Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Nog maar tiental enkelbanden als autonome bestraffing
De ene persoon met enkelband kan 867 euro per maand krijgen, de andere maar 625 euro
Rechtbanken kunnen sinds vorig jaar iemand rechtstreeks veroordelen tot een enkelband – dus geen gevangenisstraf meer die vervolgens wordt omgezet – maar dat wil nog niet erg vlotten: het is tot nu nog maar een tiental keren gebeurd. Bovendien loopt het systeem nog mank: de gestrafte kan in zo’n geval een leefloon aanvragen. En dat ligt een paar honderd euro hoger dan de vergoeding bij een omzetting.
Vlaams Parlementslid Katrien Schryvers (CD&V), die ook OCMW-voorzitter is in Zoersel, kaart de chaotische situatie aan. “Iemand die na een paar maanden in de gevangenis naar huis mag onder elektronisch toezicht, krijgt dan nog altijd de forfaitaire dagvergoeding die alle gedetineerden mogen vragen als ze geen inkomen hebben. Voor een alleenstaande komt dat neer op 625 euro per maand. Maar iemand die een enkelband als autonome straf krijgt opgelegd, wat mogelijk is sinds mei vorig jaar, staat nergens op de rol als gedetineerde en kan gewoon een leefloon aanvragen: 867 euro.”
Hij moet dan wel aan de voorwaarden voldoen, zoals ter beschikking staan voor werk of een reactiveringstraject. Wie een ‘omgezette’ enkelband heeft, hoeft geen job te zoeken, al mág het wel.
Vlaams of federaal
Het bizarre verschil heeft te maken met de staatshervorming. Dagvergoedingen zijn regionale materie: het is Vlaams minister van Welzijn Jo Vandeurzen die gedetineerden een vast dagelijks bedrag van 13,90 euro betaalt. Elektronisch gestraften die niks met het gevangeniswezen te maken hebben, kunnen via het OCMW een federaal leefloon krijgen.
“Al sinds 2015 kaarten de gemeenschappen dit aan bij federaal minister Willy Borsus (MR)”, zegt Katrien Schryvers. “Toch is er nog niets veranderd. Het zou veel logischer zijn dat elke ge- strafte met enkelband zich tot het OCMW moet wenden.” Een woordvoerder van Borsus wil alleen kwijt dat er over enkele weken een overleg is gepland met Justitie.
De autonome straf met enkelband is in het leven geroepen om de zaken te vereenvoudigen, zegt Luc Verhaeven, ACV-secretaris Openbare Diensten. “Waarom gevangenisstraffen uitspreken en dan vaak meteen of na enige tijd een aanvraag indienen tot omzetting van de ‘strafuitvoeringsmo- daliteit’? Dat is toch omslachtig?”
Justitie zet sinds een paar jaar zwaar in op enkelbanden als alternatieve straf, onder meer om de overbevolking in de gevangenissen tegen te gaan. Maar vooral door een tekort aan personeel moest het aantal enkelbanden vorig jaar worden teruggeschroefd van 1.200 tot 900 aan Vlaamse kant. “Intussen zitten we weer aan 1.030 geactiveerde enkelbanden, wat eigenlijk iets te veel is voor de personeelsbezetting die we nu hebben”, zegt Luc Verhaeven. “Van het voorziene kader van 55 werknemers zijn er een vijftal nog niet ingevuld.”
Wachtlijsten
De vraag blijft dan waarom het aantal autonome straffen met enkelband zo laag ligt. “Wettelijk kan het sinds mei vorig jaar, maar met de concrete uitvoering is pas begonnen in oktober”, zegt de vakbondsman. “We hadden ons wel schrap gezet voor een groter aantal sinds die datum, maar dat blijft uit. Misschien omdat de rechtbanken weten dat er wachtlijsten tot drie maanden zijn voor enkelbanden, wat toch al beter is dan de zes maanden vorig jaar.”
Nog mogelijke verklaringen zijn dat de autonome straffen nog nieuw zijn voor rechters, dat ze niet voor alle misdrijven kunnen en dat strafprocedures nu eenmaal hun tijd vergen en er sinds oktober nog maar vijf maanden verstreken zijn.
Woordvoerster Carmen De Rudder van het Vlaams departement Welzijn bevestigde gisteravond het lage aantal: “Twee dossiers zijn in uitvoering, zeven in voorbereiding.”
KATRIEN SCHRYVERS
Vlaams Parlementslid (CD&V) “Al sinds 2015 wordt de ongelijke behandeling van veroordeelden aangeklaagd bij minister Borsus.”