Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Het Antwerpen van de Wereldexpo 1894
De Universiteit Antwerpen (UA) heeft een kaart van Antwerpen uit 1894 laten restaureren door een gespecialiseerd bedrijf. De kaart werd uitgegeven naar aanleiding van de Wereldtentoonstelling, die dat jaar in de stad plaatsvond, en was in slechte staat. E
Hoe zag Antwerpen eruit in 1894? Wie daar een antwoord op wil, moet een kijkje gaan nemen in de bibliotheek van de Universiteit Antwerpen (UA) of online.
“We proberen ieder jaar een interessant stuk uit onze collectie te laten restaureren. Vaak moeten we daarvoor wachten op giften van mensen die ons werk genegen zijn”, zegt Tom Deneire, conservator Bijzondere Collecties van de Universiteitsbibliotheek Antwerpen. Dat was ook deze keer het geval. Een anonieme sympathisant doneerde 500 euro om de kaart van Antwerpen uit 1894 te laten restaureren.
In het gespecialiseerd atelier Cordovano in Melle werd de oude kaart grondig gereinigd om stof en vuil te verwijderen. Ook oude en slechte herstellingen zijn weggeplan haald.
“Een dergelijke restauratie is een klus die we niet zelf kunnen uitvoeren. Het papier ontzuren is bijvoorbeeld een delicaat werkje dat niet iedereen kan. Er is ook een los fragment gefixeerd en ten slotte werd de kaart, na een behandeling met waterdamp, gedroogd en uitgevlakt”, legt Tom Deneire uit.
De grootste kosten van een restauratie zijn de werkuren. “Omdat het een minutieus werkje is, kan een opdracht soms lang duren. Er zijn prenten en boeken waarvan de restauratie enkele duizenden euro’s heeft gekost. Precies daarom zijn we blij met elke gift die we krijgen. Want met onze eigen budgetten is het moeilijk en vaak zelfs onmogelijk om regelmatig een stuk uit onze collectie te laten opknappen”, gaat Deneire verder.
Kaart voor toeristen
De gerestaureerde kaart werd in 1894 gedrukt naar aanleiding van de Wereldtentoonstelling die dat jaar in Antwerpen plaatsvond. “Die expo lokte veel niet-Antwerpenaren, onder wie ook buitenlanders, naar de stad. En die wilden natuurlijk ook de stad verkennen. Het is voor hen dat deze kaart gedrukt werd”, legt Tom Deneire uit.
En dat is er ook aan te zien. Behalve een gedetailleerd straten- van Antwerpen, zijn ook de belangrijkste gebouwen afgedrukt. Er zijn nog bestaande gebouwen, zoals de Nationale Bank aan de huidige Britselei en de Bourlaschouwburg, terug te vinden op de map. Maar ook reeds lang verdwenen gebouwen zoals het Hanzehuis, waar tegenwoordig het MAS staat.
“Omdat er zo veel details op staan, is de kaart interessant voor mensen die willen weten hoe stad er vroeger uitzag”, zegt Tom Deneire.
Duizend beelden digitaal
Het prentenkabinet van de Universiteitsbibliotheek bevat ongeveer 1.350 objecten. Het gaat om gravures, etsen, houtsneden, foto’s en tekeningen.
“De afbeeldingen bestrijken een periode van de 15de tot de 21ste eeuw en brengen vooral de geschiedenis van Antwerpen in beeld. Ruim duizend objecten zijn ondertussen gedigitaliseerd”, zegt Tom Deneire.
Daaronder dus ook de gerestaureerde kaart, die nog tot het einde van de maand wordt tentoongesteld in de bibliotheek.
PATRICK VAN DE PERRE
Universiteitsbibliotheek, Prinsstraat 13, Antwerpen. www.anet.ua.ac.be/ record/opacuaobj/tg:uapr:38/N