Gazet van Antwerpen Stad en Rand
“Ik heb er nooit een cent aan verdiend”
Hobokenaar Frank Symoens (66) bedacht in 1994 een goedkoop quizformat dat onverwoestbaar zou blijken
Zondag is het onverwoestbare Blokken aan zijn 5.000ste aflevering toe. Het was de GameBoy van het toen 11jarige zoontje van Frank Symoens (66) die aan de basis lag van de langst lopende quiz van Vlaanderen. “Aanvankelijk geloofde niemand erin”, vertelt de Hobokenaar. “Maar ik wist dat het een succesformule was.”
“Een kleine, misschien riskante voorspelling: Blokken, de nieuwe kwis (sic.) op TV1 houdt het niet langer dan een seizoen vol. Waarom? Omdat VTM op hetzelfde ogenblik Waagstuk heeft, een kwis die zich naar hetzelfde publiek richt en veel beter in elkaar steekt.” Dat schreef een recensent van Het Nieuwsblad op dinsdag 6 september 1994, één dag na de eerste uitzending van Blokken. 23 jaar en 5.000 afleveringen later blijkt slechts één aspect van de voorspelling correct: dat ze riskant was. “Pas op, aanvankelijk geloofde niemand er echt in”, vertelt Frank Symoens, de bedenker van Blokken. “De productieploeg niet, en Ben Crabbé ook niet. Ze begrepen het niet. Ben begrijpt heel dat computergebeuren nog steeds niet (lacht).” Frank Symoens (66) is ondertussen met pensioen. Eind jaren tachtig, toen VTM werd opgestart, maakte hij de overgang van Studio Brussel naar televisie. “Begin jaren negentig hadden wij een spelprogramma, Topscore, geprogrammeerd tegenover Waagstuk op VTM. Ben Crabbé presenteerde Topscore ook al. Maar het format deed het niet zo goed tegen- Waagstuk. Bovendien moesten we per aflevering 50.000 frank rechten betalen aan het Nederlandse productiehuis achter Topscore, en daar kwamen nog eens de productiekosten bovenop. Het was in 1993 dat Jan Ceuleers, toen directeur televisie bij de BRT, me zei: zie dat je iets nieuws vindt, en zorg vooral dat het ons niets kost. Ik kreeg een jaar de tijd om iets uit te werken. Om de twee maanden belde Jan me om te vragen hoe ver ik stond. Elke keer antwoordde ik: het komt wel. Maar het kwam niet meteen.”
GameBoy
Het was de GameBoy van zijn elfjarige zoon die Symoens op het idee van Blokken bracht. “Hij had die gekregen voor zijn verjaardag en ik speelde er ook op. Tetris. Eigenlijk een onnozel spelletje, maar razend verslavend en altijd hetzelfde. Ik begon het idee uit te werken zonder computer: op de grond legde ik geknipte en geplakte blokken.” “De eerste proefaflevering draaiden we in het decor van Topscore, met mijn toenmalige vrouw en mijn buurvrouw als kandidaten. In tegenstelling tot de rest van de ploeg was ik wél overtuigd: de naam omvatte het format perfect. Je speelt met blokken, maar je moet er ook voor blokken en je moet ook je tegenstander blokkeren. Ben vond het maar niets. Hij vond zelfs dat de naam te veel deed denken aan het Vlaams Blok.”
Een geniale zet
Het is vanaf het tweede seizoen dat Blokken echt begon te boomen, herinnert Symoens zich. “Aanvankelijk stond het om 18u geprogrammeerd. Vanaf seizoen twee was dat een half uur later, en dat bleek een geniale zet. De kijkcijfers schoten de hoogte in. Als je daarna durfde te opperen dat Blokken misschien beter op een ander moment geprogrammeerd zou worden, kreeg je de nieuwsdienst tegen je. Het was en is nog steeds een enorme trekker voor Het Journaal. Toen is VTM ook gestopt met Waagstuk, vooral omdat het te duur was voor wat het opbracht. Daarna had Blokken vrij spel.” Wat het gebruik van het spel Tetris betreft, heeft de VRT nooit problemen gehad. “Integendeel, Nintendo sponsorde zelfs. De deelnemers kregen in het begin een GameBoy als ze wonnen. En de verkoop van GameBoys ging in Vlaanderen ook omhoog, want ie- dereen wilde oefenen. Het enige dat we niet mochten doen, was de naam ‘Tetris’ gebruiken, want dat was een trademark. Maar het idee achter Blokken, daar kan je geen rechten op eisen.” Over rechten gesproken: Frank Symoens heeft naar eigen zeggen nooit een cent verdiend aan het succes van de quiz. “Ik heb het wel al eens uitgerekend, hoeveel de VRT tot nu toe heeft uitge- spaard door een eigen format op poten te zetten: vijf miljoen euro, zonder de index mee te rekenen”, lacht Symoens. “Ik denk niet dat ik in mijn carrière zo veel heb verdiend. Nu bestaat er een regeling waarbij je een soort auteursrechten krijgt voor een nieuw format. Maar die regeling is pas ingevoerd in 1994.” “Ik heb daar een discussie met de VRT over gehad, maar zij beweover
FRANK SYMOENS Bedenker ‘‘Ben Crabbé vond die eerste proefaflevering maar niets. Hij vond zelfs dat de naam ‘Blokken’ te veel deed denken aan het Vlaams Blok.’’
ren dat ik Blokken heb bedacht vóór 1994. Ik had wel een deal dat als het verkocht zou worden, ik een deel van de winst zou krijgen. Maar dat is dan weer nooit gebeurd. Het enige waar ik wél iets aan heb overgehouden, is de verkoop van de CD-ROM van Blokken. Daar deed ik de eindre- dactie en de productie van, maar dan voor de VAR, niet voor de VRT. Die verkocht heel goed.”
Erkenning
5.000 afleveringen van Blokken later, kijkt Symoens met een zekere trots terug op zijn carrière. Naast Blokken lag hij aan de basis van nog heel wat andere succesformules. Zo was hij het die tegen Tom Waes zei dat hij zijn klank- man, Pascal Braeckman, een rol moest geven in Tomtesterom. Maar voor zijn rol in het enorme succes van Blokken zou hij toch wat meer erkenning mogen krij- gen, vindt hij. “Ik hoorde onlangs via-via dat deMENSEN (het productiehuis dat tegenwoordig ‘Blokken’ maakt, red.) een receptie had georganiseerd voor de opname van de 5.000ste aflevering. Ik was niet uitgenodigd. Achteraf hoorde ik dat mijn naam genoemd was in een speech. Het productiehuis werd destijds opgericht toen het succes van Blokken écht onomkeerbaar was geworden. Ben Crabbé had toen zelf zijn gewicht in de schaal gegooid om de oprichting van deMENSEN mogelijk te maken. Niet zo lang daarna stapte hij er zelf uit. Zonder Blokken zou deMENSEN misschien niet bestaan hebben. Ik heb alle respect en bewondering voor wat het productiehuis maakt, maar het zou leuk zijn als ik de gepaste erkenning zou krijgen.” Blokken 5.000, zondag om 20u op Eén.