Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Alarmbellen voor dodelijke instorting school genegeerd
Brief van studiebureau werpt nieuw licht op catastrofe Antwerpse Nieuw Zuid
Een studiebureau wees een half jaar lang op mogelijke constructiefouten bij de bouw van de school in Nieuw Zuid. Twee dagen voor de dodelijke ramp van 18 juni 2021, klonken opnieuw alarmbellen. “We stellen vast dat het probleem nog niet is opgelost.”
Een jaar geleden kwam de school de Zuidzin in Antwerpen met een donderende klap naar beneden. De trappen, de stellingen en de betonnen vloeren stortten in. Het was een van de dodelijkste bouwrampen uit de recente Belgische geschiedenis. Drie Portugezen en twee Moldaviërs kwamen om het leven. Dat de school drie maanden later onderdak had moeten bieden aan bijna vijfhonderd kinderen zorgde voor geschokte reacties. De koning, de premier en de burgemeester van Antwerpen hielden samen een emotionele plechtigheid.
Tot vandaag is de oorzaak van de instorting onbekend en onderwerp van gerechtelijk onderzoeken. Die zijn geheim, maar de hoofdaannemer Democo voert ook een eigen onderzoek met onafhankelijke experts. Daarbij is recent een brief opgedoken die voor grote onrust zorgt bij de betrokkenen. In de brief, die twee dagen vóór de ramp werd verstuurd en die De Standaard kon inkijken, trekt studiebureau Establis aan de alarmbel: de gewelven kunnen het gewicht van de vloeren en wanden niet dragen.
Het studiebureau Establis hield zich bezig met de stabiliteit van de werf. In de brief, die gericht is aan hoofdaannemer Democo, wordt gesproken van een aanslepend probleem. Establis schrijft dat dit “meermaals zowel mondeling als per e-mail” werd gemeld.
Niets met brief gedaan
De gebreken bij de ondersteuning van de ‘vloerlast’ werden een half jaar voor de ramp een eerste keer aangekaart, blijkt uit de brief. “Onze projectleider heeft dit probleem reeds de eerste keer aan Democo gemeld via e-mail op 10 december 2020.” Toch gebeurwen de er al die tijd niets om de situatie recht te zetten, aldus de brief. “Wij dienen vast te stellen dat het probleem door u (hoofdaannemer
Democo, red.) nog niet werd opgelost.” Establis dringt aan om het probleem “dringend” op te lossen.
Of de problemen, die in de brief worden vermeld, hebben bijgedragen aan de instorting twee dagen later, moet het onderzoek uitwijzen. De toon die het studiebureau aanneemt, is ongebruikelijk stellig, blijkt uit een rondvraag, maar zolang de onderzoeken lopen, willen betrokken experten dit niet publiek zeggen.
“We laten justitie haar werk doen”, reageert Frederik Moortgat, de CEO van studiebureau Establis. “Verder onthouden wij ons van commentaar.” Ook hoofdaannemer Democo, die de brief heeft ontvangen, zegt vertrouwen te hebben in de lopende gerechtelijke onderzoeken. “Democo kan niet inhoudelijk reageren in de pers, en wenst het ook geen voeding te geven aan enige speculatie”, aldus marketingdirecteur Thomas Bijnens.
“Qatar in België”
De school kwam er op initiatief van AG Vespa, het onafhankelijke gemeentebedrijf voor vastgoed van de stad Antwerpen. Dat zegt niet op de hoogte te zijn geweest van de brief “tijdens de werkzaamheden op de werf”. Burgemeester Bart De Wever (N-VA) zegt zich niet over de brief te willen uitspreken en heeft vertroumeenteraad in het lopende onderzoek. Toch reageert hij: “Als de feiten bewezen zouden worden, ben ik daarover uiteraard verontwaardigd.”
“Het is hallucinant dat de stad niet weet wat er op de werf van een stedelijke school gebeurt”, reageert Peter Mertens (PVDA). “Deze brief die opduikt, toont wat veel arbeiders op de werf ook zeiden: dat er onvoldoende aandacht was voor de veiligheid.” Mertens wijst op een tussenkomst van De Wever in de eerste gena de ramp. Daar sprak de burgemeester van een keten van 27 onderaannemers en zestien leveranciers. Maar die lijst van 43 bedrijven – die werd aangeleverd door Democo – vormt maar het bovenste laagje van het ‘kluwen’. De twee bedrijven, waarvoor de vijf dodelijke slachtoffers werkten, staan bijvoorbeeld niet eens op de lijst. Volgens de vakbond, die de keten in kaart probeert te brengen, zou het gaan om twee- à driehonderd onderaannemers. “We organiseren Qatar in België”, zegt Mertens. “Er moet iets veranderen in de bouw.”
De Wever zegt dat de stad en AG Vespa willen dat de verantwoordelijkheden in de keten van onderaannemers in kaart worden gebracht. “Dat is de rechtsstaat verschuldigd aan de slachtoffers en nabestaanden van deze zwarte dag in de geschiedenis van onze stad.”
Bart De Wever Burgemeester Antwerpen
“We willen dat de verantwoordelijkheden in de keten van onderaannemers in kaart worden gebracht. Dat is de rechtsstaat verschuldigd aan de slachtoffers en nabestaanden van deze zwarte dag in de geschiedenis van onze stad.”
De gebreken bij de ondersteuning van de ‘vloerlast’ werden een half jaar voor de ramp een eerste keer aangekaart, blijkt uit de brief.