Alle parlementsleden aan de strop

Over één zaak is iedereen het eens als het over stikstof gaat: directe bedreigingen tegen een politicus – ‘Demir aan de strop’ – zijn onaanvaardbaar. Het is ook niet Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) die het Europese milieubeleid heeft uitgetekend. En het is niet zo dat Zuhal Demir op haar eentje verantwoordelijk is voor het Vlaamse stikstofbeleid: zij is lid van een regering die een beleid uitstippelt dat gedragen wordt door een meerderheid in het parlement, die dat mandaat heeft gekregen van de kiezer. Moeten zij allemaal aan de strop? Als het niet Zuhal Demir was, dan had iemand anders de kastanjes uit het vuur moeten halen.

De woede van de boeren is begrijpelijk. Ze moeten (in een beperkt aantal gevallen) sluiten of verhuizen ofwel (in veel meer gevallen) krimpen, of investeren in weer nieuwe technieken, of veranderen van activiteit of manier van werken, met veel onzekerheid over hoe het op langere termijn zal evolueren. Stel je voor dat in andere sectoren bedrijven ineens de boodschap zouden krijgen dat ze niet mogen groeien, maar dat ze moeten krimpen, dat is nogal wat.

Dat het de verantwoordelijkheid is van de politiek en belangengroepen dat er zoveel jaren getalmd is, waardoor de ingrepen nu des te pijnlijker zijn, daar hebben de landbouwers niet veel boodschap aan.

In Nederland speelt zich exact dezelfde discussie af. Ook daar stijgen de politieke spanningen, ook daar proberen de christendemocraten hun landelijke achterban aan hun kant te houden, ook daar koken de potjes van de boeren soms over (zo gingen ze met een colonne tractoren de minister van Landbouw bij haar thuis belagen). Nederland heeft al wel veel drastischer maatregelen moeten nemen onder druk van gerechtelijke uitspraken die hele delen van de economie lamlegden.

Net als bij ons is er in Nederland niemand die het stikstofbeleid fundamenteel onderuithaalt. Er is nu eenmaal die dikke deken van stikstof in beide landen die schadelijk is voor de kwetsbare natuur. Net als bij ons proberen landbouwers en hun vertegenwoordigers tot een bijsturing van dat beleid te komen, maar hoe dat kan binnen de Europese normen, dat blijft een moeilijk verhaal. Bij ons vertaalt de discussie zich nu in vele honderden bezwaarschriften die boeren indienen in het lopende openbaar onderzoek. Daar zal een antwoord op moeten komen en er mag in het debat ook meer aandacht zijn voor de compensaties en voor een duidelijke lijn op lange termijn. De strop aanhalen, kan niet zonder respect voor wat voor de boeren allemaal op het spel staat.