Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Antwerpen lijkt wel ‘Peking aan de Schelde’
Haard of kachel aansteken voor gezelligheid of extra warmte afgeraden
Al vier dagen piekt de concentratie fijn stof in de lucht. En dat zal ook vandaag het geval zijn. Beschermen kunt u zich daartegen niet, wel erger voorkomen: als u de keuze hebt, stook dan geen hout.
Misschien voelt u het in uw keel of denkt u het te zien aan de ‘zware’ lucht: al dagen worden in Vlaanderen en vooral in Antwerpen zeer hoge concentraties fijn stof (PM10) in de lucht gemeten. Er hangt mist, er is geen wind, er valt geen regen en de vervuiling blijft in de lucht hangen.
Ook vandaag nog worden concentraties tussen de vijftig en de zeventig microgram per kubieke meter lucht verwacht. Daarmee wordt opnieuw de zogenaamde ‘informatiedrempel’ overschreden: als er over heel Vlaanderen minstens 24 uur lang gemiddeld meer dan vijftig microgram fijn stof per kubieke meter wordt gemeten – de Europese norm –, dan krijgen we het advies om zware inspanningen te vermijden en om geen hout bij te stoken. Een snelheidsbeperking op de autosnelwegen is er niet, dat gebeurt pas wanneer het smogalarm geactiveerd wordt, dus als de alarmdrempel van zeventig microgram fijn stof per kubieke meter lucht minstens twee dagen wordt overschreden.
Gezellig haardvuur
Waarom geen hout bijstoken en waarom geen zware inspanningen doen? Eerst het hout. We zijn tussen 2000 en 2015 almaar meer hout gaan stoken om onze woningen (bij) te verwarmen. Het is dan ook nog steeds de goedkoopste manier. “Maar proper is het niet”, zegt Katrien Smet van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM). “Meer nog: het grootste aandeel van de totale uitstoot van fijn stof in Vlaanderen komt van de verbranding van hout door particulieren. In 2000 waren de huishoudens nog verantwoordelijk voor 23% van de fijnstofemissie, nu is dat 40%.”
Onze voertuigen en de industrie zijn een stuk milieuvriendelijker geworden, wij dus niet. “Bijverwarmen met hout voor de gezelligheid, het is iets dat we eigenlijk moeten afleren”, zegt Frans Fierens van de Intergewestelijke Cel voor het Leefmilieu (IRCEL). Ter vergelijking: twee uur hout stoken in de open haard komt overeen met vier uur verwarmen met de houtkachel, met dertig uur verwarmen met de pelletkachel en met... 1.100 km met de auto of 300 km met de vrachtwagen rijden, berekende de VMM.
Gezondheid
Maakt een fijnstofpiek ons ziek? Dat kan. “Tijdens of vlak na een zogenaamde smogepisode verergeren gezondheidsklachten aan luchtwegen, hart of bloedvaten”, stellen medische milieukundigen. Het aantal luchtwegklachten stijgt, er zijn meer spoedopnames, luchtweginfecties worden erger, mensen hoesten meer. “Vooral wie gevoelig is voor luchtvervuiling, zoals mensen met astma of COPD (chronische
longaandoening, red.), heeft nu meer last en vermijdt beter inspanning”, zegt milieugezondheidskundige Stefan Acke van het Agentschap Zorg en Gezondheid. “Voor gezonde mensen is fijn stof vooral op lange termijn een risico. Bij langdurige blootstelling ver- mindert de longfunctie en stijgt de kans op chronische luchtwegaandoeningen zoals astma en chronische bronchitis. Fijn stof kan ook longkanker veroorzaken, de bloedvaten doen dichtslibben en een hartaanval veroorzaken.
Kunt u zich tegen fijn stof beschermen? Helaas. “Binnenblijven haalt niks uit, want binnen is de concentratie fijn stof vaak niet kleiner dan buiten”, zegt Frans Fierens. “Een luchtfilter kopen heeft eerlijk gezegd geen zin, dat is pure commerce. Behalve dan voor bedrijven, die industriële filters op de airconditioning kunnen laten plaatsen. Een mondmaskertje dragen? Haalt ook niets uit.”