Ook Zweden is geen immigratieparadijs

“Stockholm zal een open en tolerante stad blijven.” Burgemeester Karin Wanngard bevestigde deze week nogmaals het beeld dat de wereld van de Zweedse hoofdstad heeft: open, gastvrij en progressief. Maar klopt dat beeld ook?

Van alle Scandinaviërs zijn de Zweden zeker het meest politiek correct. Ze vinden van zichzelf dat ze op het vlak van tolerantie en integratie van immigranten een voorbeeld zijn voor de hele wereld. De nuchtere Denen lachen hun grote buren er graag mee uit.

Zeker is dat de Zweden bijzonder gastvrij zijn voor vluchtelingen. Geen enkel Europees land ving de voorbije jaren proportioneel zo veel vluchtelingen op als Zweden. Daarmee herhaalden ze de inspanningen die ze leverden ten tijde van de Balkan- en de Irakoorlog. Ook in de jaren negentig en begin jaren 2000 vonden veel vluchtelingen onderdak in het Hoge Noorden. Ondertussen is 22% van de bijna tien miljoen inwoners geboren buiten Zweden of een immigrant van de tweede generatie.

Zweedse banlieues

Maar de integratie van al die nieuwkomers verloopt niet vlekkeloos, al geeft de politieke elite dat niet graag toe. De Zweden willen alles graag tot in de puntjes organiseren en als dat niet lukt, wordt daar liefst zedig over gezwegen.

Een van de grote problemen is dat al die nieuwkomers weggestoken werden in grote appartementsblokken in de afgelegen buitenwijken. Vaak in de drie grote steden: Stockholm, Malmö en Göteborg. Sommige van die wijken zijn in de loop der jaren uitgegroeid tot getto’s van achterstand. In Stockholm, bijvoorbeeld, is de voorstad Rinkeby een no-go- zone geworden. In de zomer van 2013 braken er zware rellen uit die dagenlang aanhielden. Een wijk verder ligt Hjulsta. Daar was Rakhmat Akilov, de vermoedelijke dader van de aanslag in Stockholm, ingeschreven. Rinkeby en Hjulsta zijn grauwe plekken die veel weg hebben van de Parijse banlieues. Ze staan voor veel Zweden synoniem met criminaliteit.

Ook in Malmö, de zusterstad van Kopenhagen, is de toestand al jaren gespannen. In de zomer van 2015 vochten bendes – vaak bestaande uit ‘Balkan-jongeren’ – er oorlogen uit. De granaten vlogen letterlijk door de lucht. De stad telt 30% migranten, dubbel zoveel als de rest van Zweden. De werkloosheid bij die groep bedraagt 40%.

Radicale losers

Tino Sanandaji, een Zweedse econoom van Iraaks-Koerdische origine, publiceerde pas een boek met nog meer verontrustende cijfers. 54% van de werklozen heeft een migratieachtergrond en liefst 71% van alle kinderarmoede is terug te voeren tot de immigrantengroep.

“Radicale losers” noemt Sven-Ake Lindgren, een socioloog van de universiteit van Göteborg, de migranten van wie de integratie mislukt is. Vaak komen ze in bendes terecht. Maar de voorbije jaren voelden deze radicale verliezers zich ook aangetrokken tot de jihad. Tove Lifvendahl, politiek hoofdredacteur van de kwaliteitskrant

Svenska Dagbladet, schreef vorig jaar dat Islamitische Staat actief rekruteerde onder deze kwetsbare jongeren. Volgens haar krant was zelfs het officiële integratiebeleid geïnfiltreerd door jihadisten. Het is dus geen toeval dat Zweden veel Syriëstrijders telde. De meesten vertrokken uit Göteborg.

Vloeken in de kerk

Maar deze problemen hebben wel tot een omslag geleid in het publieke debat en het beleid. Steeds meer Zweden vinden dat de maat vol is. Daardoor kregen de extreemrechtse Zweden Democraten de wind in de zeilen. Het is nu de derde partij van het land.

Maar ook de rood-groene regering heeft het geweer van schouder veranderd. Hoewel het zeker niet van harte was, besloot ze begin vorig jaar 80.000 mensen van wie de

asielaanvraag geweigerd was, het land uit te zetten. Maar na de aanslag van vorige week vragen veel Zweden zich af hoe efficient dat uitwijzingsbeleid is. Akilov kreeg in juni vorig jaar het bevel het land te verlaten.

Toch pakt de regering van premier Löfven het veiligheidsprobleem ernstiger aan. Er wordt weer meer geïnvesteerd in politie en leger. Erik Nord, hoofd van de politie van Göteborg, ging gisteren nog een stap verder. Hij zei dat “al wie gewelddadig extremisme steunt, het land uitgezet moet kunnen worden, zelfs als ze over een permanente verblijfsvergunning beschikken. Iets wat voor veel Zweden nog altijd klinkt als een vloek in de politiek correcte kerk.