Gazet van Antwerpen Stad en Rand
“De goed opgeleide zeeman is nog nooit zo belangrijk geweest”
Afscheidnemende en nieuwe directeur blijven overtuigd van belang Antwerps instituut
Met zowat zevenhonderd studenten – tegen minder dan tweehonderd in 2002 – is de universitair gekwalificeerde Hogere Zeevaartschool (HZS) vandaag een internationaal gewaardeerd visitekaartje van Antwerpen. Dat is voor een flink deel het werk van kapitein Patrick Blondé, die afgelopen week na 15 jaar het roer doorgaf aan zijn exstudent Rowan Van Schaeren. Tijd voor een terug en een vooruitblik.
“Rond de eeuwwisseling gingen er stemmen op om de zeevaartschool af te schaffen. Jawel, áf te schaffen. Gewoonweg omdat het onderwijs niet voldoende meer aangepast was aan de internationale criteria. Ik trad in 2002 aan als een soort kwaliteitsen crisismanager”, vertelt Patrick Blondé. “Kandidaturen en licenties bestonden er al, maar nadien volgde de volledige afstemming op bachelor & masterniveau. Tegelijk moesten we alle certificaten opkrikken. Dat lukte ons in 2004.”
Vrouwen en buitenlanders
De verdrievoudiging van het studentenaantal springt het meest in het oog, maar Blondé wijst ook op de vervrouwelijking van het HZS-personeel. “Bij mijn aantreden was er één vrouw in dienst. Nu zijn er evenveel vrouwen als mannen. Bij de leerlingen blijft de vrouwelijke instroom al jaren op zowat 15%.”
“En mag ik ook wijzen op ons internationale karakter? Wij zijn een Vlaamse onderwijsinstelling met onderwijs in de twee landstalen. Het studentenkorps is fifty-fifty Nederlands- en Franstalig. Maar 30% van onze studenten zijn wel buitenlanders, met 23 nationaliteiten, vooral uit Franstalige landen. Men beseft zelden dat wij naast studenten uit Nederland ook permanent zowat 150 Fransen in onze lessen hebben. Niet alleen is de Antwerpse haven de eerste haven van Frankrijk, wij zijn ook de grootste Franse Hogere Zeevaartschool, groter dan Le Havre!”
Al die jaren bleef de HZS onder leiding van Patrick Blondé en voorzitter kapitein Peter Raes in nauwe synergie met de Belgische reders én baggerbedrijven investeren in aangepaste vaarsimulatoren. Elk nieuw scheepstype, elke nieuwe techniek zoals
ship-to-ship verladingen, werd meteen in het lessenpakket geïntegreerd.
Torenhoge claims
En dan was er het statuut. Tot 1993 hing de HZS af van Verkeerswezen, nadien van Onderwijs. “In 2008 werden wij via een apart decreet een autonome hogeschool en wat later een publiekrechtelijke instelling. Daardoor hadden wij vanaf 2008 een eigen budget. Van dan af begonnen wij ook de noodzaak van een nieuwbouw aan te kaarten.”
Maar toen dook een probleem op dat nooit de media haalde. “De grond waarop de school in 1931 werd gebouwd, was concessie van de stad Antwerpen. De huur bedroeg symbolisch één frank per jaar. Maar dat contract bleek nooit getekend! Eens autonoom kwam vastgoedgroep Vespa aankloppen met huureisen en miljoenenclaims. Die konden we nooit betalen. In 2009 ging onderwijsschepen Robert Voorhamme gelukkig akkoord om de grond cash te verkopen. Van dan af konden we echt denken aan nieuwbouw.”
Terwijl de HZS het regulier onderwijs richt op nautische wetenschappen, scheepswerktuigkunde en op wetenschappelijk onderzoek, kent ook een derde pijler intussen een gigantische groei. “Dat zijn onze opleidingen voor derden”, zegt Rowan Van Schaeren. “Vorig jaar ging het al om zowat negenhonderd opleidingen. Dit jaar gaan we naar de duizend. Daarbij gaat het om mensen die om een of andere reden bijscholingen komen volgen: kapiteins die naar een nieuw scheepstype overschakelen, vaarcertificaten die om de vijf jaar vernieuwd worden via een opfrissingscursus, of cursussen op maat zoals specifiek voor havenbesturen of commerciële yachting.”
Onbemand varen
Maar wordt dit alles niet overbodig nu men spreekt over onbemand varen, zonder kapitein op de brug en volledig op ‘automatische piloot’? “Zeker niet”, reageren beide directeurs fel. “Allicht komt er een of andere tussenvorm. Maar de gekwalificeerde zeeman blijft bestaan en wordt alleen maar belangrijker. Bij varen zijn er altijd risico’s. En er is de kostprijs van zulke schepen.”
“Intussen bieden de Belgische koopvaardij en baggeraars jaarlijks zo’n zestig stageplaatsen aan. Studenten die het willen, kunnen dus stage lopen. Kortom: wie hier afstudeert, is gegarandeerd van een job op zee of aan de wal. Onze studenten worden internationaal gevraagd.”
KAPITEIN PATRICK BLONDÉ
Exdirecteur HZS “Niet alleen is de Antwerpse haven de eerste haven van Frankrijk, wij zijn ook de grootste Hogere Zeevaartschool van Frankrijk.”