“De haven is niet de oorzaak van de files, ze is er net het slachtoffer van”

Marc Van Peel over het Saeftinghedok, de files, Samen en ’t Fornuis

Nee, nee, het is helemaal niet zo evident dat de haven voor het vijfde jaar op rij recordcijfers haalt”, fulmineert Marc Van Peel. En de Antwerpse havenschepen haalt er meteen een grafiek bij die toont hoe stabiel stijgend Antwerpen wel niet is over de jaren heen, vergeleken met de andere grote Europese havens. “Laten we nu vooral de fouten van Oosterweel niet herhalen. Niet beslissen is desastreus.”

Een dag na de presentatie van de ronkende jaarcijfers voor de haven van Antwerpen hebben we een gesprek met Marc Van Peel (CD&V), havenschepen sinds 2006, in zijn kantoor met fabelachtig uitzicht over zijn werkterrein.

De economie trekt al een tijd weer aan. Niet moeilijk om dan te groeien.

Pas op, we zaten ook al in die stijgende lijn toen het nog niet zo goed ging, terwijl Rotterdam en Hamburg achteruitgingen. In Hamburg hebben ze de Elbe nog niet kunnen uitdiepen door de vele protesten. Dat breekt hen zuur op. Wij hebben onze Scheldeverdieping hier wel binnengehaald na jaren van constant lobbyen en overleg.

En nu het Saeftinghedok. Met de nieuwe studie daarover kan het niet anders of uw partij en coalitiegenoten in de Vlaamse regering zullen ervoor kiezen.

Ik ben er toch niet 100% gerust in. Het Saeftinghedok is overduidelijk nodig voor de verdere groei. Als we zeven miljoen containers moeten behandelen op plekken verspreid over heel de haven, wordt dat een nachtmerrie voor logistiek en mobiliteit. Maar er is de Raad van State. Ja. Er is altijd het risico op eindeloze procedures. Het is duidelijk dat we onze besluitvorming over complexe projecten wel heel complex hebben gemaakt. We kunnen alleen maar hopen dat we met de gevolgde procedure, waarbij iedereen alternatieven kon aanbrengen, voorkomen dat het project geschorst wordt. Dat hebben we geleerd uit Oosterweel. We hebben ook geleerd hoe desastreus het gevolg is van niet beslissen. Ik heb in 2009 voorspeld dat het verkeer zou vastlopen als we niet snel voor een derde Scheldekruising zorgden. Zo ver zijn we nu.

Het verkeer gaat verder dichtslibben met een bijkomend dok. De opvang van het bijkomend verkeer zit mee in het project: meer capaciteit over de weg, nog meer vervoer via de binnenvaart en meer over het spoor.

Het spoor vervoert maar 8% van alle goederen. Er zal nog heel wat per vrachtwagen moeten.

Het is fout om het zo voor te stellen dat er weer massaal veel vrachtwagens gaan bijkomen. Minder dan de helft van de bijkomende containers zal over de weg vervoerd worden. Van het verkeer op de Ring is 25% vrachtwagen en maar een fractie daarvan komt uit de haven, het meeste is doorgaand verkeer.

De Beverse deelgemeenten Verrebroek en Kieldrecht krijgen het dok zo ongeveer tegen hun neus geduwd.

Doel raakte destijds geïsoleerd door de aanleg van het Deurganckdok, maar voor Verrebroek en Kieldrecht blijft er meer dan genoeg ruimte. De leefbaarheid komt er niet in het gedrang. Kijk, de haven is niet de oorzaak van de verkeersmiserie, ze is er het slachtoffer van. Het is niet omdat we nu in deze stilstand zitten – die we over onszelf hebben uitgeroepen – dat we een uitbreiding moeten tegenhouden.

Ook in De Standaard werd gepleit voor Zeebrugge als alternatief voor Saeftinghe. (blaast) Soms hebben mensen opinies over iets waar ze niet noodzakelijk heel veel kennis over hebben. Het is overduidelijk dat Zeebrugge geen alternatief kan zijn. Anders zouden we daar direct gebruik van maken. Het zijn niet de havenbesturen of overheden die beslissen waar vrachten naartoe gaan, wel de reders, de verladers en de ondernemingen. Zij willen in Antwerpen zijn, omdat je hier de faciliteiten hebt, de mensen, de magazijnen, de grootste chemische cluster van Europa, de aansluitingen via binnenvaart en spoor op het hinterland, de logistiek, enz. Het hangt ook van het aanbod af. Waarom niet Zeebrugge in één pakket met Antwerpen aanbieden? Alsof de Chinezen daarvan wakker zouden liggen.

Dat doen ze wel. Als ze hier niet meer terechtkunnen, zullen ze niet naar Zeebrugge gaan, maar naar Rotterdam of Hamburg. We maken nu weer vorderingen in de samenwerking met Zeebrugge – dat heb ik al anders meegemaakt – maar dat biedt géén alternatief voor de containerbehandeling.

