“Arts moet patiënten op mogelijkheden wijzen”

De kans dat patiënten na chemotherapie, radiotherapie of kankerchirurgie onvruchtbaar zijn, is vrij groot. “Toch zijn er nog veel vrouwen die met spijt vertellen dat er na hun kankerdiagnose niets is gedaan om hun vruchtbaarheid te vrijwaren.”

“Nog te weinig artsen zijn op de hoogte van mogelijke vruchtbaarheidsbehandelingen na kankerdiagnose, of ze staan er nog te weinig open voor, omdat het op dat moment minder belangrijk lijkt”, zegt Koen Clasen, fertiliteitsarts in het Centrum voor Reproductieve Geneeskunde van het UZA. De kans dat patiënten na chemotherapie, radiotherapie of kankerchirurgie onvruchtbaar zijn, is vrij groot. “Idealiter kaart de arts die kwestie meteen na de diagnose zelf aan, zodat patiënten en/of hun ouders een bewuste keuze kunnen maken. Want er zijn een aantal opties, en die hoeven de dringende behandeling niet in de weg te staan.”

“Zo is er bijvoorbeeld medicatie die tijdens de chemotherapie de impact op de vruchtbaarheid kan beperken. Of (de ouders van) een meisje of vrouw kunnen kiezen om eicellen te laten invriezen – als er enkele weken tijd zijn daarvoor. Een alternatief is om een stukje eierstokweefsel weg te nemen en in te vriezen. Als het weefsel later opnieuw wordt ingeplant, bestaat de kans dat de vrouw weer een menstruele cyclus krijgt en zwanger wordt, al is die kans eerder klein.”

Voor mannelijke kankerpatiënten die zaadcellen laten invrie- zen, liggen de kaarten veel beter, al zal er vaak nadien een vruchtbaarheidsbehandeling nodig zijn.

Eicellen te koop

Voor vrouwen zoals Glynnis Derboven is eiceldonatie nog de enige optie. “De slaagkans op zwangerschap daarbij is even hoog als de slaagkans bij een gewone IVF-behandeling: zo’n 35% per poging”, zegt Clasen. Het Centrum voor Reproductieve Geneeskunde is permanent op zoek naar eiceldonoren, want er dreigt een tekort. “Het aantal donaties is vrij schaars vanwege het taboe”, zegt Clasen. “Bovendien is de opbrengst per donatie beperkt: we kunnen meestal een tiental eicellen oppikken, terwijl we per spermadonatie over 50 miljoen zaadcellen beschikken.”

In andere landen is eiceldonatie wel meer aanvaard en commercieel interessant. Zo worden fertiliteitsreizen naar Tsjechië en Spanje aangeboden. “Maar ook uit Rusland krijgen we geregeld aanbiedingen – waar we vooralsnog niet op ingaan”, zegt Clasen. “Wetgeving over ethiek en beheer van eicel- en ook zaadceldonatie is vanuit de praktijk zeer wenselijk, maar op politiek vlak blijft het momenteel erg stil.”