Gazet van Antwerpen Stad en Rand
“NVA heeft alle andere partijen op één hoop gedreven”
Politiek veteraan Louis Tobback (sp.a) blikt vooruit naar de verkiezingen van dekomende jaren
Hij gaat zijn laatste jaar in als burgemeester van Leuven en als socialistisch boegbeeld. Zijn laatste offensief richt Louis Tobback (78) op de NVA. “We leven in een sfeer van terreur en de NVA doet zijn uiterste best om dat zo te houden. Dat zeg ik als een serieus verwijt.” Op zijn 78ste is Louisis Tobback nog niets van zijn scherpte erpte kwijt. Een voorbeeld? “De N-VAVA is bezig met het uitvoeren van het 70 puntenplan van het Vlaamss Blok (het zeer omstreden plan rond ond immigratie van begin jaren negentig, red.)”, zegt hij over het et idee van Vlaams N-VA-ministernister Liesbeth Homans om de erkenning van de Fatih-mosmoskee in Beringen in te trekrekken. Ook Open Vld-voorzititter Gwendolyn Rutten n krijgt een veeg uit de pan, omdat ze de religies niet langer wil subsidiëren. “Klasseer dat voorstel maar bij het huidige politieke opbod”, zegt Tobback. “Iedereen voelt zich nu verplicht om stoer te doen. Als nietgelovige zou zo’n af- schaffing mij niet erg storen. In Duitsland bijvoorbeeld moet je ook betalen voor de reliigie die je in stand wil l houden. Maar bij ons is zo’n maatregel in strijd met al onze tradities.” U vindt het intrekken van de subsidies voor religies dus geen goed idee? Louis Tobback: Die subsidiereg geling g is het gevolg van een concordaat tussentu Napoleon en de paus. Als w we dat ongedaan willen maken, zouzo de stad Leuven bijvoorbeeld de erfpacht over een aantal gebo gebouwen van de universiteit moete moeten teruggeven aan de Kerk. Is d dat zinvol? Sommige mensen hebbenh nu problemen met de isl islam, maar moeten we daarom oo ook 80% van de inkomsten van de katholieken afpakken? Mijn opvolger als parti tijvoorzitter, Steve Stevaert, heeft ooit gezegd: “Als de kerken leeglopen, dan lopen de sekten vol.” En daar zit veel waarheid in. Mij persoonlijk maakt de ontkerkelijking niet warm of koud. Maar wat wil Gwendolyn Rutten met haar voorstel precies bereiken? Ik zie de voordelen niet. En wat denkt u van d dat andere hete politie tieke thema, de afsch schaffing van de dubbele nationaliteit? Ook i in dat geval begrijp ik niet wat ze ermee willen bereiken.p Het g geneert ook mij dat de Turkenp hunh politieke twisten willen uitv uitvechten op ons grond- gebied, met een conflict waar we eigenlijk weinig of niets van begrijpen. Maar de discussie over de dubbele nationaliteit komt volgens mij te laat. Bovendien moeten we kijken naar het voorbeeld van Nederland, waar die discussie al jaren woedt zonder resultaat. Daar heeft zelfs de voorzitster van de Tweede Kamer de dubbele nationaliteit. Zo eenvoudig als meneer Hendrik Bogaert van CD&V het voorstelt, is het dus niet.
Hoe ernstig is de Turkse kwestie voor Europa? Dat valt nog af te wachten, maar zorgwekkend is het wel. Turkije is een bijzonder verdeeld land. De komende maanden zal Europa nog niet weten wat het aan het nieuwe regime van Erdogan heeft. Hoe onberekenbaar wordt dat land, als er zelfs weerstand is tegen Erdogan binnen zijn eigen partij AKP? En dan heb ik het nog niet eens over de tegenstand van de PKK en de Koerden. Wie zoals Erdogan tienduizenden mensen moet ontslaan en veroordelen om zijn macht te consolideren, is voor mij niet alleen verdacht, maar bovendien onbetrouwbaar. En wat Europa betreft: de uitslag van dit referendum is uiteraard een probleem. Maar dat probleem was er toch al.