Nederland heeft zijn uitbreiding, de 2.000 ha grote Tweede Maasvlakte, sinds 2013, en zijn Betuweroute, een spoorlijn naar het Ruhrgebied die miljarden heeft gekost, sinds 2015. Waarom lukt het daar wel?

Wij proberen hier altijd iedereen voor een stukje gelijk te geven, waarna niemand tevreden is. In Nederland hakken ze knopen door. Hun Raad van State is ook korter bij de les.

Gaat u voor een nieuw mandaat als havenschepen?

Ik sluit niks uit. Ik weet echt nog niet wat ik ga doen. Je moet ook eerst op de lijst staan, dan verkozen worden, in de coalitie komen én de haven claimen. Dat zijn vier grote stappen. Het leuke is dat ik nu dagelijks mensen tegenkom die zeggen dat ik hopelijk voortdoe. Ach ja, wie liever heeft dat ik stop, komt dat niet zeggen (lacht).

U was fractieleider en CD&Vvoorzitter. Wat schenkt het meest voldoening?

De haven. Het is meer operationeel werk en het overstijgt de partijpolitiek. Je werkt samen met mensen van alle mogelijke partijen.

En burgemeester of havenschepen? Dan nog de haven.

Geef Kris Peeters die tip maar. Die heeft al gezegd dat hij alleen maar voor burgemeester gaat.

Wat denkt u van de split van Samen? Ik vind het goed omdat Groen tegen de havenuitbreiding is en de sp.a daar altijd voorstander van was. Samen nam een nogal mistig standpunt in. Nu hebben we dus weer een partij meer die ons steunt. Ik volg ook de inschatting dat er nu meer ruimte komt voor CD&V, als partij van het verstandige midden. Het intrigeert mij dat ze het bij Groen wel wisten, van Tom Meeuws bij De Lijn. Waarom was het dan zo’n schok? Dachten ze nu echt dat het nooit naar buiten ging komen? Ik kan mij ook moeilijk voorstellen dat de N-VA erachter zat. Dan was het wel later gebeurd.

De politieke incidenten volgen elkaar in erg snel tempo op. Och, er wordt vaak gezegd dat het allemaal verergerd en verruwd is. Maar ik denk dat alleen de media, met internet en de sociale media, veranderd zijn. In de politiek zelf zie ik geen verschil. Denk aan de regeringen die vielen in de jaren tachtig, aan de Dutroux-periode, aan de Visacrisis in Antwerpen. Ik heb al wat crisissen overleefd.

Wat is uw geheim? Kent u het gedicht If van Rudyard Kipling? Dat hangt in mijn bureau.

Met de regels: ‘Als je het hoofd koel kunt houden als iedereen om je heen het zijne verliest en jou de schuld geeft, als je jezelf kunt vertrouwen als iedereen aan je twijfelt...’ enzovoort. Een beetje drammerig, nee?

Tja, het komt uit het koloniale tijdperk van het Britse imperium. Het was niet altijd ethisch verantwoord, maar wat ze vanop dat kleine eiland gedaan hebben, is onvoorstelbaar.

U was ook een van de genodigden op het feestje van projectontwikkelaar Erik Van der Paal in restaurant ’t Fornuis. Die man had mij een week ervoor uitgenodigd, gewoon op straat. “Ge komt toch naar mijn feestje?” En dan al die insinuaties over wat daar gebeurd is. Dat soort van dagjespolitiek tracht ik ver van mij te houden. Ik ontmoet hier voortdurend ondernemers die zaken komen bepleiten. Dat hoort erbij. Misschien ga ik ook wel eens naar een feestje. Er is een perceptiegrens, ja, dat je een schijn van partijdigheid wekt. Ik heb mij daar nooit veel van aangetrokken. Ik wéét dat ik recht in mijn schoenen sta.

U bent ook schepen van Werk. Zeker bij jonge allochtonen zonder diploma blijft de werkloosheid hoog.

Er is een kentering. De cijfers dalen, ook die van de moeilijke doelgroepen. Maar de werkloosheid blijft in Antwerpen twee keer zo hoog. En al boeken we successen met de jongeren zonder diploma, er blijft een grote kloof tussen hen en de arbeidsmarkt.

Misschien is er toch behoefte aan een beperking van de werkloosheid in de tijd, of meer flexibele jobs zoals in Nederland, of minder goed betaalde banen zoals in Duitsland.

Ik ben voorstander van een beperking van de duur van de werkloosheid in de tijd. Dat is een persoonlijk standpunt, niet dat van mijn partij. Met name voor een beperkte doelgroep: mensen die niet ingaan op werkaanbiedingen of die de vaardigheden hebben die gevraagd worden en toch niet aan de slag gaan. Pas op, experts verschillen van mening. Volgens de ene helpt het, volgens de ander niet.