Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Water bij de wijn doen, dat is echt niets voor de Fransen
Zonder absolute meerderheid moet Macron op zoek naar compromissen voor moeilijke dossiers
Zonder zijn absolute meerderheid in het parlement is de Franse president gedoemd tot iets heel onFrans: compromissen sluiten. Welke werven komen in gevaar?
Een politieke impasse dreigt nu de Franse president geen absolute meerderheid meer heeft in het parlement. Terwijl economische en ecologische crises als dreigende donderwolken boven het land hangen, zal Emmanuel Macron stevig uit zijn pijp moeten komen als hij zijn grote plannen uitgevoerd wil krijgen.
Hij zal op zoek moeten gaan naar compromissen met andere groepen in het parlement. Water bij de wijn doen dus, maar dat doen de Fransen niet graag.
Het Ensemble! van Macron behaalde zondag 246 zetels. Het is daarmee de grootste formatie in het Assemblée Nationale, maar komt tegelijk niet eens in de buurt van de absolute meerderheid van 289 van de 577 zetels. De 43 zetels die Macron en zijn partners tekortkomen, zal hij wellicht keer op keer moeten gaan zoeken op de banken van de oppositie. Daarbij zal hij vooral naar rechts kijken, waar Les Républicains (LR, 61 zetels, valt onder ‘divers rechts’ in de grafiek) hem de nodige stemmen kan geven. Maar voor andere wetsvoorstellen zal hij zich eerder tot links moeten wenden, waar de Nupes van JeanLuc Mélenchon sterk staat met 142 zetels.
De onpopulaire pensioenhervorming
Neem nu de grote pensioenhervorming. Daar wil Macron al sinds zijn aantreden in 2017 zijn tanden in zetten. Maar stakingen, gele hesjes en corona zetten dat plan on hold. “Nu zal het eindelijk gebeuren!”, beloofde de president toen hij in april opnieuw verkozen werd.
De twee grootste oppositiegroepen, de Nupes en het Rassemblement National (RN), zijn radicaal gekant tegen de plannen. Vooral de verhoging van de pensioenleeftijd naar 65 jaar kan voor hen niet. De linkse en uiterst-rechtse partijen hameren juist op een verlaging. Dus bij hen moet Macron al niet aankloppen.
Bij Les Républicains dan maar?
Ook zij zijn voorstander van een grondige hervorming van het pensioenstelsel en een hogere leeftijd om met pensioen te gaan. De conservatieven zullen toch wel meegaan in het verhaal? Dat is verre van zeker. Bij LR klonk gisteren al dat ze het in geen geval op een akkoord willen gooien met het Ensemble! van Macron.
Ook bij zijn eigen alliantiepartners MoDem en Horizons klinkt nog twijfel over deze grote werf. De reden: een hogere pensioenleeftijd is heel onpopulair bij de Franse bevolking. Alle vakbonden, zelfs de meest hervormingsgezinde,
zijn tegen. De veel te lage voedselcheque
Behalve de pensioenleeftijd is ook de levensduurte een belangrijk thema. Door in te zetten op koopkracht konden Marine Le Pen en Mélenchon een groot deel van het Franse volk overtuigen. In deze tijden kan ook Macron er niet omheen. Zijn regering wijdt er zijn eerste wetstekst aan. Een pakket maatregelen moet de Fransen vanaf deze zomer wat meer financiële ademruimte geven. Maar ook dat zal niet zonder slag of stoot worden goedgekeurd. De regering wil de laagste inkomens bijvoorbeeld een voedselcheque van 100 euro geven. Veel te weinig, vinden RN en de linkse partijen. Oneerlijk, vindt LR dan weer. Een andere maatregel is de korting van 18 cent per liter benzine. LR en RN vinden het interessanter om de btw te verlagen, terwijl de linkse partijen prijzen willen blokkeren. Te veel voor de één, te weinig voor de ander.
De onthoofde ecologische transitie Ook de ecologische transitie wordt lastig, nu de bevoegde mi
nister, Amélie de Montchalin, haar post moet verlaten nadat ze verslagen werd in haar kiesdistrict. Een stevig dossier in de wettekst die de regering erdoor zou willen krijgen, is de overstap naar meer hernieuwbare energie. Macron wil volop inzetten op windenergie, maar mag daar stevige oppositie verwachten van RN, dat zich verzet tegen nog meer windturbines. LR zijn daar ook geen voorstanders van, terwijl links vooral verdeeld is over het nucleaire luik waarop Macron rekent.
De gevaarlijke noodrem
De regering heeft een aantal noodremmen waarmee het de impasse kan proberen te vermijden. Ze kan het beruchte artikel 49.3 van de Franse Grondwet inroepen. Daarmee omzeilt de regering het parlement en kan het – zonder debat – een wettekst goedkeuren. Maar dat kan niet onbeperkt en is niet zonder risico. De oppositie kan een motie van censuur indienen. Als een meerderheid van de parlementsleden die goedkeurt, moet de regering ontslag nemen. De Nupes hebben alvast beloofd begin juli een eerste motie van censuur in te dienen. Als het land onbestuurbaar is, kan de president er ook voor kiezen om het parlement te ontbinden en nieuwe verkiezingen te organiseren. Maar de kans is reëel dat Macron ook bij nieuwe verkiezingen geen meerderheid bij elkaar krijgt. Dan is hij nog verder van huis.
Ondertussen hangt ook het lot van premier Elisabeth Borne aan een zijden draadje. Zij werd amper een maand geleden gekozen vanwege haar linkse profiel. Dat was na de presidentsverkiezingen een geste van de president voor de grote groep kiezers van JeanLuc Mélenchon. Maar nu de plannen van de president waarschijnlijk vooral zullen af hangen van de goodwill van rechts, is het net dat linkse profiel dat een probleem vormt. Borne krijgt ook het verwijt niet het nodige charisma in huis te hebben om parlementsleden te kunnen overhalen zich achter de meerderheid te zetten. De geruchtenmolen over een nieuwe premier is hierbij volop op gang getrapt.