Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Op naar veiliger, welvarender, socialer en sterker Europa
De Europese Unie moet de komende tien jaar veiliger, welvarender, socialer en sterker worden. Daarvoor is een “Europa met verschillende snelheden” onmisbaar.
De 27 EU-leiders buigen zich morgen een eerste keer over de verklaring die ze op 25 maart in Rome bij de 60ste verjaardag van de EU zullen goedkeuren. Het moet het ‘ geboortebewijs’ worden van het Europa na de Brexit – premier Theresa May zit vrijdag alweer in Londen.
Het ontwerpdocument, dat De Standaard kon inkijken, belooft de volgende tien jaar werk te maken van een sterker, veiliger en socialer Europa: een soort zevende Europese hemel. “Eenheid is een noodzaak, geen optie. Elk apart zouden we door de dynamiek op wereldschaal in een bijrol geduwd worden”, schrijven Europese Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker, voorzitter van de Europese Raad Donald Tusk, de Italiaanse premier Gentiloni en zijn collega Muscat van Malta, dat momenteel de Europese Unie voorzit.
De vier wijzen op de realisaties van de voorbije 60 jaar én de “uitdagingen zonder precedent” die op de EU afkomen, zoals migratie, terrorisme, protectionisme (Donald Trump!) en sociale ongelijkheid.
Opvallend is dat de vier ook een “Europa met verschillende snelheden” naar voren schuiven om dat nieuwe, hemelse Europa te kunnen realiseren. “Sommigen onder ons moeten op bepaalde domeinen nauwer, verder en sneller kunnen vooruitgaan. Daarbij moet de deur openblijven voor zij die zich later willen aansluiten.”
Die paragraaf belooft nog discussiestof op te leveren, omdat de landen van Centraal-Europa vrezen dat zij uitgesloten zullen worden in zo’n scenario. Donald Tusk doet er als voorzitter van de Europese Raad alles aan om vooral de nadruk te leggen op de eenheid onder de 27.
VEILIGER
De terreuraanslagen en de migratiecrisis hebben geleid tot nieuwe grenscontroles binnen de Schengenzone. Daardoor
kwam een van de grote verworvenheden van het Europees project in gevaar. Uit peilingen blijkt ook dat veiligheid nu een topprioriteit is voor de Europese burgers.
Om Schengen te redden en extreemrechtse partijen de wind uit de zeilen te nemen, beloven de EU-leiders “een Europa waar alle burgers zich veilig voelen en vrij kunnen bewegen; waar de buitengrenzen beveiligd zijn en migratie op een menselijke en efficiënte manier gemanaged wordt.” Europa is ook “vastbesloten om terrorisme en de georganiseerde misdaad te bestrijden.”
WELVARENDER
De financiële en economische crisis die in 2009 toesloeg, leidde tot hogere werkloosheid en een beleid van besparingen dat veel EU-burgers pijn deed. De eengemaakte markt en “een verder versterkte eenheidsmunt” maken innovatie en duurzame economische groei mogelijk. Daarvoor is een combinatie nodig van “investeringen, structurele hervormingen en de vervollediging van de economische en monetaire unie.” De euro, die bedoeld was om de lidstaten economisch dichter bij elkaar te brengen, heeft geleid tot grote verschillen. De EU-leiders beloven opnieuw “een Europa waar de economieën naar elkaar toegroeien.”
SOCIALER
Jean-Claude Juncker bepleit al sinds zijn aantreden als Commissievoorzitter in 2014 een socialer Europa – het ondergeschoven kind van het Europese project sinds de oprichting van de Europese Economische Gemeenschap. Europees Commissaris voor Sociale Zaken Marianne Thyssen presenteert in april een “pijler van sociale rechten” voor werknemers. In het werkdocument beloven de opstellers “een Europa dat economische en sociale vooruitgang bevordert, dat opkomt voor gelijke rechten en kansen voor iedereen; een Europa dat discriminatie, sociale uitsluiting en armoede bestrijdt; een Europa waar jongeren de beste opleiding krijgen en in het hele continent kunnen studeren en een job kunnen vinden.”
STERKER
De gespannen relaties met Rusland, de oorlogen in Oekraïne en Syrië, het islamisme, de combinatie van armoede en bevolkingsgroei in Afrika, het ‘America First’ van Donald Trump: al die factoren hebben vrij recentelijk geleid tot een groeiende consensus dat de EU een doorgedreven Europees veiligheids- en defensiebeleid nodig heeft, mét een eigen defensie-industrie. Het document schetst een “Europa dat meer verantwoordelijkheid wil nemen, het multilateralisme verdedigt, trots is op zijn waarden, eerlijke vrijhandel bevordert en opkomt voor de rechtsstaat; een Europa dat nieuwe partnerschappen wil sluiten, ook in Afrika, en in zijn regio en wereldwijd stabiliteit en voorspoed wil bevorderen.”