“De klas moet weer leren wat gezag en respect zijn”

30% meer leerlingen misdraagt zich op school

Het aantal leerlingen dat zich zodanig misdraagt op school dat het centrum voor leerlingenbegeleiding (clb) moet tussenkomen, is in vier jaar met bijna 30% toegenomen. Vorig schooljaar ging het om 7.919 scholieren. “Jongeren voelen zich vrijer om verbaal en fysiek agressief te reageren als het ze niet aanstaat”, zegt kinderpsychiater Peter Adriaenssens. “Het is hoog tijd dat we hen weer met autoriteit leren omgaan.”

“Dit jaar hadden we nog een leerling die met stoelen begon te gooien”, zegt Stefaan Croonen, directeur van het Busleyden Atheneum in Mechelen. “Anderen lopen de klas uit omdat de boodschap van de leerkracht hen niet aanstaat. Het gaat om uitzonderlijke gevallen, maar er zijn inderdaad meer en meer leerlingen die het nooit geleerd hebben om een

neen te krijgen, of die problemen hebben met de grenzen die leerkrachten en opvoeders opleggen.”

Croonen is vanuit de praktijk getuige van een groeiend aantal jongeren dat problematisch gedrag vertoont in de klas. Dat aanvoelen kreeg gisteren bevestiging in het jaarverslag van de clb’s. Nooit eerder overtraden zo veel leerlingen uit de basis- of middelbare school het schoolreglement of de klasre70% gels. Het gaat bijvoorbeeld over ernstig pestgedrag of drankmisbruik tijdens een schooluitstap.

Ook het aantal scholieren dat de diagnose krijgt een gedragsprobleem te hebben, is in dezelfde periode met 75% gestegen. Dat is voor een deel te verklaren omdat die kinderen een diagnose nódig hebben om extra ondersteuning te krijgen in de klas. Maar de cijfers bewijzen ook dat leerkrachten problematisch gedrag meer opmerken en geen blijf weten met die kinderen.

“Ogen openen”

Voor die verontrustende evolutie waarschuwt ook kinderpsychiater Peter Adriaenssens (KU Leuven). “We moeten dringend onze ogen openen ”, zegt hij. “Jongeren voelen zich vandaag vrijer om verbaal of fysiek agressief te reageren als iets hen niet aanstaat.”

Volgens schattingen gedraagt van de jongeren zich normaal en heeft 10% een echte gedragsstoornis. 10% tot 20% heeft gedragsmoeilijkheden en het is die groep die volgens Adriaenssens in de lift zit. “Hoe dat komt? Een schrijnend gebrek aan autoriteit”, zegt hij. “Het is een besmet woord omdat iedereen meteen aan machtsmisbruik denkt, maar ik bedoel daarmee gezag en respect. Jongeren mogen vandaag over alles hun mening zeggen, zonder gecorrigeerd te worden. En volwassenen staan er machteloos op te kijken. Wij zijn de eerste generatie waar een 14-jarige de trambestuurder de huid vol kan schelden terwijl twintig volwassenen hun uiterste best doen om naar buiten te kijken.”

Volgens de kinderpsychiater moeten we onze kinderen daarom weer met autoriteit leren omgaan. “Het begint met het gedrag van onze kinderen niet te overroepen”, zegt hij. “Door alles geweldig en fantastisch te vinden, betaal je de prijs op termijn. Ouders en leerkrachten moeten ook al op vroege leeftijd de grenzen bewaken en daar samen afspraken over maken. Als er op verschillende plaatsen andere regels gelden,

loopt het ook mis.” Wachtlijst

Volgens de clb’s worden de problemen versterkt omdat de toeleiding naar de

jeugdhulpverlening stropt, wegens te lange wachtlijsten. Stefan Grielens, directeur van de vrije clb’s, noemt ook de groeiende diversiteit in onze samenleving: eenoudergezinnen bijvoorbeeld die meer bezig zijn met overleven dan met opvoeden. Of allochtone ouders die moeilijker communiceren met de school.

“Die factoren spelen mee”, zegt Adriaenssens. “Maar als het over gedragsproblemen gaat, heeft de hele samenleving een verantwoordelijkheid om duidelijke afspraken te maken met haar jongeren.”