Gazet van Antwerpen Stad en Rand
“Het is geen kinderporno, het is misbruik, punt”
Gerechtspsychiaters over hoe gevaarlijk iemand is die naar misbruikbeelden van minderjarigen kijkt
Is het bekijken van kinderporno dan toch niet zo gevaarlijk? De vraag dringt zich op, nu bekendraakte dat de aangehouden kinderarts uit Zedelgem twintig jaar geleden niet gestraft werd voor het bezit van zulke beelden. Wij legden ze voor aan twee gerechtspsychiaters. “We onderschatten het gevaar van misbruikbeelden van kinderen.”
Betrapt worden met kinderporno, en toch nog kinderarts worden, dat kan toch niet?
Nils Verbeeck, hoofdtherapeut bij het centrum voor geestelijke gezondheidszorg FIDES: “Mensen die zich seksueel aangetrokken voelen tot kinderen zouden zich in ieder geval ver weg moeten houden van beroepen en verenigingen waar ze in contact komen met kinderen. Want het is vaak in, of via deze context, dat ze kinderen als slachtoffers benaderen.”
“Maar pas op, er zijn er ook die de seksuele aantrekking voelen, maar beseffen dat het fout is seks of een relatie te hebben met kinderen. En vanuit dat besef net bewust kiezen voor een beroep waarin ze met kinderen in contact komen. Om zo hun kinderliefde op een positieve manier te gebruiken. En zij doen dit vanuit de oprechte intentie om goed te doen.”
Maar dat is toch het gevaar opzoeken?
Nils Verbeeck: “Precies. Dus ook aan hen zeg ik: blijf daarvan weg. Als alles goed gaat, is er geen probleem. Maar wanneer ze zich slechter voelen, dan gaan ze troost zoeken bij de kinderen. En dan volgt er al eens een knuffel, en dan is de trein opnieuw vertrokken.”
Professor Kris Goethals (UA), directeur van het Universitair Forensisch Centrum van het Universitair Ziekenhuis Antwerpen: “En in het geval van het beroep van kinderarts komt er nog eens de uitgesproken machts- en afhankelijkheidsrelatie tussen arts en patiënt bij. Een aantal jaar geleden heb ik zelf nog advies moeten geven over een geneeskundestudent die veroordeeld was voor het bezit van kinderporno. Wat mij betrof, mocht die niet afstuderen als arts, ook als die zich niet zou specialiseren in kindergeneeskunde.”
Maar die student studeerde toch af, en werd arts? Kris Goethals: “Die ging uiteindelijk verder studeren aan een anwaarna
Kris Goethals
Directeur Universitair Forensisch Centrum UZA
“In de gevangenis komt zo’n dader niet tot inzicht.”
Nils Verbeeck
Hoofdtherapeut FIDES
“Een verplichting tot behandeling kan meer doen om recidivisme tegen te gaan.”
dere universiteit, en verdween uit het zicht.”
De kinderarts uit Zedelgem werd ook nooit gestraft voor de feiten die hij twintig jaar geleden pleegde. Moeten we niet strenger optreden tegen het bezit van kinderporno?
Goethals: “De man kreeg een opschorting van straf, en dat komt eigenlijk best vaak voor bij het bezit en de verspreiding van kinderporno. Ik weet niet hoe het twintig jaar geleden was, maar vandaag is het zo dat de rechter vaak als voorwaarde oplegt dat de dader in behandeling gaat. En dat is een goede zaak. Want het is niet dat zo’n dader in de gevangenis tot inzicht komt.”
Verbeeck: “Integendeel, je gaat die daders in de gevangenis dermate isoleren dat het gevaar op recidivisme nog groter is nadien. Vaak ligt vereenzaming aan de basis van de gepleegde feiten. Een verplichting tot behandeling is daarom een goede zaak, maar één die in de praktijk ook nageleefd wordt. Je kan in therapie niets aanvangen met iemand die gewoon een handtekening komt vragen, zodat hij aan de rechter kan tonen dat hij een sessie volgde.”
Als we niet per se strenger moeten bestraffen, is het bezit van kinderporno dan toch niet zo gevaarlijk? Verbeeck: “Integendeel, we onderschatten het gevaar.” Dat gaat u ons moeten uitleggen.
Verbeeck: “Een behandelverplichting kan meer doen om het recidivisme tegen te gaan dan strengere straffen. Maar dat betekent niet dat ik de aard van de feiten niet zwaarwichtig vind. Integendeel.”
“Een groot gedeelte van de mensen die wij behandelen voor seksuele feiten, zijn mensen die zich een aantal jaar daarvoor nooit hadden kunnen inbeelden zulke feiten te plegen, en zelfs verontwaardigd waren over zulke feiten. Maar dan surfen ze op het internet, en ze kijken naar porno, en ze vervelen zich. En ze zien daar categorieën als ‘tieners’, en klikken door, en zo krijgen ze ook misbruikbeelden van kinderen te zien. En dan klikken ze dat weg, want ze denken: zo erg, dat kan toch niet? Met een kind? Bah!”
“Maar later worden zulke beelden opnieuw gesuggereerd door het algoritme van de computer, en na maanden treedt een soort gewenning op, en ontstaat zelfs nieuwsgierigheid. En dan denkt men: dat kind lacht toch duidelijk op het filmpje, dat moet daar dus toch van genieten? En zo begint het voor de meesten. Niet bij het actief op zoek gaan naar, maar bij het voorgeschoteld krijgen van beelden die men verwerpelijk vindt.”
Stimuleert het internet dan kindermisbruik bij mensen die anders nooit pedofiele verlangens zouden ontwikkelen? Verbeeck: “Daar zijn heel wat aanwijzingen voor, dus dat moet ernstig onderzocht worden. We onderschatten alleszins het gevaar ervan.” En daarom spreekt u steeds over ‘misbruikbeelden van kinderen’ en niet over ‘kinderporno’?
Verbeeck: “Precies. ‘Kinderporno’ bestaat niet. Porno waarin kinderen voorkomen, is kindermisbruik, punt. Dus laat ons alsjeblieft stoppen met het over ‘kinderporno’ te hebben. Of gaan we klagen dat ‘misbruikbeelden van kinderen’ te veel woorden telt?”
U neemt het woord ‘kinderporno’ wel nog in de mond, professor Goethals?
Goethals: “Ik denk dat het eerder een semantische discussie is. Ik denk niet dat mensen het woord ‘misbruikbeelden’ nodig hebben om te beseffen dat kinderporno misbruik is. Al kan het natuurlijk geen kwaad dat te benadrukken.”
iMoeten we mensen die naar kinderporno kijken dan ook zien als kindermisbruikers?
Goethals: “Dit vind ik een moeilijke. Dat is aan juristen om te beantwoorden.”
Verbeeck: “Ik denk dat het geen zin heeft te beschuldigen. We moeten mensen met pedofiele gevoelens stimuleren erover te praten, zoals via de hulplijn Stop It Now! van professor Goethals’ centrum.”
Goethals: “De essentie is dat we mensen kunnen helpen om te gaan met de pedofiele gevoelens en seksuele voorkeur voor kinderen, zonder dat ze daarbij tot kindermisbruik, of tot het bekijken van beelden van kindermisbruik overgaan. Want voor de pedofiele gevoelens kiezen ze niet, voor het kindermisbruik wel.”
Wie worstelt met seksuele gevoelens of gedragingen ten aanzien van minderjarigen, kan gratis en anoniem terecht op de hulplijn Stop It Now!: www.stopitnow.be of 0800-200.50