Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Van top naar flop in het leesklasje
Nergens in West-Europa is niveau begrijpend lezen zo sterk gedaald als in Vlaanderen
Het is dramatisch gesteld met het leesniveau van onze kinderen. In een internationaal onderzoek staan Vlaamse tienjarigen nu op plaats 32 van 45 deelnemende landen.
Tienjarigen die deze tekst lezen, zullen er mogelijk geen snars van begrijpen. Hun niveau begrijpend lezen lag immers nooit zo laag. Dat leert het PIRLS-onderzoek waar 45 landen en regio’s aan deelnamen. Voor het Vlaamse luik kregen 5.378 leerlingen uit het vierde leerjaar een toets begrijpend lezen. De resultaten zijn slecht. 97% haalt het basisniveau, maar de gemiddelde score nam een spectaculaire duik. Stonden we in 2006 nog op plaats negen, duikelden we in 2016 naar plek 32. In Europa doen alleen Frankrijk, Wallonië en Malta het slechter. Helemaal onderaan bengelen landen als Azerbeidzjan en Chili.
Bij de leerlingen op het hoogste niveau doen we het zelfs nog slechter. Het aandeel dat zichzelf ‘gevorderd’ mag noemen, daalde van 7 naar 4%. 62% van de kinderen scoort nu laag of middelmatig. Het is vooral die evolutie die sommige onderwijsexperts zorgen baart. Het gevolg van een “zesjescultuur”, zeggen zij, waarbij ons onderwijs vooral maatregelen treft voor zwakkere leerlingen en de sterke vergeten worden. Terwijl die laatste cruciaal zijn om onze kenniseconomie draaiende te houden. “Sommige ouders en leraren hebben schrik gekregen om veeleisend te zijn”, zegt professor Bieke De Fraine (KU Leuven), de onderwijskundige die het Vlaamse luik coördineerde. “Terwijl het echt geen kindermishandeling is om van een tienjarige te verwachten dat die een boek van honderd bladzijden leest.”
Leescultuur onder druk
Eén duidelijke verklaring is er volgens de professor niet, maar het valt wel op dat leerlingen van beginnende leraren het nu stukken minder goed doen dan leeftijdsgenootjes van tien jaar eerder. “Dat suggereert dat de kwaliteit van onze leraren is gedaald”, zegt De Fraine. “Om hen aan te trekken, zouden we een masteropleiding voor het basisonderwijs moeten hebben. Het is toch vreemd dat we voor jongere kinderen de eisen van de begeleiders lager stellen?”
Nog een mogelijke verklaring is de dalende interesse van kinderen in boeken. Tien jaar geleden las nog 48% voor het plezier in zijn vrije tijd, nu is dat slechts 36%.
Onderwijsminister Hilde Crevits (CD&V) verwijst zelf naar het lage aantal uren dat Vlaamse onderwijzers besteden aan taalonderwijs. “De inspectie krijgt de opdracht om meer te focussen op begrijpend lezen en de instructietijd onder de loep te nemen”, zegt ze.