Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Sowieso al gecontesteerd en al zeker op die dag
Uitreiking eretekens Orde van Leopold II uitgesteld door onafhankelijksverjaardag Congo
Een bevordering in de orde van Leopold II. Nota bene op de onafhankelijksverjaardag van Congo. Die ‘eer’ zou drie politici, onder wie Eric Van Rompuy, volgende week te beurt vallen. Maar Van Rompuy en Wouter De Vriendt, de voorzitter van de Congocommissie, tekenden bezwaar aan. De huldiging wordt voorlopig uitgesteld, tot de commissie haar oordeel klaar heeft over het koloniale verleden.
Het moest een mooie plechtigheid worden, volgende week donderdag in de Kamer. Enkele politici en ex-politici zouden een medaille opgespeld krijgen “als blijk van erkentelijkheid voor bewezen diensten”. Onder anderen ex-ministers Maggie De Block (Open Vld), Pieter De Crem (CD&V) en parlementsleden Kristof Calvo (Groen) en Nahima Lanjri (CD&V) mochten zich opmaken voor een medaille van de Leopoldsorde. Die is voor alle duidelijkheid genoemd naar Leopold I, de eerste koning van België.
Maar er zijn ook drie politici die bevorderd worden in een andere Orde. Die van Leopold II. Eric Van Rompuy, ex-minister voor CD&V, viel bijna van zijn stoel. “Dat ik erkentelijkheid krijg, is positief. Maar niet als die verbonden is aan de figuur van Leopold II, de man die massamoorden heeft gepleegd in Congo”, zegt hij. Pittig detail is overigens dat de eretekens uitgereikt zouden worden op 30 juni: de nationale feestdag van Congo, waarop de onafhankelijkheid van België gevierd wordt.
“Op die dag dit ereteken uitreiken, na alle inspanningen die premier Alexander De Croo heeft gedaan om de relaties met Congo te herstellen, zou een kaakslag zijn”, zegt Van Rompuy.
Gevoelig vraagstuk
Gisteren boog de conferentie van voorzitters van de Kamer, met daarin alle fractieleiders, zich over het gevoelige vraagstuk. En die besliste om de uitreiking van alle eretekens uit te stellen. Groen-fractieleider Wouter De Vriendt, die voorzitter is van de parlementaire Congocommissie, is blij met die beslissing. “Het is ongepast om dat ereteken toe te kennen op een moment dat de Congocommissie nog bezig is en vlak nadat ons land de tand van de vermoorde Congolese premier Patrice Lumumba heeft teruggegeven. Ik heb dan ook een brief geschreven aan de Kamervoorzitter om die huldiging uit te stellen. Dat voorstel is unaniem aanvaard.”
De vraag rijst of er überhaupt nog een toekomst is voor de Orde. De geschiedenis ervan is immers helemaal verweven met het kolonialisme. In 1900 richtte koning
Leopold II, in navolging van zijn vader, zijn eigen Orde op om mensen te eren die hijzelf verdienstelijk vond. Dat waren dan vooral Belgen die actief waren in Congo-Vrijstaat, toen privébezit van de koning. Het motto van de Orde van Leopold II liet ook weinig aan de verbeelding over. “Travail et Progrès” stond toen op de medailles. Een koloniale leuze, die in de loop der jaren vervangen is door “eendracht maakt macht”.
Afschaffing?
Volgens Mark Van den Wijngaert, historicus en kenner van het Paleis, is de geschiedenis van de Orde en die van Leopold II al heel lang bekend. “Men had de naam dus ook al heel lang kunnen veranderen.” Volgens hem heeft de huidige koning, Filip, er wel niet veel mee te maken. Het is de FOD Buitenlandse Zaken die op basis van speciale tabellen uitmaakt wie in aanmerking komt voor het ereteken, en zo dus de Orde in stand houdt. Maar een snelle afschaffing ervan is voorlopig niet gepland. Premier Alexander De Croo (Open Vld), die vandaag ook bevoegd is voor Buitenlandse Zaken, laat weten dat het initiatief bij het parlement ligt. Wouter De Vriendt schat dat de Congocommissie haar rapport klaar heeft in december. “Daar zal zeker een luik instaan over de Orde”, zegt hij. Zijn partij is er alvast voorstander van om die nadien gewoon af te schaffen. Van Rompuy stelt voor ze te herdopen tot de ‘Orde van Boudewijn’.