Komt er volgend weekend een nieuwe klap voor Europa met de eerste ronde van de Franse verkiezingen? Volgens mij is de kans groot dat Marine Le Pen (van het extreemrechtse Front National, red.) naar
de tweede ronde gaat samen met de sociaal-liberaal Emmanuel Macron. En in dat geval zal de Franse bourgeoisie hopelijk met de neusknijper op stemmen voor Macron, zoals links destijds ook voor Jacques Chirac heeft gestemd in de strijd tegen vader Jean-Marie Le Pen.
U vreest dus niet voor de toekomst van Europa? Een overwinning van extreemrechts of extreemlinks – met Jean-Luc Mélenchon – zou slecht nieuws zijn voor Europa, maar het zou niet het einde van Europa betekenen. Heeft de verkiezing van Donald Trump als president van de VS ergens een einde aan gemaakt? Het gaat uiteindelijk nooit om personen, maar wel om wat ze vertegenwoordigen. Willen de Fransen weg uit de EU? Ik denk het niet. De Engelsen doen het wel. Dat klopt, maar de Engelsen zijn destijds al tegen hun zin toegetreden tot de EU. En ze hebben altijd hun best gedaan om de EU te saboteren. Zelfs Tony Blair. Om nog te zwijgen over Margaret Thatcher.
Heeft het socialisme nog een toekomst in dit Europa? In Nederland is het van de kaart geveegd, en bij ons scoort de sp.a in de peilingen nog amper 13%. Ja, maar in andere landen – zoals Duitsland – kennen de sociaaldemocraten nu een opstoot van vitaliteit. Bij ons in Vlaanderen gaat het inderdaad niet goed. Maar gaat het dan wel goed met CD&V, Open Vld en Vlaams Belang? De algemene tendens is die van versnippering. Alleen de N-VA haalt hoge scores, maar ook die partij daalt.
Doet John Crombez het goed als voorzitter van de sp.a?
(lacht) Daar laat ik mij liever niet over uit. Ik denk dat hij zijn best doet. Maar de focus van onze nationale politiek ligt momenteel meer in de domeinen van de N-VA dan in die van linkse partijen. We leven in een sfeer van terreur en Bart De Wever doet zijn uiterste best om dat zo te houden. Dat zeg ik als een serieus verwijt, ook aan andere N-VA’ers zoals Jan Jambon en Theo Francken. De economie zit overal in de wereld in de lift, maar bij ons wordt dat thema ondergesneeuwd door de obsessie met veiligheid. We kunnen de vooruitgang niet volgen, want we zijn bezig met andere zaken.
De NVA zakt nu in de peilingen. Denkt u dat die tendens zich zal doorzetten? Tot op heden geldt voor de N-VA het principe van de Tefal-pan: alles glijdt ervan af. Maar op een dag komt er een schram op die niet meer herstelbaar is. De N-VA vuurt nu al maanden al haar pijlen af op de islam. Ik had destijds als minister van Binnenlandse Zaken de reputatie dat ik streng was, maar ik deed nog niet 20% van wat Theo Francken nu probeert. Hij wil de perceptie creëren dat hij de grenzen kan sluiten en de dubbele nationaliteit afschaffen. Hij roept de sfeer op van het 70 puntenplan van het VB: hier komt alleen nog binnen wie we willen. En het gevolg daarvan is dat als uw pa Amerikaan is, dat u dan op uw 18de een inburgeringsprogramma moet volgen als u Belg wil worden. Zijn we dan goed bezig? De diepere achtergrond van dat programma van de N-VA is voor mij duidelijk: als Bart De Wever het volgend jaar niet waarmaakt bij de verkiezingen in Antwerpen, zal zijn partij ook de nationale verkiezingen in 2019 verliezen. En dan zal het zelfs niet volstaan zetels te winnen om een meerderheid te kunnen vormen.
