Digitalisering en justitie: een moeilijk huwelijk

Justitie en digitalisering: het blijft een moeilijk huwelijk. De Orde van Vlaamse Balies (OVB) kondigde in 2016 met veel tromgeroffel aan dat de klassieke papieren advocatenpasjes in 2017 vervangen zouden worden door heuse digitale exemplaren. De voordelen zouden legio zijn: ze zouden gelden als identificatiemiddel bij onder andere het betreden van gevangenissen, er zou mee kunnen worden ingelogd op het digitale platform van de OVB om allerlei opzoekingen te doen en er zou een koppeling komen met een softwareplatform dat het ministerie van Justitie zou ontwikkelen en waarmee zou kunnen worden gecommuniceerd met rechtbanken en andere actoren binnen justitie. En zoals beloofd kwam de kaart er effectief in 2017. De verplichte kaart met een kostprijs van 85 euro werd uitgerold en mits een opleg van 15 euro kon er ook een beveiligd certificaat aan worden toegevoegd, zodat het mogelijk wordt om met de kaart documenten digitaal te ondertekenen. Maar de vreugde was van korte duur. Deze week werd de uitrol van de nieuwe kaarten opgeschort. De OVB liet weten dat: “(…) de uitgifte en de productie van de advocatenkaarten voorlopig is stopgezet en de levering van nieuwe kaarten hierdoor vertraging zal oplopen. De reden is een potentieel veiligheidsrisico verbonden aan de elektronische advocatenkaart (…)” Een groot probleem is dit voor velen niet echt op dit moment, denk ik. Een veel groter probleem lijkt mij de gebruiksvriendelijkheid van het hele sys- teem. Ik mag mijzelf gerust een ‘early adaptor’ noemen wanneer het gaat om het gebruik van nieuwe technologieen – hoewel een digitale kaart natuurlijk niet echt nieuw is qua techniek. Zeker niet als je weet wat we op korte termijn mogen verwachten om ons digitaal te legitimeren. Maar na twintig jaar balie ben ik al lang de illusie kwijt dat justitie en de advocatuur daar ooit een voortrekkersrol in zullen spelen. We zijn al lang blij dat het woord “digitaal” al eens opduikt in de communicatie vanuit de OVB en het ministerie.

Niet meer dan een mailbox

Maar nieuwe systemen zijn pas echt succesvol wanneer ze gebruiksvriendelijk zijn en dat is deze kaart op het eerste gezicht helaas niet. De gebruiksvriendelijkheid van een platform is gelijk evenredig met de beperktheid van de handleiding van het product in kwestie. Die handleiding werd recent rondgestuurd en telt niet minder dan 18 pagina’s. Ik moet eerlijk bekennen dat ik er gewoon niet aan begonnen ben. Ik zal het zeker wel eens proberen, maar als ik de inhoud van de handleiding bekijk, lijkt het systeem ook niet meer te zijn dan een beveiligde mailbox. Dan telkens een kaartlezer bovenhalen om iets naar een confrater te sturen, zie ik mij niet doen. Ik vrees dat velen gewoon hun goede oude mailbox zullen blijven gebruiken. Alle dure ontwikkelingskosten ten spijt.

FOTO'S PATRICK HATTORI