Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Actrice spreekt met mensen uit de marge in telefooncel
Via een zelfgebouwd telefoonhokje sprak actrice en theatermaakster Kyoko Scholiers (35) het afgelopen jaar met zestig mensen die op de een of andere manier afgesneden zijn van de samenleving. In de zomer bundelt ze de gesprekken in de theatrale installatie Misconnected.
Gevangenen, vluchtelingen, vereenzaamde ouderlingen, daklozen: Kyoko Scholiers nodigde ze uit in haar zelfgebouwde telefooncel. “Ik ging op zoek naar mensen die in de marge gesukkeld zijn of die er bewust voor kiezen om het anders te doen. In de telefooncel werden ze door mij gebeld voor een gesprek. De telefoondraad vormt het symbool van de maatschappelijke verbinding die de bellers al dan niet vrijwillig doorknipten.”
“Ook de cel heeft een symbolische waarde: binnen die kleine ruimte is er geen afleiding zoals we die dagelijks ervaren van onder meer onze smartphone. We moeten nu altijd en overal bereikbaar zijn en onze aandacht verdelen. In de cel is er alleen aandacht voor de persoon aan de andere kant van de lijn. De ideale omgeving voor een gesprek.”
Hoe gaat het?
Die gesprekken begonnen steevast met de vraag: hoe gaat het? “Zo werd een babbel met een onbekende vanzelf heel persoonlijk. Soms kreeg het hokje iets van een biechtstoel of therapiekamer. Ik merkte dat alleen al de openingsvraag een emotionele ontlading teweeg kon brengen.”
Scholiers belde haar zestig gesprekspartners gedurende een jaar elk seizoen één keer op. “Het was boeiend en vaak ontroerend om te zien hoe het leven van mensen in een jaar tijd kan evolueren. Zo volgde ik bij asielzoekers het proces om een plek te krijgen in ons land. Eén man had net op de dag van ons laatste gesprek z’n dochtertje van twee voor het eerst in een jaar weer teruggezien.”
“Een andere asielzoeker kreeg in dezelfde week te horen dat hij terug naar Irak moest en dat zijn broer daar net was doodgeschoten. Een jonge ex-getuige van Jehova werd verstoten door haar familie en kreeg gedurende het jaar dat we belden stilaan weer contact met haar moeder. En jonge meisjes aan de lijn worstelden met hun seksualiteit. Maar ondanks de problemen die ik zo vaak te horen kreeg, was er ook steeds een zekere lichtheid, plaats voor humor.”
Nu de gesprekken afgerond zijn, gaat Scholiers met haar project naar de volgende fase. “Ik weet nu al dat ik die eerste fase enorm ga missen. Ik ben er een jaar lang intensief mee bezig geweest. Het was een ontroerend en prikkelend proces dat ik nu afsluit.” In Antwerpen alleen al werkte Kyoko samen met veertien verschillende sociale organisaties.
Alle gesprekken werden opgenomen. Scholiers selecteert nu frappante fragmenten van vijf minuten. Die wil ze voorstellen in een reizende installatie. “Voor dit project kunnen we rekenen op 75.000 euro projectsubsidie. Een som die absoluut nodig was om dit tijdrovende project te kunnen verwezenlijken. Het is allesbehalve een commercieel werk, en er zullen ook amper ticket-inkomsten tegenover staan. Zulke kwetsbare projecten moeten het wel hebben van vele vrijwillige uren en broodnodige overheidssteun.”
“Ik wil vier telefooncellen op een oud treinspoor monteren. In die bewegende cellen kunnen mensen de fragmenten dan beluisteren.” Komende zomer moet de installatie klaar zijn en op verschillende plaatsen opduiken. “Waar dat zal zijn, kan ik nog niet verklappen. Maar de installatie zal zeker ook een plaats vinden in Antwerpen.”