Gazet van Antwerpen Stad en Rand
7 tips om de laatste loodjes te doorstaan
Filosoof Johan Braeckman geeft tips om de komende maanden in de pandemie door te komen
1. Kijk positief naar de toekomst
Vergelijk onze situatie met die van drie generaties geleden, houd rekening met wat volgt als we straks massaal op café en restaurant kruipen, en focus op iemand anders dan jezelf. Het zijn maar drie van de zeven tips die filosoof Johan Braeckman (UGent) geeft om de volgende maanden in deze coronacrisis door te komen.
“Kijk naar de wereld over vier of vijf maanden en besef dat die er veel beter zal uitzien dan vandaag. Tegen het einde van de zomer zou iedere Belg zijn vaccin ongeveer gehad moeten hebben. En die vaccins werken. Dat zien we in landen als Groot-Brittannië, de Verenigde Staten en Israël: het aantal besmettingen daalt heel sterk en het leven komt weer op gang. Dat zal bij ons niet anders zijn, we moeten alleen nog even wachten. Intussen heeft het geen zin om de ketel te laten ontploffen en dat zal ook niet helpen. Als we massaal de regels naast ons neer beginnen te leggen, dan blijven we besmet worden.”
2. Vergelijk je situatie met die van twee of drie generaties geleden
“We moeten stoppen ons huidige leven te vergelijken met dat van anderhalf jaar geleden. Vergelijk het met dat van drie generaties geleden. Toen was er nog geen vaccin tegen polio en nauwelijks kennis over virussen en bacteriën. Mijn grootouders, zowel aan vaderskant als aan moederskant, hadden geen stromend water. Dat was een pomp en een wc buiten. Ze hadden een oorlog meegemaakt die vijf jaar duurde, hadden niet veel entertainment en gingen nauwelijks op café. Ik ben heel blij dat we sindsdien een enorme progressie gemaakt hebben en ik wil zeker niet terug naar die tijd. Maar dat beeld kan wel helpen om de problemen van vandaag te relativeren. Net zoals we onze first world problems moeten bekijken vanuit het perspectief van derdewereldlanden. Daar hebben ze ook een coronavirus, bovenop alle problemen die ze ervoor al hadden.”
3. Focus op andere mensen
“We focussen te veel op onszelf. Vraag jezelf af: wat kan ik doen om anderen te helpen die het moeilijker hebben dan ik? Er zijn mensen die de rekeningen niet meer kunnen betalen en de kinderen de nek kunnen omwringen omdat ze 24 uur op 24 samenleven. Dat begrijp ik allemaal. Toch is er een meerderheid die het nu minder goed heeft, maar toch een vrij normaal leven kan leiden. Met gezond eten, drinken, internet, water, elektriciteit en een levensstandaard die acceptabel is. Aan hen: vraag jezelf af wat je kunt doen om het beste in jezelf naar boven te halen. De buurvrouw, de vrienden, de eenzamen. Ze zijn in de buurt. Bel hen op, ga eens met hen wandelen. Vul de volgende maanden zinvol in met anderen en je zal zien dat ook jij je beter gaat voelen.”
4. Probeer jezelf in te leven in de situatie van wetenschappers en politici
“We moeten kritisch zijn voor onze wetenschappers en politici, maar moeten ook begrip tonen. Wat we nu meemaken, is hetzelfde als wanneer de Rode Duivels spelen op een WK. Dan zijn we met elf miljoen bondscoaches, vandaag zijn we met elf miljoen gedoctoreerden in de epidemiologie. Stel dat jij echt viroloog bent: wat ga je zeggen, op basis van wat? Probeer jezelf in te leven in hun situatie. Onze wetenschappers kunnen er eens naast zitten, want wetenschap is een zoekproces met voortschrijdend inzicht. Maar ze zijn nog steeds op wereldniveau, ook al brengen ze nieuws dat we liever niet horen. Hetzelfde voor onze politici: het is niet makkelijk om een land door een crisis als deze te sleuren. Ik heb ook kritiek, maar besef tegelijk dat het slechter kan. Kijk naar de Braziliaanse president. Of zijn we Donald Trump vergeten? En als het je toch niet bevalt, kun je ze afstraffen op de volgende verkiezingen.”
5. Houd rekening met wat-alsscenario’s
“In het Engels heet dat counterfactual thinking, tegenfeitelijk redeneren dus. Het idee: wat als we iets totaal anders zouden doen dan wat mag? Wat als we morgen allemaal op restaurant en café zouden gaan? En dezelfde dag naar de kappers? Dat zal een paar dagen aangenaam zijn, maar wat zijn de mogelijke consequenties? Dat de diensten intensieve zorgen overlopen, natuurlijk. Alleen maken we die risico-inschatting zelden omdat we te veel redeneren vanuit een persoonlijke overtuiging en buikgevoel. Ik wil mijn café of restaurant open? Dat is zeer begrijpelijk. Maar als een degelijke wetenschap zegt dat zoiets niet kan, dan moet je jezelf bij die conclusie neerleggen en doorbijten.”
6. Wees solidair in het volgen van de regels
“Als onze wetenschappers oproepen om ons te laten vaccineren, doe dat dan. Het vaccin is de beste manier om van dit virus af te geraken. Hetzelfde met het volgen van de regels. Het is geen zaak van onderdanig doen of slaafs zijn, maar een kwestie van solidariteit naar miljoenen anderen. Het kan best zijn dat sommige regels achteraf niet helemaal juist blijken. Misschien is de avondklok niet zo nuttig of die anderhalve meter overdreven. Maar we leven in een onzekere situatie en dan moeten knopen doorgehakt worden tot er nieuwe informatie is. Het alternatief is nog slechter: stel dat we ons niet vaccineren en er duikt een mutatie op die ook onze kinderen ernstig ziek maakt, dat wens je niemand toe.”
7. Probeer ook de voordelen te zien
“Maak van de nood een deugd. Er lopen veel mensen ongelukkig rond, terwijl ze het best kunnen uitzingen. Ik hoor klagen over het lange thuiswerken. Maar is dat tegelijk geen goeie zaak? Er is meer tijd voor de kinderen, voor de partner, om te lezen. Je staat geen twee uur meer in de file of moet je niet meer haasten voor de trein. Let op voor deze zelfvervullende voorspelling: we lezen en horen voortdurend hoe slecht het met de mensen gaat en dan beginnen we onszelf ook slecht te voelen. Bovendien: als je zegt dat je niks mag of kan, dan is dat voor een stuk ook een gebrek aan creativiteit. We kunnen nog gaan wandelen, hebben onze sociale media en alles mag en kan in eigen huis en tuin. Ook ik zit al anderhalf jaar thuis en ik heb me nog geen seconde verveeld, terwijl ik vroeger voortdurend de baan op was voor lezingen. Ik ben een optimist en ik probeer het rooskleurig te zien. Maar is dat niet het beste wat we kunnen doen?”
Johan Braeckman
Filosoof
“We moeten kritisch zijn voor onze politici en wetenschappers, maar ook begrip tonen. Stel dat jij de viroloog bent: wat ga je zeggen?”