Gespecialiseerde teams voor opvang slachtoffers

De acht verkrachtingen die elke dag worden aangegeven zijn maar het topje van de ijsberg. Negentig procent van de slachtoffers stapt er nooit mee naar de politie. Dat moet anders, stellen organisaties als de Vrouwenraad. Staatssecretaris voor Gelijke Kansen Elke Sleurs (NVA) geeft gehoor aan die oproep en heeft een actieplan klaar om de drempel te verlagen.

In het eerste semester van vorig jaar werden 1390 verkrachtingen aangegeven, in 2013 waren er dat 3147. Maar het werkelijke aantal zou liefst tien keer hoger liggen, zo blijkt uit de laatste veiligheidsmonitor.

Zo’n 90 procent van de slachtoffers durft er nooit mee naar buiten komen. “Omdat ze zich schamen”, zegt voorzitster Magda De Meyer van de Vrouwenraad. “Maar die schaamte moet van kant veranderen, van slachtoffer naar dader. Onlangs was ik op een groot VN-congres voor een stand van zaken rond het thema. Geweld op vrouwen werd er een pandemie genoemd, en België een heel slechte leerling.”

Omdat in ons land het aandeel niet aangegeven verkrachtingen nog een pak hoger ligt dan het Europese gemiddelde. En bij de verkrachtingen die wél aangegeven worden, leidt volgens de vrouwenraad slechts tien procent van de klachten tot een dagvaarding.

De drempel voor een aangifte is nog altijd veel te hoog, klinkt het. Dat blijkt ook uit de anonieme getuigenissen die de Vrouwenraad verzamelt op ikzwijgnietmeer.be. “Velen hebben tijd nodig, stappen soms pas na ettelijke jaren naar een therapeut en vinden dan pas de moed om aangifte te doen om de zaak eindelijk af te sluiten. Of wanneer ze andere verhalen ho- ren. De laatste dagen is het aantal vrouwen dat ons hun verhaal vertelt fors toegenomen.”

Maar ook de aangifte zelf is een zware dobber. “Het is tijd voor een gestroomlijnde opvang”, zegt Magda De Meyer. “Nu doet een slachtoffer eerst haar verhaal bij de huisarts, die haar doorverwijst naar het ziekenhuis, en dan naar de politie, of omgekeerd. Vooraleer de aangifte rond is, heeft het slachtoffer vier of vijf keer het hele verhaal moeten doen. Een heel pijnlijke koers. Wij pleiten voor gespecialiseerde centra waar dokter, psycholoog en politie samen instaan voor de opvang.” Nu al lopen er proefprojecten, naar analogie met buitenlandse voorbeelden.

Staatssecretaris voor Gelijke Kansen Elke Sleurs (N-VA) heeft alvast een ontwerpplan klaar om die aanpak door te trekken en het aantal aangiftes dichter bij de realiteit te laten aanleunen. Daarvoor wil ze grote opvangteams met daarin ook psychologen en maatschappelijke hulpverleners. De logica is dat die teams verbonden zijn aan een ziekenhuis.

En ook de vaststelling zelf kan beter. De medische ‘seksuele agressieset’ kan minder invasief. Veel vrouwen ervaren zo’n test als erg ingrijpend. Voor politieagenten, maar ook onderwijzers en andere professionals, denkt Sleurs aan extra opleidingen. En voor het grote publiek aan sensibiliseringsacties. Om sneller aangifte te doen, maar ook om te zorgen voor een mentaliteitswijziging. Sleurs heeft haar plannen ingebed in het nationale actieplan ter bestrijding van partnergeweld (NAP). Het actieplan zou tegen de zomer rond moeten zijn.