselt van drugs te voorzien, ook al zat hij zelf in de cel voor een schietpartij en drugsverkoop.
Om te vermijden dat drugscriminelen hun handel voortzetten vanuit de cel, heeft minister van Justitie Paul Van Tigchelt (Open VLD) op de valreep een wetswijziging door de Kamer gekregen. Gedetineerden die een band hebben met de georganiseerde misdaad en veroordeeld zijn voor drugshandel, zullen onder een ‘individueel bijzonder veiligheidsregime’ geplaatst kunnen worden. Hun contact met de buitenwereld zal daarbij zo veel mogelijk worden beperkt, en ze zullen onder permanente cameraobservatie worden geplaatst.
De maatregel is volgens Van Tigchelt nodig, omdat steeds meer kopstukken van de georganiseerde misdaad worden veroordeeld en uitgeleverd. “We zijn niet naïef, we weten dat ze hun criminele activiteiten proberen voort te zetten vanuit de gevangenis”, zegt de minister. Dat zou in het verleden al zijn gebleken uit onderschepte Sky ECC-berichten.
Alleen de directeur-generaal van het gevangeniswezen zal kunnen overgaan tot de beslissing om iemand onder zo’n bijzonder veiligheidsregime te plaatsen, en dat kan hij alleen maar doen op basis van informatie van de federale procureur-aanklager of de veiligheidsen inlichtingendiensten. De maatregel zal na twee jaar onafhankelijk worden geëvalueerd door de Hoge Raad voor de Justitie of het Comité ter voorkoming van foltering.
Italiaanse mosterd
Van Tigchelt en zijn voorganger en partijgenoot Vincent Van Quickenborne haalden de mosterd bij Italië en Nederland, die al langer zulke systemen hebben om leden van de drugsmaffia in het gareel te houden. Nederland heeft een speciale Extra Beveiligde Inrichting (EBI) in Vught waar criminelen zoals de notoire drugsbaas Ridouan Taghi worden vastgehouden. Hij mag er geen contact hebben met andere gedetineerden, familiebezoek mag alleen doorgaan achter een raam en er wordt altijd meegeluisterd.
Het Comité ter voorkoming van foltering noemde die EBI in het verleden al “buitensporig restrictief”. Maar in Nederland wil de politiek juist nog verder gaan. Zo is er een wetswijziging in de maak die alle contact met de buitenwereld zou verbieden en het aantal advocaten dat iemand onder de arm mag nemen zal beperken tot twee. Taghi slaagde er immers al eens in om zijn neef als advocaat onder de arm te nemen en via hem informatie naar buiten te smokkelen. De man werd daarvoor veroordeeld tot 5,5 jaar gevangenis.
Het andere gidsland is Italië, waar sinds 1986 het ‘41 bis-regime’ maffiabazen onder de knoet moet houden. Onder die carcere duro zitten gevangenen voor 22 uur van de 24 alleen in de cel. Twee uur per dag mogen ze de cel verlaten voor een wandeling in groepjes van vier. Geen van de vier mogen tot dezelfde maffiaclan behoren. Bezoek mag er ook alleen achter glas, en slechts voor één uur per maand.
Het 41 bis-regime was oorspronkelijk alleen voor maffialeden weggelegd, maar is intussen uitgebreid tot mensen die zich schuldig maakten aan terrorisme, ontvoering, seksueel geweld, het bezit en verspreiden beelden van seksueel misbruik van minderjarigen en kinderprostitutie.
Zo werd de anarchist Alfredo Cospito, die in 2012 veroordeeld werd voor een bomaanslag op een politieacademie, in mei 2023 onder regime geplaatst. In oktober ging hij daartegen in hongerstaking. Meer dan 150 dagen later verkeert hij in zeer slechte gezondheid.
Het binnenlandse en buitenlandse protest tegen het harde 41 bis-regime heeft intussen wind in de zeilen gekregen. De Italiaanse overheid moet zelfs extra veiligheidsmaatregelen nemen aan haar ambassades en consulaten in het buitenland. In Italië zelf kwam het al herhaaldelijk tot clashes tussen de politie en activisten.
Ene R.T. slaagde er enkele jaren geleden in om zowat de hele gevangenis van Hasselt van drugs te voorzien, ook al zat hij zelf in de cel