Gazet van Antwerpen Stad en Rand
“Onze band is nu nóg sterker”
Dertien jaar na vader Rik (55) schenkt zus Evelien (30) nier aan Marieke Nys (23) uit Arendonk
E velien Nys (30) uit Arendonk staat eind deze maand een nier af aan haar zus Marieke (23). Dertien jaar geleden kreeg Marieke al een nier ingeplant van haar vader Rik (55). “Maar die nier is stilgevallen”, zeggen de zussen. “De nieuwe ingreep maakt onze gezinsband alleen maar sterker.”
Maandag 25 september wordt een speciale dag voor de familie Nys uit Arendonk. Marieke en Evelien worden dan allebei geopereerd in het UZ Antwerpen.
“Zusterliefde, daar draait alles om. Ik besef dat ik met twee gezonde nieren binnen ga en hopelijk een week later gezond en wel het ziekenhuis mag verlaten met één nier”, zegt Evelien, die animatrice is in een woonzorgcentrum. “Maar die nier neemt volgens de dokters meteen 25% van de werking van de verwijderde nier over. ‘Als je wil, kun je later nog een marathon lopen’, zei de specialist.”
Marieke is altijd al nierpatiënte geweest. Ze kampte met groeiachterstand en toen ze drie jaar was, stelden dokters bij haar een afwijking vast. Haar nieren werkten maar voor 30%. Het meisje volgde een eiwitarm dieet en kreeg medicatie. Op haar tiende was de werking van haar nieren tot 10% gedaald. Na maanden onderzoek bleek vader Rik de geschikte kandidaat om een nier af te staan.
Geen seconde getwijfeld
Op 4 oktober 2004 werd in het UZ Leuven bij Rik een nier weggenomen, die bij zijn dochter werd ingeplant. “Ik heb toen geen seconde getwijfeld. Een kind is een stuk van jezelf. Het was de beste manier om haar levenskwaliteit te verhogen”, vertelt hij. “Bij mij werd toen een rib weggenomen. Ik heb een litteken van 25 centimeter. Eigenlijk heb ik weinig hinder ondervonden. Vijf weken na de ingreep stond ik op de skilatten en op 15 december trad ik weer aan als libero in onze zaalvoetbalploeg.”
“Intussen zijn we dertien jaar later. Bij mijn oudste dochter Evelien wordt nu via een kijkoperatie een nier weggenomen.”
Rik heeft het er moeilijk mee ge- had dat zijn dochter een nier afstaat. “Ik vind het een zeer moedige beslissing, maar ik was geen voorstander. Tja, aan een dochter van dertig jaar heb je niets te zeggen. Maar ik steun haar volledig”, zegt hij.
Twee dochters op operatietafel
“De wachttijd als je op een transplantatielijst staat, is immers twee tot vijf jaar. Sowieso wordt 25 september een van de moeilijkste dagen uit mijn leven. Mijn twee dochters liggen dan op de operatietafel.” Na de ingreep in 2004 ondervond Marieke nooit afstotingsverschijnselen. Een getransplanteerde nier gaat gemiddeld twintig jaar mee, hadden de dokters gezegd. Maar in juli 2016 viel de nieractiviteit plots zo goed als stil. “We wisten dat een virus in 2007 voor schade had gezorgd. Maar nadien ging alles weer goed”, zegt Rik. “In juli vorig jaar zouden mijn vrouw Annemie, Marieke en ik naar New York reizen. ‘Vertrek gerust. Nadien trekken we bloed en wordt alles nog eens grondig onderzocht’, zei de specialist. Tot ieders verbazing was de nier kort na thuiskomst zo goed als stilgevallen. Op 16 au- gustus vorig jaar ging Marieke voor het eerst naar de dialyse.”
Genetische afwijking
“De dag dat het zware verdict was gevallen, vergeet ik nooit meer. Marieke zat toen luid te wenen aan de keukentafel. Ze wilde niet aan de dialyse. ‘Ik ga er alles aan doen om jou te helpen’, beloofde ik haar”,
EVELIEN NYS Zus en donor “Op een vrijgezellenfeest vorige week heb ik maar één glas cava gedronken. Ik wil die nier proper afgeven.” RIK NYS Vader en eerdere donor “25 september wordt een van de moeilijkste dagen uit mijn leven. Mijn twee dochters liggen dan op de operatietafel.” MARIEKE NYS Nierpatiënte “In 2018 begint mijn derde leven. Ik hoop dan met onze basketbalploeg mee op stage te kunnen naar Amerika.”
zegt Evelien. “Samen met ons ma en een neef liet ik me een maand later testen, maar alleen ik beschikte over de juiste bloedgroep. Ons mama had haar zo graag geholpen, maar dat kon niet.”
