Het covid-vaccin dat initieel misschien wel de meeste levens redde, legt nu zelf het loodje
AstraZeneca trekt definitief de stekker uit zijn covid-vaccin. Dat moest hét belangrijkste vaccin worden, en in zekere zin was het dat ook. Maar het stapelde de ontgoochelingen op.
Het gebeurt niet vaak dat een farmagigant toegejuicht wordt, en al zeker niet op een festivalweide. Die eer viel AstraZeneca te beurt in maart 2021. Op de terreinen van het Nederlandse Lowlands scandeerden festivalgangers luidkeels “Astra! Zeneca! Astra! Zeneca!”. De covid-prikken van de Brits-Zweedse vaccinmaker zouden immers de weg naar de vrijheid inluiden.
Die vreugdekreten zijn al lang weggedeemsterd. Woensdag trok AstraZeneca definitief de stekker uit zijn covid-vaccin. Een dag eerder had de Europese Geneesmiddelenautoriteit EMA de goedkeuring ingetrokken.
Tweederangs
Het vaccin van AstraZeneca lag nochtans lange tijd in de bovenste schuif. Het vaccin, ontwikkeld door de universiteit van Oxford, maakte gebruik van een gekende technologie, vertrekkend van een verkoudheidsvirus. Die boezemde minder angst in dan de gloednieuwe mRNA-technologie die concurrenten Pfizer en Moderna gebruikten.
Het hoefde ook niet extreem koud bewaard te worden, wat wel moestbijdemRNA-vaccins.Enook: Oxford en AstraZeneca boden hun vaccin tegen de kostprijs aan, waardoor het zeven à acht keer goedkoper was dan de mRNA-vaccins. De Europese Commissie bestelde 300 miljoen dosissen en wilde van AstraZeneca hét werkpaard maken om de pandemie in te dammen.
Maar AstraZeneca loste de torenhoge verwachtingen nooit in. Het bedrijf kampte in het begin met grote leveringsproblemen. Bovendien had het zijn huiswerk niet goed gemaakt. Doordat het te weinig senioren opgenomen had in de klinische studies, kon de EMA niet zeggen of het vaccin wel werkzaam was voor ouderen. Daarom gaven veel landen het initieel niet aan 55plussers. In de Verenigde Staten kreeg het zelfs nooit een goedkeuring. Bovendien schatte de EMA de werkzaamheid maar op 60 procent in. Dat wekte de indruk dat Vaxzevria (de merknaam) een tweederangsvaccin was.
Maar de grootste tegenslag moest nog komen. In maart 2021 stelden heel wat landen een zeldzame, maar ernstige bijwerking vast. Alleen al in het Verenigd Koninkrijk stierven 81 mensen aan een trombose die gelinkt werd aan Vaxzevria. In België werden drie overlijdens aan het vaccin toegeschreven, waarvan één met de trombose.
Omdat die bijwerking vooral bij jonge vrouwen voorkwam, legden veel landen een minimumleeftijd op voor een prik. Andere landen, zoals Denemarken en Noorwegen, beslisten al snel om het vaccin niet meer te gebruiken. Heel wat landen stuurden hun dosissen door naar armere landen.
De vraag is of er überhaupt nog wel een toekomst is voor de technologie die AstraZeneca bij zijn vaccin gebruikte
Kleinere markt
Toch is de verdienste van het vaccin veel groter dan de tegenslagen laten uitschijnen. In het VK, dat lang bleef prikken met het ‘eigen’ vaccin, bleek de werkzaamheidsgraad niet veel te moeten onderdoen voor dat van Pfizer.
Omdat de productie uiteindelijk wel op stoom kwam, en het vaak in armere landen gebruikt werd, concludeerde The Economist dat AstraZeneca in 2021 “haast zeker meer levens gered heeft dan gelijk welk ander vaccin”. Een latere analyse van databedrijf Airfinity nuanceerde dat wat. AstraZeneca stond met ruim zes miljoen geredde levens in het eerste vaccinatiejaar weliswaar op de eerste plek, nog wel een toekomst is voor de maar moest ook Pfizer in zijn kieltechnologie, stipt Neyts aan. Doorzog dulden. dat zoveel mensen ingeënt werden
AstraZeneca kijkt in een persbe– 3 miljard dosissen wereldwijd, richt met trots terug op de rol die waarvan 1,4 miljoen in België – is het vaccin gespeeld heeft in de bede vraag of er geen immuniteit opeindiging van de pandemie. Als retreedt tegen het verkoudheidsden voor de stopzetting haalt het virus waarvan AstraZeneca verBrits-Zweedse concern aan dat er trok, waardoor het vaccin niet laneen overaanbod is van aangepaste ger werkt. vaccins. Bovendien traden de zeldzame
Viroloog Johan Neyts (KU Leutromboses ook op bij het vaccin ven) volgt die uitleg. “De markt is van Johnson & Johnson, dat eeneen pak kleiner geworden. Hoe zelfde technologie gebruikt. Ook vaak wordt er nog geboost? Waardat vaccin is op sterven na dood: schijnlijk alleen nog bij de risicoonder meer in de VS heeft het niet patiënten. Al speelden de perceplanger een toelating, bij ons wordt tie- en reële problemen natuurlijk het sinds vorige maand niet langer gecommercialiseerd.ookeenrolbijdebeslissing.”
De vraag is ook of er überhaupt