Lagere inflatie nog niet voor morgen

Tweederonde-effecten in de economie: hogere energie- en grondstofprijzen lokken andere prijsstijgingen uit

De inflatie is in ons land tot liefst 9,65% opgelopen. Acht op de tien producten en diensten zijn nu al minstens 3% duurder dan een jaar geleden. “De inflatie verspreidt zich over steeds meer diensten producten en dat is verontrustend”, zegt Johan Van Gompel, econoom en België-specialist bij KBC.

Wie verwacht had dat de Belgische inflatie in mei haar hoogtepunt bereikt had, is eraan voor de moeite. Ze blijft voorthollen: van 8,97%in mei tot 9,65% nu. Dat we moeten teruggaan tot oktober 1982 – toen de inflatie op 8,5% uitkwam als gevolg van de devaluatie van de Belgische frank – om nog een hoger percentage te vinden, zegt veel over de uitzonderlijke situatie die we nu beleven.

Weinig verrassend zijn het de energieprijzen die verantwoordelijk zijn voor het gros van de inflatieopstoot. Op jaarbasis is gas 109% duurder geworden, stookolie en elektriciteit zowat 50%. Dat leidt al tot de helft van de toename van de inflatie. Een vijfde van de hogere prijzen komt van voeding, waar de inflatie nog aan het versnellen is, ondanks een stabilisering van de internationale voedingsprijzen. Voeding is nu 8,4%duurder op jaarbasis tegenover 6,3% vorige maand.

Tweede ronde

“De inflatie in België is zich steeds breder aan het verspreiden. Steeds meer diensten en producten worden duurder, wat verontrustend is”, zegt Johan Van Gompel, econoom en Belgiëspecialist bij KBC. Van Gompel verwijst naar de zogenaamde tweederonde-effecten, waarbij de hogere energie- en grondstofprijzen doorsijpelen naar de rest van de economie, omdat die prijsstijgingen steeds meer andere prijsstijgingen uitlokken. Tweederonde-effecten zijn doorgaans hardnekkig en lastig onder controle te krijgen.

“Wie bijvoorbeeld diensten levert, heeft hogere energie- en loonkosten en zal zijn prijzen moeten optrekken.” Volgens Van Gompel is nu 40% van alle producten en diensten in de Belgische inflatiekorf met meer dan 6% gestegen tegenover vorig jaar. Eenzelfde aantal is met 3% gestegen. “Waardoor 80% van alle producten en diensten in België al 3% meer kost dan vorig jaar.” Van Gompel vindt evenwel dat we de inflatie niet volledig op het conto van de hoge grondstofprijzen en de oorlog in Oekraïne mogen plaatsen.

Dit jaar niet onder 7%

“Er zijn nog andere oorzaken. Door covid zijn nog steeds aanvoerketens onderbroken, wat tot schaarste aan onderdelen en hogere

Carole Dembour

Econoom Fevia

“Pas in januari 2023 worden de lonen van de werknemers in de voedingssector geïndexeerd, wat nog eens tot extra kosten zal leiden.”

prijzen leidt. Ook het openstellen van de economie na de covidbeperkingen leidt tot inflatie. Denk bijvoorbeeld aan de horeca en andere vrijetijdssectoren die nu zonder beperkingen volop draaien.” Van Gompel verwacht niet dat de inflatie dit jaar nog onder de 7% zakt. “Ik denk wel dat we nu stilaan op het maximum zitten en dat we deze zomer de piek bereiken. Vorige zomer begon de energie duurder te worden en we vergelijken het cijfer jaar op jaar.”

Volgens Carole Dembour, econoom bij de voedingsfederatie Fevia, zullen de voedingsprijzen in de winkel dit jaar zeker nog verder stijgen. “Het duurt maanden voor de voedingsbedrijven hun gestegen grondstofkosten hebben kunnen doorrekenen aan de retailketens. Die doorrekening zie je nu stilaan in de consumentenprijzen doorsijpelen. Die zullen nog stijgen, want niet eens de helft van de hogere productiekosten is al doorgerekend aan de retailer. Bovendien stijgt bijvoorbeeld de prijs van verpakkingsmateriaal als karton of aluminium nog altijd.”

Winst of klanten?

Dembour verwacht niet dat de hoge inflatie volgend jaar voorbij zal zijn. “Pas in januari 2023 worden de lonen van de werknemers in de voedingssector fors geïndexeerd, wat nog eens tot extra kosten zal leiden, die uiteindelijk deels aan de consument doorgerekend zullen worden.” Volgens Van Gompel komen de retailketens daardoor voor een steeds groter dilemma te staan. “Ze zullen moeten afwegen of ze de prijsstijgingen zo veel mogelijk zullen doorrekenen aan de consument, om hun winstmarge te beschermen. Met het risico dat een deel van de consumenten afhaakt, wat tot een economische vertraging kan leiden. Als ze hun hogere kosten maar beperkt doorrekenen, zal hun winst zakken, maar blijft de consument beter beschermd.”

Als het een troost kan zijn: ook elders in Europa blijft de inflatie torenhoog. In Spanje steeg de inflatie tot 10,2%, wat meer is dan analisten verwacht hadden. In Duitsland zakte de inflatie licht, van 8,7 naar 8,2%. Dat kwam vooral door de lagere kosten voor brandstof en een verlaging van de tarieven voor het openbaar vervoer.