Is Antwerpen echt zo belangrijk? Of ik dat nu graag heb of niet: Antwerpen is de vuurtoren die afstraalt op de rest van Vlaanderen. Als de kans zich voordoet, zal na de verkiezingen van volgend jaar Kris Peeters of wie dan ook proberen om De Wever te vervangen als burgemeester. Misschien wel mijn partijgenoot Tom Meeuws. Ik denk dat die man het wel heeft.
Waarom heeft uw partij in 2012 in Antwerpen verloren van De Wever? Laten we niet rond de pot draaien: het was een dwaasheid van Patrick Janssens om een kartel te vormen met CD&V. Janssens had hopen kwaliteiten, maar er was één groot probleem: hij hield niet van socialisten. En hij heeft zowel in Brussel als in Antwerpen niet voor de partij gereden, maar alleen voor zichzelf. Daar heeft de sp.a een zware prijs voor betaald. En dat werkt nog steeds door. Antiklerikalen zijn overgestapt naar Groen of de PVDA, overtuigde katholieken zijn naar de N-VA gegaan.
Denkt u dat Bart De Wever zijn sjerp kan houden na de verkiezingen van volgend jaar? Dat wordt volgens mij een dubbeltje op z’n kant. Volgens de huidige peilingen heeft de coalitie van De Wever geen meerderheid meer. Hij heeft de voorbije jaren vooral gepolariseerd en geprobeerd om de andere partijen plat te kloppen. Zo heeft hij alle tegenstand gejend en op één hoop gedreven. Daardoor wordt nu de grote vraag: is er in Antwerpen een meerderheid mogelijk zonder De Wever? Want dat is een wet van Meden en Perzen in de politiek: de grootste partij krijgt vaak al de rest tegen zich. In de nationale politiek waren er vroeger altijd coalities tegen de CVP. En in Leuven ben ik achttien jaar lang geconfronteerd met de wil om de sp. a uit de meerderheid te houden.
Maar de Antwerpse thema’s zullen de verkiezingen van 2019 niet bepalen. Waar zal het volgens u wel om gaan? De N-VA probeert nu het thema van moslims, vreemdelingen en veiligheid maximaal uit te spelen. Jan Jambon met zijn Kanaalplan voor Brussel, Liesbeth Homans met de moskee in Beringen, Zuhal Demir met haar uitspraken over CD&V als moslimpartij, Bart De Wever met zijn voorstel voor de noodtoestand. En nu lees ik dat Theo Francken aankondigt dat hij op 2 mei zware criminelen het land gaat uitzetten. Dat wordt tegenwoordig dus op voorhand al gemeld. Van stoer doen gesproken! Het gaat maar door. De andere partijen moeten het met lede ogen aanzien. En ondertussen zitten alle belangrijke sociaal-economische problemen vast.
De NVA zal in 2019 een meerderheid moeten vinden om de grondwet te veranderen en een nieuwe staatshervorming mogelijk te maken. Is dat haalbaar? De N-VA zal daarvoor vooral de MR van Charles Michel moeten overtuigen. Je zou denken: waarom zou de MR daarin meegaan? Maar ik zou in 2014 ook nooit geld hebben ingezet op de mogelijkheid dat de MR als enige Franstalige partij met de N-VA in een regering zou stappen. Hoe dan ook: het wordt een moeilijke zaak. De N-VA heeft een deel van haar achterban bedot op communautair vlak. En dat zal zich wellicht wreken.
Tot slot: over anderhalf jaar beëindigt u uw carrière in de politiek. Heeft u al plannen voor de toekomst?
(lacht) Ik vind wel iets. Misschien ga ik wel wiskunde studeren.
LOUIS TOBBACK Burgemeester van Leuven “Als Bart De Wever het volgend jaar niet waarmaakt bij de verkiezingen in Antwerpen, zal zijn partij ook de nationale verkiezingen in 2019 verliezen.” “De NVA is bezig met het uitvoeren van het 70 puntenplan van het Vlaams Blok. De partij van De Wever is als een Tefalpan: alles glijdt ervan af, maar op een dag komt er een schram op die niet meer herstelbaar is.”