Hoezo, geen plaats meer in de gevangenis?

DLees ook het Antwerps standpunt

op blz. 54 e slechte toestand van de verouderde Belgische gevangenissen is een oud zeer. Er is veel te laat geïnvesteerd in renovaties en in nieuwe instellingen. Het ging zelfs zo ver dat Justitie als noodoplossing in Nederland een locatie moest afhuren om Belgische gedetineerden in onder te brengen.

Recentelijk is een bouwprogramma opgestart, maar een nieuwe gevangenis wordt niet in een-twee-drie gebouwd. Daar gaan tijd en betwistingen voor de Raad van State overheen en intussen blijven de penitentiaire instellingen geconfronteerd met een voorlopig onoplosbaar probleem van overbevolking. We stevenen af op een gevangenispopulatie van 12.000 eenheden. Reken daarbij 1500 geestesgestoorden die eigenlijk in ge- specialiseerde instellingen thuishoren. Dat leidt tot spanningen, incidenten en stakingen van de cipiers. Gevangenissen hoeven geen viersterrenhotels te zijn, maar als een grote groep permanent op elkaars lip zit, is dat vragen om moeilijkheden.

De overbevolking veroorzaakt bovendien nog andere problemen. Steeds vaker worden veroordeelden tot drie jaar die zich aanbieden bij de gevangenis om hun straf uit te zitten, letterlijk wandelen gestuurd door de directie wegens geen plaats. De meesten onder hen komen dan terecht op een eindeloze wachtlijst voor toezicht met de elektronische enkelband. Intussen lopen ze een periode vrij rond alsof er niets aan de hand is. Onderzoeken tonen aan dat de uitvoering van de straf best zo snel mogelijk volgt op de ver- oordeling. Net zoals bij de verkeersboetes. Lik op stuk heet dat.

Als veroordeelden wegens plaatsgebrek niet worden opgesloten, zullen sommigen onder hen dat interpreteren als een signaal voor straffeloosheid, een vrijgeleide om hun criminele activiteiten ongehinderd voort te zetten. De rechtbank veroordeelt, maar van de strafuitvoering komt weinig of niets in huis. De kans dat het slachtoffer van een overval de daders enkele dagen na hun veroordeling weer tegen het lijf loopt, neemt toe. Dat druist regelrecht in tegen het rechtvaardigheidsgevoel van de man in de straat. Bovendien zal deze scheve situatie politiemensen allerminst motiveren om criminelen bij de kraag te vatten als die toch in alarmerende mate straffeloosheid genieten.