Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Minder malaria in de wereld, meer in België
Tropisch Instituut wil meer aandacht voor preventie
Het Instituut voor Tropische Geneeskunde in Antwerpen stelde vorig jaar 327 gevallen van malaria vast. Daarmee zit het aantal besmettingen al jaren in stijgende lijn, tegen de internationale trend in. Voor het eerst waren er ook Belgische patiënten die na een standaardbehandeling hervielen.
Wim Van den Brande (34) uit Lier dacht dat hij geen malariapillen nodig had toen hij in september vorig jaar samen met zijn Rwandese vrouw en hun zoontje (toen 2,5) naar Kigali op familiebezoek ging. “In de hoofdstad is er normaal geen risico op malaria, maar we hadden een huis gehuurd tegenover een moeras, in het regenseizoen.”
Het stikte er van de muggen en er waren geen klamboes in huis. Toch maakte Wim zich weinig zorgen. Tijdens eerdere reizen naar Rwanda was hij ook nooit besmet geraakt.
“Toen ik een week na thuiskomst ziek werd, dacht ik eerst aan een griepje. Maar een paar dagen later was ik er veel slechter aan toe. Ik hield geen eten binnen, braakte veel en kreeg evenwichtsproblemen. De huisarts stuurde me door naar het UZA. Daar heb ik vier dagen op intensieve gelegen en nog eens twee dagen op een gewone afdeling.”
“Ze denken dat ze immuun zijn”
Wim Van den Brande is een van de 327 Belgen die afgelopen jaar besmet raakten met malaria. Op wereldschaal is de strijd tegen malaria behoorlijk succesvol. Tussen 2010 en 2015 daalde het aantal besmettingen met meer dan 20%. Het aantal mensen dat aan de ziekte sterft, is gehalveerd tot minder dan een half miljoen. Des te opvallender dus dat het Tropisch Instituut ieder jaar meer malariagevallen ziet opduiken.
“Niet iedereen beseft dat je je moet beschermen als je op reis gaat naar tropische landen”, zegt dokter Ula Maniewski van de reiskliniek. “Of reizigers nemen de medicatie niet consequent in. Bovendien denken Belgen van Afrikaanse origine vaak dat zij immuun zijn voor malaria omdat ze in Afrika geboren zijn. Maar omdat ze al jaren hier wonen, zijn ze net als andere reizigers kwetsbaarder voor malaria dan de lokale bevolking.”
Vorig jaar heeft het ITG een speciale campagne opgestart om Afrikaanse Antwerpenaren bewust te maken van de risico’s van malaria als ze afreizen naar hun moederland. “Dat is een groep mensen die ons minder gemakkelijk weet te vinden dan andere Belgische vakantiegangers”, vertelt Roeland Scholtabers. “We hebben daarom flyers en posters verspreid in kerken, cafés, feestzalen, kapsalons en apotheken.”
Naar schatting de helft van het aantal besmette patiënten had Afrikaanse roots.
Herval
In 2016 kreeg het ITG voor het eerst ook patiënten over de vloer die waren hervallen na een standaardbehandeling tegen malaria. “In Azië is het al een bekend probleem dat de parasieten resistent zijn tegen een van de twee componenten van de medicatie”, zegt Ula Maniewski. “Uit Afrika waren nog geen gevallen bekend.” Niet alleen in België, maar ook in het Verenigd Koninkrijk, Zweden, Denemarken en Slovenië werden soortgelijke gevallen gemeld. Met een andere combinatie van medicatie herstelden de patiënten wel. In beveiligde laboratoria van het ITG wordt nu verder onderzocht of de parasieten inderdaad resistent zijn voor de medicatie, of dat de medicijnen om een andere reden hun werk niet hebben gedaan.
Ook Wim Van den Brande herviel een week nadat hij was ontslagen uit het ziekenhuis. “Met een nieuwe kuur ben ik dan wel vrij snel genezen.” De verschillende gevallen wijzen er mogelijk op dat ook in Afrika resistente malaria voorkomt. Roeland Scholtabers: “Een trend bij reizigers kan mogelijk een nieuw probleem opsporen dat in Afrika zelf niet naar boven komt. Dat moeten we zeker in de gaten houden.”
Jaarlijks sterven er nog bijna een half miljoen mensen aan malaria, en ook in België zijn er ieder jaar een paar sterfgevallen. In februari vorig jaar overleed een stewardess uit Aartselaar nog aan een agressieve vorm van cerebrale malaria na een vlucht op Kameroen.
WIM VAN DEN BRANDE
Exmalariapatiënt “Eerst leken de symptomen op griep, maar nadien hield ik geen eten meer binnen en kreeg ik evenwichtsproblemen.”