Gazet van Antwerpen Stad en Rand
“We weten te weinig over ons verleden”
Nazaat Berchemse burgemeesters geeft lezing in filosofiehuis Het Zoekend Hert
H
et district Berchem mag zondag, op Erfgoeddag, een opmerkelijke Nederlandse uitgever verwelkomen. Patrick Everard, stichter en directeur van de Historische Uitgeverij, is een verre nazaat van twee Berchemse burgemeesters uit de negentiende en twintigste eeuw.
Peter Everard is een Nederlander en verre nazaat van Frans Van Hombeeck senior (18251879) en Frans van Hombeeck junior (1855-1907), twee Berchemse burgemeesters uit de negentiende en twintigste eeuw. “De link is mijn grootmoeder, Mitte van Hombeeck”, legt Peter Everard uit. “In 1914 werd zij de grens overgestuurd naar Nederland, door haar moeder, weduwe van Frans de Jongere. Daar viel ze nogal prompt in de armen van mijn grootvader. Als kind bezocht ik Berchem geregeld, met mijn moeder, die erg vasthield aan haar familie daar. Nu, dank- zij het filosofiehuis Het Zoekend Hert, voel ik de onverwachte her- opleving van historische en familiale interesse.”
Herinneringen bovenhalen
Van de familie Van Hombeeck is nog maar weinig geweten. “Toch zijn het erg belangrijke figuren geweest voor Berchem”, vertelt Eddy Strauven, voorzitter van Het Zoekend Hert. “De begrafenis van Frans Van Hombeeck senior werd door honderden Berchemnaren bijgewoond. Een grootse plechtigheid, maar niemand die zich daar nog iets van herinnert. We weten erg weinig over ons verle- den. De verhalen die we hebben, gaan vaak niet verder dan die van onze grootouders. Daarom dat het ook zo belangrijk is om personen zoals Everard in de kijker te zetten. De Erfgoeddag is daar de perfecte gelegenheid voor. We hopen ook gesprekken aan te kno-
PETER EVERARD
Verre nazaat Frans Van Hombeeck ‘‘Als kind bezocht ik geregeld Berchem, dankzij mijn moeder die vasthield aan haar familie daar.’’
pen met de oudere inwoners van ons district en herinneringen boven te halen aan onze rijke geschiedenis.” Zowel vader als zoon Van Hombeeck liggen begraven op het kerkhof van Berchem. Op hun grafmonument prijken de woor- den ‘streden voor godsdienst, vaderland en moedertaal’. “De familie was zeer katholiek”, zegt Everard. “Mijn grootmoeder, de dochter van Frans de Jongere, heeft zich tot aan haar dood dagelijks laten begeleiden door geestelijken, paters jezuïeten om precies te zijn. Of moedertaal en vaderland historisch dubbelzinnig opgevat moeten worden, denk ik niet. Mijn grootmoeder is drietalig opgevoed, met Nederlands, Frans en Engels.”
Bierbrouwers
De familie Van Hombeeck brouwde ook bier. “Sinds 1855, dacht ik”, gaat Everard verder. “Dat de combinatie bierbrouwer en burgemeester zo lang, met onderbrekingen bijna honderd jaar, in Berchem heeft kunnen floreren, zegt toch iets over hun sociale en economische bekwaamheden. En dat lijkt me wel uitzonderlijk, zo’n bestendige dynastie, daarom dat hun verhaal mij ook zo interesseert.” Tijdens zijn lezing zondag heeft Everard, als stichter en directeur van de Nederlandse Historische Uitgeverij, het over de rol van de uitgever als bemiddelaar tussen heden en verleden. Zijn uitgeverij wordt aanzien als een van de belangrijkste geschiedvorsers van de Lage Landen. “Aan de ene kant heb je de puur commerciëlen, die de andere kant verwijten dat ze te veel vanuit het cultureel erfgoed denken en niet geven om de klanten. Die andere kant hekelt dan weer het cultureel en intellectueel cynisme. Een historische cultuur is er om in leven te houden, niet om dood te slaan. De enige manier om als onafhankelijke en eigenzinnige uitgever te overleven, is om van goede boeken commerciële successen te maken.” Speciaal voor de Erfgoeddag werden de borstbeelden van Frans Van Hombeeck senior en junior opgerakeld uit de kelder van het districtshuis. Ze zullen zondag tentoon staan in Het Zoekend Hert. Nadien wordt er ook een bezoek gebracht aan de begraafplaats van Berchem.