Gazet van Antwerpen Stad en Rand
“Wat een kunstenaar doet, dat is pure chemie”
Nigeriaans-Antwerpse Otobong Nkanga wint prestigieuze Belgian Art Prize
Otobong Nkanga (1972) heeft de gerenommeerde Belgian Art Prize gewonnen. De artieste komt uit Nigeria, studeerde in Parijs, Berlijn en Amsterdam, maar woont al negen jaar in Antwerpen. Haar kunst gaat over veranderingsprocessen en identiteit.
Een internationale jury kende Nkanga de tweejaarlijkse Belgian Art Prize toe met bijbehorende geldprijs van 25.000 euro. De wedstrijd bestaat sinds 1950 als Jeune Peinture Belge en is de meest prestigieuze van het land.
“Een volkomen verrassing”, reageert Nkanga in haar huis en studio vlakbij het oude justitiepaleis. “Het werk van de andere laureaten Edith Dekyndt, Maarten Vanden Eynde en Simona Denicolai en Ivo Provoost was even sterk. Je weet nooit welke criteria de doorslag geven. Ik voel me vereerd en bedank België voor de mogelijkheden die het me geeft.”
Hoewel ze al negen jaar in Antwerpen woont en de stad belangrijk is voor haar kunst, was haar werk in België nog maar amper te zien, op enkele groepsexpo’s en een solo in het M HKA in 2015 na. Internationaal wordt Nkanga hoog gewaardeerd. Ze heeft galeries in Parijs en Amsterdam en is een van de weinige Belgische artiesten die uitgenodigd werd voor de Documenta – één van de belangrijkste tentoonstellingen voor actuele beeldende kunst ter wereld – in Kassel, Duitsland deze zomer.
Lange wandelingen
“Antwerpen is mijn thuis, waar ik mijn belastingen betaal en waar ik mijn beste vrienden en medewerkers heb. Het is een rustplek tussen de vele reizen”, zegt Nkanga, die graag lange wandelingen door de stad maakt. “Dan ontdek ik overal vreemde invloeden die bin- nen gesijpeld zijn. In wereldsteden zie je het scherpst hoe alles altijd in beweging is.”
In haar schilderijen, sculpturen en performances probeert Nkanga die veranderingsprocessen in poëtische beelden vast te leggen. Het ensemble waarmee ze de Belgian Art Prize won en dat tot 28 mei in Bozar in Brussel te zien is, bestaat uit prachtig geweven tapijten waarop kristallen inwerken of door inkt aangetast worden.
Textiel en chemie
Op haar recente expositie in het museum van Nottingham onderzocht ze hoe ijzer onder invloed van vocht en stof verandert. In haar expo in het M HKA in 2015 stond het transport van grondstoffen centraal en hoe dat de samenleving beïnvloedt. Ook daarvoor gebruikte ze textiel.
“In Nigeria weefde en kleurde ik stoffen met mijn moeder. Textiel heeft met chemie te maken. Je brengt stoffen samen en bewerkt ze. Ook wat een kunstenaar doet, is chemie.”
De belangstelling voor chemie dateert al van haar schooltijd in Lagos. “De chemielessen kun je toepassen op architectuur, economie of sociologie. Je gaat na hoe iets opgebouwd is uit grondstoffen. Ik focus me niet op de onder- delen, maar op het geheel. Ik kijk naar wat iets samenhoudt in een proces dat altijd voortgaat. Soms denk je dat je het kan controleren, maar dat blijkt een illusie. Een identiteit is altijd een tijdelijk mengsel van vele deeltjes.”
Nkanga verklapt het niet graag, maar de Belgian Art Prize is slechts een tussendoortje tussen de vele opdrachten die ze de laatste drie jaar vanuit de hele wereld krijgt. Dit voorjaar ging het grootste deel van haar tijd naar haar project voor de Documenta, die exceptioneel in Kassel en Athene plaatsvindt. In Athene startte Nkanga een zeepfabriekje op. De producten zullen straks in Kassel getoond en verkocht worden. Later zullen er nog plantages en ateliers opstarten in Afrika voor de grondstoffen.
Europa beter begrijpen
“Ik ga na hoe je van ruw materiaal naar productie kunt komen in een economisch uiterst ingewikkelde wereld. Met het project leer ik Europa beter begrijpen”, gelooft Nkanga. “Hoe kun je nog een droom waarmaken in een Griekse crisis die alles lam legt? Dat is een cruciale opdracht, waaraan kunst een bijdrage kan leveren.”