Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Zure hosties veroveren de wereld: miljardste rolt van de band
Antwerps streekproduct voor het eerst geproduceerd in 1950
Bij Astra Sweets in Turnhout rolde woensdag de miljardste ouwel van het jaar van de band. Het snoepje, ook wel bekend als de ‘zure hostie,’ bestaat al sinds 1950, maar ontstond in 1900, als verpakking voor medicijnen.
Enkele Antwerpse ondernemers ontdekten in 1900 een manier om medicijnen vlotter te laten innemen. Ze vonden daarvoor het snoeppapier uit, een koekje gevuld met medicijnen in poedervorm. In 1940 werd dat van de markt verdrongen door de capsule, een gelatineachtig omhulsel.
De ouwels in snoeppapier kregen een tweede leven als snoepgoed in 1950. Toen begon het Borgerhoutse bedrijf Belgica de zure hosties te produceren. Ruim dertig jaar later kwam Belgica in handen van de familie Vanherpe, die ook de industriële bakkerijen La Lorraine en de broodjesketen Panos bezit.
De Groep Vanherpe had in 1987 al de Turnhoutse peperkoekfabriek Van Deun-Popeliers overgenomen en tot Astra Sweets omgedoopt. Omdat ouwelproducent Belgica in het centrum van Borgerhout was gevestigd en uitbreiding daar niet mogelijk was, verhuisde de productie in 1993 naar Turnhout. Belgica werd Belgica TOP, en TOP staat voor Turnhoutse Ouwel Productie. Van de twintig werknemers die mee naar Turnhout verhuisden, zijn er nog altijd acht actief in het bedrijf.
Geheim recept
Adria Van den Berg uit Deurne is een van hen. Ze werkt 45 jaar in het bedrijf, eerst als inpakster, maar ondertussen al erg lang in de productiehal. Een bevoorrechte positie, want het recept van de ouwel is zo geheim dat zelfs niet alle kantoorbedienden worden toegelaten in de productiehal.
“Ik heb al mijn tanden nog”, lacht Adria, wanneer we haar vragen of de ouwels het gebit niet aantasten. “Ik moet geregeld proeven om na te gaan of de kwaliteit in orde is. Om de twee uur eet ik een citrikske. Die zullen dus niet zo slecht zijn voor mijn tanden, hé. En mijn figuur? Tja, dat kan beter, maar dat ligt aan de leeftijd.”
Saskia Van de Velde uit Turnhout werkt 26 jaar bij Astra Sweets. “Ik volgde het voorbeeld van mijn moeder, die hier 46 jaar heeft gewerkt. Als kind maakte ik al etiketten voor ouwels. Toen ik op mijn achttiende de school verliet, nam mijn moeder me mee naar de fabriek en ik ben gebleven. We staan op met de ouwels en we gaan ermee slapen. Als ik in een winkel kom, kijk ik of de ouwels wel vooraan in het rek staan. Mijn moeder is ook bezeten van ouwels. Ik ben haar deze week gaan zeggen dat we donderdag de miljardste ouwel zouden maken. Ze zou het erg gevonden hebben als ik haar dat niet had verteld.”
Zure Duitsers, zoete Amerikanen
In 1994, toen de eerste ouwels in Turnhout van de band rolden, werden er 216 miljoen gemaakt. Sinds vijf jaar verovert deze Antwerpse zoetigheid de wereld en
stijgt de productie. “We zitten nu aan een miljard ouwels en we plaatsen binnenkort een derde lijn, zodat de productie met 30% kan toenemen”, zegt commercieel directeur Hendrik Colpaert. “In België zijn we een populair streekproduct, dat in alle snoepwinkels, benzinestations en supermarkten te vinden is, maar onze groeimarkt situeert zich vooral in het buitenland.”
In Duitsland is de ouwel erg populair. Duitsers houden van zuur, in tegenstelling tot de Amerikanen. Voor de Amerikaanse markt is de zure vulling vervangen door suikerbolletjes. “We verkopen van Canada tot Zuid-Afrika en ZuidKorea en boren nog geregeld nieuwe markten aan. Alleen in sommige Aziatische landen geraken we niet gelanceerd. Indiërs bijvoorbeeld begrijpen het concept niet. Ze breken de ‘ufo’ open en eten het zuur, waarna ze niet weten wat ze met het koekje moeten aanvangen.”
Hart voor Valentijn
Het recept van de ouwels is al meer dan zestig jaar ongewijzigd. “We hebben wel eens varianten op de markt gebracht”, zegt Alois Beyers, de productiemanager die destijds de verhuizing van de productie naar Turnhout begeleidde. “Ooit hebben we een variant voor Valentijn gemaakt. De ouwels hadden dan de vorm van een hartje. We hebben de zure vulling ooit ook verkocht in een papieren zakje. Je moest het er met een rietje uit zuigen. In het zakje zat ook een speelgoedje, maar dat is nu verboden. Zo’n zakje kostte toen één Belgische frank. Voor datzelfde bedrag kon je toen vier ouwels kopen.”
Er gaat niets boven het origineel, vindt ook Pascale Staes, die de inpakafdeling leidt. “Ik ben hier 17 jaar geleden begonnen en ben blijven plakken. Vermoedelijk aan de suiker”, lacht ze. “Ik had Kantoor gestudeerd en was helemaal niet van plan om lang in een fabriek te werken, maar de magie van de ouwel heeft zijn werk gedaan. En de vriendschap van de collega’s, natuurlijk.”
Vlaams streekproduct
Nadat de Groep Vanherpe in 1999 ook een gum- en dropproducent uit Breda had overgenomen en de productie ervan eveneens naar Turnhout had verhuisd, nam het hele bedrijf de naam Astra Sweets aan. Vandaag werken hier 318 werknemers.
“Maar we zijn nog op zoek naar vooral technisch en commercieel geschoold personeel”, zegt Hendrik Colpaert. “Want de ouwel mag dan niet het belangrijkste product van ons bedrijf zijn, het groeit wel sterk.”
Het op en top Antwerpse snoepgoed is in 2012 erkend als Vlaams streekproduct en daaraan kan die ene Spaanse copycat niets veranderen.