Opgepast met ‘ongelukjes’

Een op de zes baby’s is niet gepland, experts waarschuwen voor gezondheidsrisico’s

Vrouwen met een kinderwens doen er goed aan om meteen op controle te gaan bij een arts, in plaats van te wachten op het eerste bezoek aan de gynaecoloog na acht of negen weken zwangerschap. Dat zegt de Vlaamse Beroepsvereniging van Vroedvrouwen (VBOV) nu blijkt dat een op de zes zwangerschappen in Vlaanderen ongepland is. Een zwangerschap die niet gepland is, wordt vaker slecht voorbereid.

“Vergelijk het met iemand die na jaren zonder sport opnieuw wil hardlopen”, zegt Joke Muyldermans, voorzitter van het VBOV. “Een zwangerschap vraagt veel van je lichaam, dus ben je het best in een zo goed mogelijke conditie voor je eraan begint.”

Vroedvrouwen en gynaecologen hebben intussen allemaal de knop omgedraaid: niet alleen de zwangerschap zelf, maar ook de periode daarvóór is belangrijk voor de gezondheid van het kind. Alleen blijkt het moeilijk om ook moeders in spe daarvan te overtuigen. Zeker omdat een aanzienlijk deel van de zwangerschappen in Vlaanderen ongepland is. Onderzoekers van de UGent legden tussen mei en september vorig jaar een vragenlijst voor aan 517 kersverse moeders in Vlaanderen. 2% van de zwangerschappen bleek ongewenst. Daarbovenop gaf een op de zeven vrouwen aan dat het goede nieuws eigenlijk vroeger kwam dan gepland. Ze waren er emotioneel wel klaar voor, maar tegelijkertijd vaak onvoldoende voorbereid. “Het probleem is: pas als je echt bewust plant, kun je tijdig je gedrag aanpassen en de risico’s zo klein mogelijk houden”, zegt doctoraatsstudente Joline Goossens.

Zo is foliumzuur innemen een goede voorbereiding: wie dat trouw doet, verkleint de kans op aangeboren afwijkingen zoals een open rug met 50 tot 70%. Maar er is meer. “Vrouwen beseffen dat ze alcohol beter mijden met een baby in de buik, maar het duurt minstens twee weken voor ze weten dat ze zwanger zijn. In die eerste weken drinken ze dus vaak nog, terwijl elk glas er in principe een teveel is”, zegt Goossens.

Beter bewust zwanger worden dus. “Al moeten we opletten dat we mensen niet onterecht met de vinger wijzen”, zegt gynaecoloog Hendrik Cammu (VUB). “Het is nu eenmaal lastig om dat glaasje bubbels op te geven nog voor een zwangerschap concreet is. Ik beperk mij altijd tot de essentie: stop zo snel mogelijk met roken en probeer vóór je zwanger raakt overgewicht kwijt te spelen.”

Meer dan een derde van de Vlaamse vrouwen is bij de start van een zwangerschap te zwaar. Een op de tien is obees. Wie een te hoog BMI heeft, raakt niet alleen moeilijker zwanger: dikkere vrouwen hebben ook vaker last van een hoge bloeddruk, zwangerschapsdiabetes en miskramen.