De screening en bijbehorende psychologische, medische en fysische tests namen bijna een jaar in beslag.
“De nierafwijking bij Marieke is genetisch bepaald. Ik wilde 100% zeker zijn dat mijn dochters Féline (4) en Camille (2) gezonde nieren hebben. Er werden echo’s gemaakt en bloed geprikt. Er werd geen aandoening vastgesteld. Mijn man Nick, onze kinderen en ik hebben allemaal dezelfde bloedgroep. Als er ooit iets met hun nieren gebeurt – wat niet te hopen is – dan kan Nick een kandidaat-donor voor hen zijn.”
Beetje zenuwachtig
Op 8 juni van dit jaar zetten de dokters van het UZ Antwerpen het licht op groen. “Of we er al veel over hebben gepraat? Niet echt. We verstaan elkaar perfect en we willen de druk niet extra opvoeren”, zegt Marieke. “Maar ik tel af. De dialyse is zwaar. Op maandag, woensdag en vrijdag lig ik telkens vier uur aan de dialyse. Nadien ben ik vaak uitgeput.” “De jongste dagen begin ik toch wat zenuwachtig te worden”, vertelt Evelien. “Op een vrijgezellenfeest van een goede vriendin vorige week heb ik maar één glas cava gedronken. Ik wil die nier proper doorgeven aan mijn zus. Dat flitst voortdurend door mijn hoofd.” Marieke en Evelien weten wat hen te wachten staat. De ingreep is hen vorige maand helemaal uitgelegd. “We liggen in twee operatiekamers naast elkaar. Om 8 uur ’s morgens brengen ze me onder narcose. De operatie bij mij duurt zo’n 3,5 uur. De weggenomen nier wordt helemaal gespoeld en een uur op ijs gelegd”, zegt Evelien. “Als ze met mij bijna klaar zijn, gaan de specialisten met Marieke aan de slag. De ingreep bij haar duurt ongeveer drie uur.”
Vier nieren
Na de operatie heeft Marieke vier nieren in haar lichaam. “De stilgevallen nier van mijn papa, die rechts in mijn onderbuik zit, wordt niet verwijderd. De nier van mijn zus krijgt een plaatsje aan de linkerkant. Daarnaast beschik ik nog over twee verschrompelde nieren van mezelf. Eigenlijk hoop ik in 2018 aan mijn derde leven te beginnen. Mijn grote droom is om in juli volgend jaar met ons G-team van het basket, aangevuld met valide sporters, mee op stage te kunnen naar Portland in Amerika, op de hoofdzetel van Nike. Ik wil ook graag weer op skivakantie gaan en mijn werk hervatten in een lokale drukkerij.” Na de ingreep moeten Marieke en Evelien respectievelijk minstens tien dagen en zeven dagen in het ziekenhuis blijven. “Maar we liggen niet samen op één kamer”, zegt Evelien. “Marieke mag geen bezoek van kinderen krijgen. En ik wilde het mijn dochters niet aandoen dat ze hun mama nog langer moeten missen. Maar Marieke en ik liggen wel op dezelfde gang.”
“Succes, hé”
Aan Féline heeft Evelien al verteld wat er gaat gebeuren. “Mama gaat een niertje afgeven aan tante Miek, zei ik. ‘Ah, dan moet tante Miek nooit meer naar het ziekenhuis’, was het iets te enthousiaste antwoord.” De familie Nys heeft maar één grote wens. “En dat is dat de ingrepen zorgeloos verlopen en er zich geen complicaties voordoen”, zegt Evelien. “We zullen echt gelukkig zijn als iedereen gezond weer thuis is en we weer een normaal leven kunnen leiden, al wachten Marieke nog vele controles. Wat het laatste is wat we vlak voor de operatie tegen elkaar gaan zeggen? ‘Succes, hé’. Meer moet dat niet zijn.”