Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Meesterwerk Karel Ooms duikt op
Schilderij stond model voor muurdecoratie in assisenzaal
Bij veilinghuis Bernaerts gaat maandag een historisch tafereel van Karel Ooms onder de hamer. Het diende eerder als model voor de versiering van de assisenzaal van het oude Gerechtshof op de Britselei.
De naam Karel Ooms is vandaag uitsluitend nog bekend door de straat die zijn naam draagt. In die zijstraat van de Jan Van Rijswijcklaan woonde en werkte de kunstenaar, die in 1845 in een bescheiden landbouwersgezin in Dessel geboren werd. Met hulp van de Kempense gemeente kon hij aan de Academie van Antwerpen bij Nicaise De Keyser gaan studeren. Met succes, want Ooms wist het te maken als professioneel kunstschilder. Hij ondernam wereldreizen en verkocht aan musea. Historische taferelen in de traditie van Henri Leys waren zijn specialiteit. Samen met collega’s Piet Van der Ouderaa en Juliaan De Vriendt kreeg hij in 1888 de opdracht om de assisenzaal van het tien jaar eerder gebouwde ‘Gerechtshof’ op de Britselei te decoreren. Stadsarchivaris Pieter Genard had daarvoor zes goed gedocumenteerde juridische geschillen uit de zestiende eeuw geselecteerd. Karel Ooms schilderde het mooiste tafereel: De vrijspraak van Pauwel Van Dale en Melchior van Groenenberghe in 1564.
Heer van Lillo
Net zoals Karel Ooms vandaag volslagen vergeten is, kent ook niemand nog Pauwel Van Dale. In de gouden zestiende eeuw was de puissant rijke graankoopman een van de meest flamboyante figuren van de stad. Hij verwierf de titel van Heer van Lillo en Berendrecht en stortte zich samen met de Nederlander Melchior van Groenenberghe op de overzeese handel in suikerriet. Daartoe verhuisde hij zelfs naar de Canarische Eilanden. Van Dale ging enkele malen failliet en werd anoniem beschuldigd van ketterij en valsmunterij. De vierschaar (vroegere rechtbank van eerste aanleg) sprak hem vrij. Dat er van de kolossale wandschildering in de assisenzaal ook een muurgroot schilderij bestond, was niet meer bekend. “Het bevond zich in familiebezit”, zegt Peter Bernaerts van veilinghuis Bernaerts, die het werk maandag veilt. “Het bleek identiek aan de linkse zijwand van de assisenzaal. Het is gedateerd op 1888, terwijl de wandschilderingen in 1891 zijn aangebracht. Het perfect uitgewerkte schilderij heeft wellicht model gestaan.”
Topprijzen
Negentiende-eeuwse schilderijen zijn niet meer zo gegeerd, maar technisch hoogstaande historiestukken halen wel topprijzen. Bij de vorige veiling van Bernaerts in maart haalde Zondagmiddag op Sint-Anneke van Louis Engelen uit 1887 de hallucinante hamerprijs van 92.000 euro. Voor Karel Ooms denkt Peter Bernaerts uit te komen tussen de 30.000 en 40.000 euro. Het doek is dit weekend te bekijken in het veilinghuis in de Verlatstraat.