Gazet van Antwerpen Stad en Rand
“Vroeger zagen klanten mij als vrouw, nu wíllen ze half man, half vrouw”
Transseksuele Johanna Suares (51) uit Ecuador: pionier in het Schipperskwartier
De Antwerpse rosse buurt is in het prostitutiemilieu bekend als een plek waar veel travesties, transseksuelen en transgenders werken. En die groep groeit nog, tegen de algemene tendens in. “Vroeger zagen klanten mij als vrouw, nu wíllen ze half man, half vrouw”, zegt Johanna Suares uit Ecuador. Ze was de tweede ‘Tsekswerker’ die in Antwerpen neerstreek. “En de allereerste met een universitair diploma.”
Migrant, sekswerker én transseksueel: qua minderheid kan dat tellen. “Maar hoe complexer mijn leven, hoe meer ik kan groeien”, vertelt Johanna Suares (51). Met de prostitutie is ze inmiddels gestopt, zegt ze. “Het is helemaal anders dan toen ik begon.” Johanna woont ruim 26 jaar in Antwerpen. Begin jaren negentig liet ze in Rotterdam borsten en billen implanteren en leerde ze een vriendin kennen die als eerste trans van de stad een raam huur- de in Antwerpen. “Ze wilde ook eens kunnen ontspannen. Zo kreeg ik de kans om de tweede shemale van Antwerpen te worden. Het was pionierswerk. We verdienden 1.000 of 2.000 Belgische frank (25 of 50 euro, red.) per klant, en 8.000 frank (200 euro, red.) voor anaal. Er was toen geen enkele vrouw die dat toeliet, dus als trans kon je iets heel bijzonders bieden. Nu is daar niks speciaals meer aan, ie- dereen doet het.” Johanna werd in 1956 als Joan geboren in Guayaquil, de grootste stad van het Zuid-Amerikaanse land Ecuador. Ze laat de oude agenda zien waarin ze heel haar jeugd van zich af heeft geschreven. “Het was moeilijk, ik zag er als een jongen uit, maar voelde me een meisje. Het was een heel andere tijd dan nu. En ik kom uit een machocultuur. Mijn ouders waren de eersten die het van mij wisten, zonder dat ik het hen hoefde te vertellen, maar ze waren de laatsten om het te aanvaarden. Bizar genoeg kreeg ik wél altijd steun van mijn grootmoeder, ze maakte zelfs stiekem meisjeskleding voor mij.”
Illegale hormonen
“Ik werd verliefd op jongens, maar homoseksualiteit was niet alleen taboe, er stonden ook straffen op. Ik ben opgegroeid in angst. Ik had van kleins af aan een beste vriend, en we wisten van elkaar dat we zo waren, maar we hebben er tegen elkaar nooit een woord over gerept. Hij ging aan de unief rechten studeren, ik filosofie, en daarna gingen we elk onze weg. Maar we hebben nog contact. Hij leeft als man in Ecuador, met een man.” Tijdens haar studie leerde Johanna een jongen kennen, de zoon van een dokter. “Die heeft bij mij illegaal hormonen geïnjecteerd”, vertelt ze. “Het verhoogde mijn stem en stopte mijn baardgroei. Als ik merkte dat ik borsten kreeg, moest ik stoppen.”
Ze ging werken als leraar literatuur in een middelbare school. “Ik droeg een pak en das, als leraar had ik een – mannelijke – voorbeeldfunctie. Het was een goede job, die ik ondanks mijn innerlijke strijd niet wou opgeven. Tot ik mijn zomervakanties in Parijs doorbracht en daar het vrije leven leerde kennen. Het leven van de transprostitutie. Na een paar jaar heb ik beslist om vrouw te worden in Europa, een nieuwe start.”
Veel respect
“Een sekswerker is niet altijd een slachtoffer of een ziek of crimineel persoon”, zegt antropologe Julie Rausenberger (UAntwerpen). “Ze maken rationele keuzes in lijn met hun dromen.” Rausenberger bestudeerde vorig jaar het fenomeen van de latinaen transgenderprostituees in het Antwerpse Schipperskwartier, interviewde hen en schreef er een artikel over. “In Latijns-Amerika gaan ze gebukt onder homohaat en transfobie – het wordt beschouwd als een schending van het traditionele geloof en de culturele waarden. In Europa vinden ze meer mogelijkheden, tolerantie en seksuele vrijheid. Het is een groep die heel zichtbaar aanwezig is in de ramenbuurt. Dat ze shemale zijn, staat zelfs geafficheerd en ze tonen het ook. Ik was benieuwd naar hun leven en ontmoette ook Johanna. Ze geniet er veel respect.” “Toen ik nog actief was, was dat nochtans anders”, zegt Johanna. “Ik was de enige met een universitair diploma. Anderen dachten dat ik mij ‘beter’ waande. Als ik in een discotheek met mannen aan de praat geraakte, vonden ze dat ‘inpikken. Maar ik ga graag in gesprek. Ik hou van discussies. Daarom heb ik nu een vriendengroepje met gelijkgestemden, onder wie een transseksuele tandarts en enkele ingenieurs. We gaan anders met elkaar om.”
Transbusiness
“In mijn tijd zagen klanten mij als vrouw, nu wíllen ze half man, half vrouw. Er zijn mannen die als vrouw werken, puur voor de business. Ze zijn niet eens trans.” “Ik vermijd de ramen nu, hoewel ik er vlakbij woon. Dat ik een filosofische achtergrond heb, helpt. Ik haal het beste uit de ideeën van de grote namen. Mijn emoties schrijf ik van me af in gedichten en verbeeld ik in schilderijen. Ik voel mij heel goed in mijn vel. Ooit had ik plannen voor die laatste geslachtsoperatie, maar het hoeft niet meer.”