Gazet van Antwerpen Stad en Rand
‘‘Meer nog dan door zijn vrouw Nel was hij door de kunst bezeten.’’
geliefde model en vrouw Nel Duerinckx. Volgens Todts moet dat idee gerelativeerd worden, net zoals de mythe van de armzalige, miskende kunstenaar. Dat beeld werd vooral door Nel na Wouters’ dood in een biografie gecultiveerd.
“Meer dan door Nel was Rik Wouters door de kunst bezeten”, gelooft Todts. “Dat weten we uit de brieven die hij aan zijn collega Simon Lévy schreef. Hij was gebeten door Ensor, Bruegel, El Greco en Cézanne, wiens werk hij aanvankelijk alleen in zwart-wit kende uit een boekje dat hij van Lévy kreeg. Pas in 1912 kon hij echte Cézannes in Parijs gaan zien.”
Een andere kwestie is de kunsthistorische rol van de schilder, met aansluitend de hypothetische vraag hoe hij na 1916 verder zou geëvolueerd zijn. De experts die Wouters als voorloper van het modernisme beschouwen, volgt Todts niet. Het is ook de reden waarom hij ondanks zijn wereldklasse internationaal ondergewaardeerd blijft. “Hij blijft een Cézanne-navolger. Wat hij bij hem gezien heeft, vertaalde hij in aquarel, in olieverf en zelfs in brons. Zijn beelden kan je zien als Cézanne in 3D. Wouters sluit de periode van het impressionisme af. Op dat moment is Jules Schmalzigaug al op ontdekking van het futurisme. Dat maakt dat hij niet meespeelt om tot de internationale canon te behoren, een lot dat hij deelt met vele Duitse of Scandinavische laatimpressionisten. Maar in zijn Cézanneinterpretatie is Wouters wel oorspronkelijk en geniaal.”
PERSOONLIJK LEED
Was hij vormelijk schatplichtig aan Cézanne, inhoudelijk leunde hij het dichtst aan bij Pierre Bonnard, die ook heel zijn leven zijn vrouw en zijn tuin schilderde. Van zijn persoonlijk lijden en het leed van de wereld tijdens de oorlog schemerde bijna niets door in de doeken van Wouters. Altijd blijven ze een feest van kleur en levenslust.
Het is zo’n meeslepend feest dat de expositie in Brussel alle zaalteksten achterwege kon laten. Wat kan je toevoegen aan de sculptuur Het zotte geweld omringd door vier sprankelende portretten van Nel? Of de zaal met landschappen in het Zoniënwoud of bloemenruikers op zinderende tafellakens, Nel met haar kleurrijke Japonnen voor het raam of de liefdevolle portretten van de vrienden van Rik? Zwijgen, en volop genieten.